The Cube: Όχι, οι Βρυξέλλες δεν «σκοτώνουν» τα μετρητά

«Κάθε ευρώ άνω των 10.000 ευρώ θα γίνει παράνομο χρήμα», σύμφωνα με μια ανάρτηση που έχει προσελκύσει περισσότερες από 2,6 εκατομμύρια προβολές και στην οποία αναφέρεται ότι «σύντομα τα μετρητά θα είναι λαθραία» σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ.

Στην πραγματικότητα, η Ε.Ε. δεν έχει απαγορεύσει τα μετρητά. Εισάγει, ωστόσο, ένα όριο σε όλο το μπλοκ για το πόσα μπορείτε να πληρώσετε σε χαρτονομίσματα σε μια επιχείρηση, στο πλαίσιο μιας σαρωτικής αναθεώρησης με στόχο το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Το νέο πλαίσια θα τεθεί σε ισχύ το 2027.

Ο κανονισμός αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η οποία -μεταξύ άλλων μέτρων- θέτει σε όλο το μπλοκ ανώτατο όριο 10.000 ευρώ για τις πληρωμές σε μετρητά σε συναλλαγές επιχειρήσεων.

Παρόλο που οι επιχειρήσεις δεν θα μπορούν πλέον να δέχονται πληρωμές σε μετρητά για ποσά που ξεπερνούν αυτό το όριο, οι συναλλαγές μεταξύ δύο ιδιωτών σε μη επαγγελματικό πλαίσιο εξαιρούνται από αυτές τις νομικές διατάξεις.

Εν τω μεταξύ, οι εθνικές κυβερνήσεις θα εξακολουθήσουν να μπορούν να θέτουν τα δικά τους χαμηλότερα ή ανώτατα όρια για ποσά κάτω των 10.000 ευρώ.

Θα είναι παράνομη η αγορά αυτοκινήτου με μετρητά;

Σύμφωνα με το viral post, η ΕΕ καθιστά την «αγορά αυτοκινήτου με μετρητά», έγκλημα. Αυτό είναι παραπλανητικό.

Από το 2027, η αγορά αυτοκινήτου με μετρητά δεν αποτελεί αυτομάτως έγκλημα, αλλά θα μπορούσε να είναι παράνομη συναλλαγή ανάλογα με το από ποιον αγοράζετε.

Για παράδειγμα, αν θέλετε να αγοράσετε ένα αυτοκίνητο άνω των 10.000 ευρώ από μια αντιπροσωπεία, δεν μπορεί νομικά να δεχτεί αυτό το ποσό σε μετρητά. Θα μπορούσατε, ωστόσο, να αγοράσετε το όχημα μέσω τραπεζικού εμβάσματος ή κάρτας.

Οπότε, οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να μπορούν να αποταμιεύουν, να κατέχουν και να αποσύρουν οποιοδήποτε ποσό μετρητών επιθυμούν. Οι καθημερινές συναλλαγές, για παράδειγμα για καφέ και ψώνια, θα παραμείνουν ανεπηρέαστες. Επομένως, είναι εσφαλμένη η άποψη ότι η Ε.Ε. «σκοτώνει» τα μετρητά.

Καθώς ο νέος κανονισμός επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις συναλλαγές που αφορούν επιχειρήσεις, δύο ιδιώτες θα εξακολουθούν να μπορούν να αγοράζουν και να πωλούν κάτι μέχρι οποιοδήποτε ποσό χρησιμοποιώντας μετρητά, εκτός εάν ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος έχει ήδη αυστηρότερα εθνικά όρια. Ορισμένες χώρες της Ε.Ε., όπως η Ιταλία, περιορίζουν ήδη τις συναλλαγές με μετρητά μεταξύ ιδιωτών.

Η κύρια αλλαγή βάσει των νέων κανονισμών είναι ότι οι μεγάλες πληρωμές σε μετρητά προς επιχειρήσεις θα έχουν ανώτατο όριο τα 10.000 ευρώ. Οι επιχειρήσεις δεν θα μπορούν να δέχονται ποσό μετρητών πάνω από αυτό το όριο.

Γιατί το κάνει αυτό η ΕΕ;

Η δέσμη μέτρων της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μέσω της ενίσχυσης του συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών.

