Το Συμβούλιο της Ευρώπης έτοιμο για το Ειδικό Δικαστήριο της Ουκρανίας – Η μπάλα στα κράτη μέλη

Το Συμβούλιο της Ευρώπης (CoE) είναι «έτοιμο να δημιουργήσει το Ειδικό Δικαστήριο για την Ουκρανία», αλλά πλέον τα κράτη μέλη πρέπει να κάνουν την τελική κίνηση για να το καταστήσουν πραγματικότητα, δήλωσε ο γενικός γραμματέας του οργανισμού, Αλέν Μπερσέ, σε συνέντευξή του στο Euronews, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

«Είχαμε μια ισχυρή δέσμευση να καλύψουμε την ανάγκη δημιουργίας αυτού του δικαστηρίου. Είμαστε έτοιμοι να διαθέσουμε και μια προωθημένη ομάδα για να το κάνουμε πραγματικότητα. Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι πραγματικά μια σαφής υποστήριξη και δέσμευση από τα κράτη», σημείωσε ο Μπερσέ στη Νέα Υόρκη.

Το Ειδικό Δικαστήριο για την Ουκρανία είναι ένα νέο διεθνές δικαστικό όργανο που ιδρύθηκε με συνθήκη μεταξύ της Ουκρανίας και του Συμβουλίου της Ευρώπης τον Ιούνιο, με σκοπό να ασκήσει δίωξη για το έγκλημα της επιθετικότητας που διαπράχθηκε κατά της χώρας.

Κύριος στόχος του είναι να καλύψει ένα νομικό κενό: το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) έχει αρμοδιότητα για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία, αλλά προς το παρόν δεν μπορεί να διώξει το έγκλημα της επιθετικότητας στην περίπτωση της ρωσικής εισβολής εναντίον της Ουκρανίας.

«Ορισμένες χώρες πρέπει να λάβουν αποφάσεις σε εθνικό επίπεδο, όπως η επικύρωση από τα κοινοβούλιά τους, κάτι που μπορεί να πάρει χρόνο», πρόσθεσε ο γενικός γραμματέας.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι ένας διεθνής οργανισμός με έδρα το Στρασβούργο, ο οποίος ιδρύθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με σκοπό την προώθηση της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου σε ολόκληρη την Ευρώπη. Δεν αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποτελείται από 46 κράτη μέλη. Μέσω του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), οι πολίτες μπορούν να προσφεύγουν όταν θεωρούν ότι έχουν υποστεί παραβίαση των δικαιωμάτων τους.

Προκλήσεις για τα δικαστήρια

«Είναι σαφές ότι τα δικαστήρια αντιμετωπίζουν προκλήσεις, και αυτό δεν είναι θετικό. Χρειαζόμαστε τάξη και αυτό σημαίνει να σεβόμαστε το έργο τους και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Είναι πολύ σημαντικό να μην αποσταθεροποιηθούν αυτά τα συστήματα», υπογράμμισε ο Μπερσέ.

Τους τελευταίους μήνες, τόσο ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν όσο και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αμφισβήτησαν δημόσια την αρμοδιότητα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, αναφορικά με τα εντάλματα σύλληψης που εξέδωσε εναντίον του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Μπερσέ τόνισε ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης προσπαθεί να ενισχύσει τον ρόλο του στο πλευρό του πολυμερούς συστήματος που εκφράζει ο ΟΗΕ. «Θέλουμε να πετύχουμε στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών εκεί όπου άλλοι αποτυγχάνουν», είπε χαρακτηριστικά.

Το ΕΔΑΔ έχει βρεθεί επίσης στο στόχαστρο ορισμένων κρατών μελών.

Τον Μάιο, εννέα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης απέστειλαν ανοιχτή επιστολή στο δικαστήριο, επικρίνοντας αποφάσεις του που σχετίζονται με το μεταναστευτικό. Υποστήριξαν ότι η ερμηνεία της νομολογίας περιορίζει τις κυβερνήσεις στο να απελαύνουν αλλοδαπούς που έχουν καταδικαστεί για σοβαρά εγκλήματα και στο να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις μεταναστευτικές ροές.

«Η μετανάστευση στην Ευρώπη είναι μια πολύ σημαντική συζήτηση, αλλά δεν πρέπει να γίνεται μέσω της νομολογίας των δικαστηρίων. Αυτή η συζήτηση πρέπει να διεξάγεται σε πολιτικό επίπεδο», κατέληξε ο Μπερσέ.