Απεργίες και έλλειψη προσωπικού: Μπορεί η Ε.Ε. να διορθώσει το καλοκαιρινό ταξιδιωτικό χάος;

Οι αεροπορικές εταιρείες και οι επιβάτες στην Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωποι με τη χειρότερη περίοδο διαταραχών της εναέριας κυκλοφορίας των τελευταίων 25 ετών. Και το καλοκαίρι έχει καιρό μπροστά του.

Δεκάδες εκατομμύρια ταξιδιώτες αναμένεται να αντιμετωπίσουν καθυστερήσεις αυτό το καλοκαίρι, καθώς οι μαζικές ακυρώσεις που προκαλούνται από τις απεργίες του ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας (ATC) και οι συνεχείς ελλείψεις προσωπικού μαστίζουν τον κλάδο στη χειρότερη δυνατή στιγμή.

Στις αρχές Ιουλίου, οι απεργίες του ATC στη Γαλλία οδήγησαν στην ακύρωση 1.500 πτήσεων για δύο ημέρες, διακόπτοντας τα ταξίδια για περισσότερους από 1 εκατομμύριο επιβάτες - και προκαλώντας έντονες αντιδράσεις τόσο από τους ταξιδιώτες όσο και από τα στελέχη των αεροπορικών εταιρειών.

Με νέες απεργίες στις 26 Ιουλίου στην Ισπανία και την Ιταλία, αυξάνεται η πίεση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρέμβει.

Η στενότητα του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου: Τι πάει στραβά;

Ο τομέας των αερομεταφορών της Ευρώπης αντιμετωπίζει μια τέλεια καταιγίδα προβλημάτων. Οι πτήσεις στην Ευρώπη βρίσκονται σήμερα στο 98% των επιπέδων του 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία του Eurocontrol, του συντονιστή πολιτικής και στρατιωτικής αεροπορίας της Ευρώπης. Αυτό θα έπρεπε να σηματοδοτεί ομαλότερα ταξίδια, αλλά έχει συμβεί το αντίθετο.

Ένας λόγος είναι ότι αρκετές διαδρομές πτήσεων έχουν στενέψει ή κλείσει εντελώς.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανάγκασε τον εναέριο χώρο της να κλείσει για τρία και πλέον χρόνια, ενώ οι αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ απαγορεύεται να πετούν πάνω από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Αυτό έχει αναγκάσει εκατοντάδες καθημερινές πτήσεις σε στενότερους διαδρόμους, δημιουργώντας συμφόρηση, ακόμη και πριν μπουν στο παιχνίδι οι καιρικές συνθήκες ή οι απεργίες.

Αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η στελέχωση με προσωπικό. Σε όλη την Ευρώπη, τα κέντρα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας πασχίζουν να καλύψουν τους ρόλους τους μετά τις περικοπές του προϋπολογισμού της εποχής της πανδημίας και την καθυστερημένη εκπαίδευση. Δεδομένου ότι η εκπαίδευση ενός ελεγκτή διαρκεί 18 μήνες ή και περισσότερο - και οι εκπαιδευόμενοι περιορίζονται σε συγκεκριμένες περιοχές στον κατακερματισμένο εναέριο χώρο της Ευρώπης, τον οποίο διαχειρίζονται 40 διαφορετικοί πάροχοι υπηρεσιών - δεν υπάρχουν γρήγορες λύσεις.

Σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας, μία στις τέσσερις θέσεις εξακολουθεί να είναι κενή. Ο Μπεν Σμιθ, διευθύνων σύμβουλος της Air France-KLM, δήλωσε πρόσφατα στον βρετανικό ειδησεογραφικό ιστότοπο The Independent ότι το προσωπικό του ATC στη Γαλλία έχει μειωθεί έως και κατά 25%.

Εν τω μεταξύ, οι ελεγκτές επικαλούνται επαγγελματική εξουθένωση καθώς προχωρούν σε απεργία για να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Η απογοήτευση αυξάνεται μεταξύ των ταξιδιωτών και των αεροπορικών εταιρειών

Οι απεργίες στη Γαλλία μπορεί να αποτέλεσαν το σημείο καμπής για ορισμένες αεροπορικές εταιρείες.

Σε αντίθεση με άλλα κράτη, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, η Γαλλία δεν επιτρέπει υπερπτήσεις - πτήσεις που απλώς διέρχονται από τον εναέριο χώρο της - κατά τη διάρκεια απεργιών. Αυτό αφήνει τους αερομεταφορείς χαμηλού κόστους ιδιαίτερα εκτεθειμένους όταν συμβαίνουν διαταραχές.