Μέχρι τώρα, η ΕΕ είχε ένα συνονθύλευμα διαφορετικών κανόνων σχετικά με τα εθνικά όρια για τις συναλλαγές με μετρητά. Στην Ιταλία, το όριο είναι 5.000 ευρώ, ενώ η Αυστρία δεν έχει κανένα όριο, για παράδειγμα.

Θέτοντας ένα ανώτατο όριο 10.000 ευρώ για τις πληρωμές σε μετρητά, η ΕΕ στοχεύει να αναγκάσει περισσότερες πληρωμές σε ανιχνεύσιμες πλατφόρμες και, ως εκ τούτου, να μειώσει τις ευκαιρίες για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και άλλες μορφές οικονομικού εγκλήματος.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι η μείωση της διαφοράς μεταξύ των χωρών «εναρμονίζει τους κανόνες κατά του ξεπλύματος χρήματος» και κλείνει «τα παραθυράκια για τους απατεώνες».

Το ξέπλυμα χρήματος είναι διαδεδομένο σε παγκόσμιο επίπεδο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα εκτιμά ότι ετησίως ξεπλένεται από 2 έως 5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, δηλαδή έως και 1,87 τρισεκατομμύρια ευρώ.

Έκθεση του 2023 διαπίστωσε ότι σχεδόν το 70% των εγκληματικών δικτύων στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιούν τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους και την απόκρυψη των περιουσιακών τους στοιχείων. Η πλειονότητά τους χρησιμοποιεί μετρητά.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μεγάλα ποσά μετρητών παραμένουν «δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να εντοπιστούν σε κάποια εγκληματική πράξη».

Τι θα γίνει στη συνέχεια;

Η δέσμη μέτρων πρόκειται να τεθεί σε ισχύ τον Ιούλιο του 2027 και, μαζί με άλλα μέτρα, περιλαμβάνει τη σύσταση της Αρχής της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στη Φρανκφούρτη.

Στις τράπεζες, τις επιχειρήσεις και τις ρυθμιστικές αρχές θα δοθεί χρονικό περιθώριο τριών ετών για να προσαρμόσουν τα συστήματά τους ώστε να εφαρμόσουν τους νέους κανόνες.

Αν και η κριτική που ασκείται στο διαδίκτυο για τη δέσμη μέτρων είναι έντονη, η ίδια η δέσμη μέτρων αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης.

Οι ειδικοί έχουν αμφισβητήσει κατά πόσον η επιβολή του ορίου μετρητών είναι πραγματικά αποτελεσματική και κατά πόσον οι εγκληματίες θα στραφούν απλώς σε άλλες μεθόδους, όπως η κρυπτογράφηση και η διασυνοριακή διακίνηση.

Άλλοι έχουν επισημάνει ότι η επιτυχία της πολιτικής εξαρτάται από την ομαλή εφαρμογή της σε όλα τα κράτη μέλη, η οποία ενδέχεται να αποδειχθεί άνιση.

Δεν είναι η πρώτη φορά που διαδίδονται στο διαδίκτυο ψευδείς ισχυρισμοί που αφορούν μετρητά σε ευρωπαϊκές χώρες. Η εξάλειψη των μετρητών είναι μια κοινή θεωρία συνωμοσίας.

Νωρίτερα φέτος, ψευδής διαδικτυακή αφήγηση ότι η Ισπανία αποσύρει το χαρτονόμισμα των 50 ευρώ προκάλεσε πανικό σχετικά με τον αντίκτυπο που θα είχε στις τσέπες χιλιάδων πολιτών. Η κεντρική τράπεζα της Ισπανίας επιβεβαίωσε ότι δεν είχε διατάξει καμία τέτοια απόσυρση.

Τον Μάρτιο, δημοσιεύματα στη Νορβηγία και τη Σουηδία ανέφεραν ότι οι χώρες περιόριζαν τα σχέδιά τους να γίνουν πλήρως χωρίς μετρητά, λόγω ανησυχιών για την εθνική ασφάλεια, προκάλεσαν ψευδή διαδικτυακή αφήγηση ότι και οι δύο χώρες καταργούσαν εντελώς τις ψηφιακές πληρωμές.