Η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυξανόμενη κρίση στην παραγωγή δημητριακών

Σοβαρή κρίση στην παραγωγή σιτηρών αντιμετωπίζει η Ευρώπη, η οποία επιδεινώνεται από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, το υψηλό κόστος παραγωγής με σταθερές τιμές, τη χαμηλή ποιότητα της παραγωγής και τον έντονο ανταγωνισμό από την Ουκρανία.

Αυτοί οι παράγοντες σε συνδυασμό έχουν δημιουργήσει μια τέλεια καταιγίδα για τον γεωργικό τομέα.

Σε συνάντηση με ευρωβουλευτές νωρίτερα αυτή την εβδομάδα (18 Νοεμβρίου), ο Πιερ Μπασκού, διευθυντής Βιωσιμότητας και Στήριξης Εισοδήματος στην Γενική Διεύθυνση Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξέφρασε ανησυχίες για την παραγωγή σιτηρών, η οποία προβλέπεται να φθάσει φέτος μόνο τα 255,6 εκατομμύρια τόνους, 9% κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο.

«Η φετινή σεζόν ήταν ιδιαίτερα δύσκολη λόγω μιας σειράς δυσμενών καιρικών φαινομένων για τη συγκομιδή», πρόσθεσε, τονίζοντας πως οι ξηρασίες στην νοτιοανατολική Ευρώπη και οι υπερβολικές βροχοπτώσεις του φθινοπώρου επηρέασαν αρνητικά τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα των συγκομιδών.

Ο αξιωματούχος της ΕΕ σημείωσε ότι η μείωση της παραγωγής οφείλεται στη μείωση των εκτάσεων που διατίθενται για τα σιτηρά, αλλά και στην πτώση των αποδόσεων σε βασικές περιοχές. Η Γαλλία, σημαντικός παραγωγός, έχει πληγεί ιδιαίτερα σκληρά, με τη μείωση της παραγωγής να αντισταθμίζεται μόνο εν μέρει από τις αυξήσεις σε άλλες περιοχές.

«Φέτος στη Γαλλία, χάνουμε χρήματα. Απλώς δεν μπορούμε να διατηρήσουμε αυτή την κατάσταση για πολύ ακόμα», εξήγησε στο euronews ο Γάλλος παραγωγός σιτηρών Σεντρίκ Μπενουά, ο οποίος είναι επίσης πρόεδρος της ομάδας εργασίας για τα σιτηρά της γεωργικής ένωσης της ΕΕ Copa-Cogeca.

Ανησυχίες για την ποιότητα

Η μείωση είναι ιδιαίτερα έντονη στην παραγωγή καλαμποκιού, η οποία εκτιμάται σε 58 εκατομμύρια τόνους, δηλαδή 12% κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο. Εν τω μεταξύ, η συγκομιδή μαλακού σιταριού προβλέπεται σε 112,6 εκατομμύρια τόνους, 11% κάτω από το μέσο όρο. Μόνο για το κριθάρι αναμένεται μικρή αύξηση σε σχέση με πέρυσι, αλλά παραμένει 5% κάτω από τον ιστορικό κανόνα.

Ωστόσο, το ζήτημα δεν αφορά μόνο την ποσότητα, αλλά και την ποιότητα. Πολλές συγκομιδές παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα πρωτεϊνών ή μόλυνση με αλκαλοειδή, μια τοξίνη που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την αξία της αγοράς.

Σύμφωνα με εμπειρογνώμονα της Copa Cogeca, η μόλυνση αυτή έχει προκαλέσει την υποβάθμιση πολλών παρτίδων δημητριακών από τρόφιμα σε ζωοτροφές ή ακόμη και σε βιομάζα, μειώνοντας σημαντικά τις τιμές για τους αγρότες.

Οι τιμές παραμένουν χαμηλές

Η αγορά δημητριακών αντιμετώπισε ασταθείς τιμές τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω γεωπολιτικών παραγόντων και διακυμάνσεων στις προμήθειες. Παρά τα χαμηλά επίπεδα παραγωγής της ΕΕ, οι παγκόσμιοι ανταγωνιστές στο νότιο και βόρειο ημισφαίριο βλέπουν εξαιρετικές συγκομιδές, διατηρώντας τις τιμές συγκρατημένες.

«Η κατάσταση δεν είναι δραματική, αλλά σαφώς, θα μπορούσαμε να περιμένουμε καλύτερες τιμές σύμφωνα με τη μείωση της παραγωγής», επεσήμανε ο Πιερ Μπασκού.

Επιτείνοντας την πίεση, η Ευρώπη κατακλύζεται από φθηνότερα δημητριακά από την Ουκρανία, σύμφωνα με τον Μπενουά, γεγονός που οδηγεί τις τιμές ακόμη χαμηλότερα, ενώ το κόστος παραγωγής έχει εκτοξευθεί στα ύψη.

Αν και οι τιμές των λιπασμάτων και των ζωοτροφών μειώθηκαν κατά 8% το τρίτο τρίμηνο του 2024, το συνολικό κόστος εισροών παραμένει σημαντικά υψηλότερο από ό,τι το 2020. Οι τιμές των λιπασμάτων εξακολουθούν να είναι συγκρίσιμες με τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2020, ενώ το κόστος παραγωγής σε βασικές περιοχές έχει εκτοξευθεί στα ύψη.

Για παράδειγμα, στη Γαλλία, το μέσο κόστος παραγωγής αυξήθηκε από 1.512 ευρώ ανά εκτάριο το 2021 σε 2.065 ευρώ ανά εκτάριο το 2023. Ομοίως, στην Ιρλανδία το κόστος αυξήθηκε από 1.330 ευρώ ανά εκτάριο σε 2.199 ευρώ ανά εκτάριο κατά την ίδια περίοδο.