Αεροπορικές εταιρείες όπως η Ryanair, η οποία έχει επισημάνει την "απελπιστική κακοδιαχείριση" των ATC στη Γαλλία, την Ισπανία και τη Γερμανία, λένε ότι η κρίση επιδεινώνεται.

Η Ryanair λέει ότι οι καθυστερήσεις θα είναι ακόμη χειρότερες από πέρυσι, κατηγορώντας τον "κακό προγραμματισμό" και τις ελλείψεις προσωπικού. Αφού καταγράφηκαν 5.000 ώρες καθυστερήσεων σε μία μόνο ημέρα τον Ιούνιο, η αεροπορική εταιρεία άσκησε κριτική στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αυτό που αποκάλεσε αποτυχία στην προστασία των υπερπτήσεων.

Εκπρόσωπος της οικονομικής αεροπορικής εταιρείας χαρακτήρισε τις διακοπές "απαράδεκτες", ενώ ειρωνεύτηκε την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την αδράνεια.

"Η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ φον "Ντερλέιν" σε [έξι] χρόνια εξακολουθεί να λαμβάνει μηδενική δράση για την προστασία των υπερπτήσεων και την υπεράσπιση της ενιαίας αγοράς της Ευρώπης για τα αεροπορικά ταξίδια", δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Ryanair Michael O'Leary σε δελτίο Τύπου στις 11 Ιουλίου.

"Τι εμποδίζει τους Γάλλους Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας να κλείσουν ξανά τους ουρανούς της ΕΕ την επόμενη ή τη μεθεπόμενη εβδομάδα με περισσότερες από αυτές τις αδικαιολόγητες απεργίες αναψυχής;"

Εκκλήσεις για μεταρρύθμιση, όμως τα προβλήματα είναι πολλά

Στο διαδίκτυο, η απογοήτευση «βράζει». Ιστοσελίδες όπως η ATC Ruined Our Holiday προτρέπουν σε συλλογική δράση. Ο ιστότοπος απαριθμεί τον αριθμό των πτήσεων που διακόπηκαν και των επιβατών που επλήγησαν ανά χώρα - και μοιράζεται τα στοιχεία επικοινωνίας των υπουργών μεταφορών.

Η Ryanair εγκαινίασε επίσης το "ATC League of Delays" για να παρακολουθεί τις επιδόσεις ανά χώρα. Η Γαλλία βρίσκεται επί του παρόντος στην κορυφή του καταλόγου, ακολουθούμενη από την Ισπανία και τη Γερμανία.

Τον περασμένο μήνα, το Συμβούλιο της ΕΕ συμφώνησε να αυξήσει το χρονικό διάστημα καθυστέρησης των επιβατών προτού μπορέσουν να τύχουν αποζημίωσης. Προηγουμένως, οι επιβάτες μπορούσαν να ζητήσουν αποζημίωση για καθυστερήσεις τριών ωρών. Τώρα, οι πτήσεις μικρών αποστάσεων θα πρέπει να καθυστερούν τέσσερις ώρες και οι πτήσεις μεγάλων αποστάσεων έξι ώρες ή περισσότερο.

Η απόφαση άφησε ακόμη και τις αεροπορικές εταιρείες αναστατωμένες, αν και για διαφορετικούς λόγους. Η Airlines for Europe, ο εμπορικός οργανισμός που εκπροσωπεί, μεταξύ άλλων, τη Ryanair και την easyJet, καταφέρθηκε εναντίον του σχεδίου - επειδή ήθελε μεγαλύτερες καθυστερήσεις πριν οι επιβάτες μπορούν να ζητήσουν αποζημίωση.

Εν τω μεταξύ, μια ευρύτερη διαρθρωτική διόρθωση έχει μετατραπεί σε πολιτική εκκρεμότητα εδώ και δεκαετίες. Η πολυσυζητημένη πρωτοβουλία για τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό, η οποία θα εξορθολογίσει τους εθνικούς εναέριους χώρους στο πλαίσιο ενός ενιαίου συστήματος, απέχει ακόμη χρόνια από την υλοποίησή της.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λέει ότι το σχέδιο θα μπορούσε να τριπλασιάσει τη χωρητικότητα του εναέριου χώρου και να μειώσει τις καθυστερήσεις στο μισό. Αλλά τα πολιτικά εμπόδια, τα εθνικά συμφέροντα και η αντίσταση των συνδικάτων έχουν καθυστερήσει την πρόοδο από τότε που προτάθηκε για πρώτη φορά το 1999.

Χωρίς γρήγορες λύσεις στον ορίζοντα, οι ταξιδιώτες του καλοκαιριού θα πρέπει να προετοιμάζονται για μια ακόμη περίοδο αναστάτωσης και ταλαιπωρίας.