Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε.: Συμφωνία για στήριξη στην Ουκρανία αλλά χωρίς συγκεκριμένη δέσμευση

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δήλωσαν την Πέμπτη ότι θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την Ουκρανία, αλλά δεν ανταποκρίθηκαν αμέσως στην έκκληση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι να παράσχει τουλάχιστον 5 δισεκατομμύρια ευρώ για αγορές πυρομαχικών πυροβολικού. Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Κάγια Κάλας είχε προτείνει προηγουμένως μια δέσμευση έως και 40 δισεκατομμυρίων ευρώ σε στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία το 2025, με κάθε χώρα να συνεισφέρει ανάλογα με το οικονομικό της μέγεθος, ωστόσο απορρίφθηκε λόγω διαφωνιών. Η ενίσχυση της άμυνας της ίδιας της Ε.Ε. συμπεριλήφθηκε επίσης στην ατζέντα της συνόδου κορυφής, αντανακλώντας τους βαθείς φόβους ότι η Μόσχα μπορεί να επιτεθεί σε ένα μέλος της ΕΕ τα επόμενα χρόνια και αμφιβολίες για το μέλλον της προστασίας των ΗΠΑ για την Ευρώπη μέσω της αμυντικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ.

«Είχαμε μια πολύ καλή ανταλλαγή απόψεων με τον πρόεδρο Ζελένσκι και επαναβεβαιώνουμε την πλήρη υποστήριξή μας στην Ουκρανία. Όπως θυμάστε, τα δύο τελευταία συμβούλιά μας είναι αφιερωμένα στην άμυνα. Την ημέρα του brain storming και την περασμένη 6η Μαρτίου είχαμε μια συζήτηση και χαιρετίσαμε και εγκρίναμε το πακέτο που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αύξηση των αμυντικών μας δαπανών και τώρα με αυτό το εργαλείο πιστεύω ότι όλα τα άλλα κράτη μέλη θα αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους για τη συνέχιση της υποστήριξης προς την Ουκρανία», τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα.

Στην ατζέντα ήταν επίσης η ανάγκη της Ευρώπης να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία εν μέσω υποτονικής ανάπτυξης και ενός εμπορικού πολέμου που προκλήθηκε από την ανακοίνωση των δασμών από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Νωρίτερα, η ΕΕ δήλωσε ότι καθυστερεί μέχρι τα μέσα Απριλίου τους ανταποδοτικούς δασμούς κατά των ΗΠΑ. Η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ δήλωσε ότι η απόφαση ελήφθη για να επιτραπούν περισσότερες διαπραγματεύσεις με τον Λευκό Οίκο.

«Είμαστε κατ' αρχήν αντίθετοι στους δασμούς, θεωρούμε ότι οι δασμοί είναι κακοί, είναι σαν τους φόρους. Είναι κακοί για τους καταναλωτές και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Βρισκόμαστε σε ενεργή συζήτηση με την αμερικανική κυβέρνηση για το θέμα αυτό και μπορώ να επιβεβαιώσω ότι αποφασίσαμε να προσαρμόσουμε το χρονοδιάγραμμα έναρξης ισχύος των δασμών. Ο αντίκτυπος της αντίδρασής μας δεν αλλάζει», υπογράμμισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Οι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν επίσης ότι εκφράζουν τη λύπη τους για την επανάληψη της βίας στη Γάζα, όπου πάνω από 500 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από ισραηλινές α εροπορικές επιδρομές με θύματα εκατοντάδες παιδιά. Ζήτησαν να επανέλθει η κατάπαυση του πυρός ώστε να απελευθερωθούν οι όμηροι.

Τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής

Τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής που ήταν αφιερωμένα στην Ουκρανία, τα οποία εγκρίθηκαν από μόλις 26 χώρες έναντι του βέτο της Ουγγαρίας, έκαναν μόνο μια περαστική αναφορά στο σχέδιο Κάλλας, χωρίς να αναφέρουν κανένα στόχο οικονομικών μεγεθών.

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει τις πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της στρατιωτικής υποστήριξης της Ε.Ε. προς την Ουκρανία, ιδίως εκείνη της Ύπατης Εκπροσώπου για τον συντονισμό της αυξημένης υποστήριξης από τα κράτη μέλη και άλλα συμμετέχοντα κράτη, σε εθελοντική βάση», αναφέρει το κείμενο.

Τα συμπεράσματα δεν περιλαμβάνουν καν αυτό που η Κάλλας χαρακτήρισε ως το πιο «ρεαλιστικό» στοιχείο του σχεδίου της: 5 δισεκατομμύρια ευρώ για την προμήθεια 2 εκατομμυρίων πυρομαχικών για το Κίεβο βραχυπρόθεσμα.

«Νομίζω ότι είναι σημαντικό να έχουμε ένα απτό αποτέλεσμα», δήλωσε η Κάλλας το πρωί της Πέμπτης και συμπλήρωσε: «Εάν δεν είμαστε σε θέση να αποφασίσουμε τώρα για ολόκληρο το έτος που έρχεται, ας αποφασίσουμε βραχυπρόθεσμα ποιες είναι οι άμεσες ανάγκες που έχει η Ουκρανία όσον αφορά τα πυρομαχικά αυτή τη στιγμή».

Η απόρριψη του σχεδίου της Κάγια Κάλας

Η πανωλεθρία γύρω από το σχέδιο Κάλας δεν αποτελεί απόλυτη έκπληξη.

Τις ημέρες που προηγήθηκαν της συνόδου κορυφής της Πέμπτης, διπλωμάτες είχαν εκφράσει μια σειρά από ανησυχίες και άλυτα ερωτήματα γύρω από την πρότασή της, την οποία ορισμένοι περιέγραψαν ως καλοπροαίρετη αλλά βιαστικά καταρτισμένη.

Ειδικότερα, η Κάλλας πρότεινε ένα «μέρος» των στρατιωτικών συνεισφορών να γίνεται «σύμφωνα» με το «οικονομικό βάρος» κάθε χώρας, χρησιμοποιώντας το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) ως κύριο δείκτη για να διασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή των δωρεών. Το μοντέλο αυτό έχει συναντήσει μεγάλη αντίσταση από μεγάλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, οι οποίες θα αναμενόταν να υποβάλουν σημαντικές συνεισφορές βάσει.

Εν τω μεταξύ, άλλες χώρες έχουν εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πώς θα ληφθούν υπόψη οι εθνικές δεσμεύσεις, όπως τα 15 δισ. ευρώ που ανέφερε ο Κόστα, και πόσες χώρες εκτός Ε.Ε., όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία, θα προστεθούν στην κοινή δέσμευση.

Οι πρωτεύουσες πιέζουν επίσης για απαντήσεις σχετικά με το πώς το σχέδιο ενσωματώνει τα 18 δισεκατομμύρια ευρώ που η ΕΕ θα παράσχει στο Κίεβο ως μέρος ενός έκτακτου δανείου που θα υποστηρίζεται από τα έκτακτα κέρδη των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας. (Το δάνειο αναφέρεται στα συμπεράσματα).

Υπάρχει ένα πρόσθετο ερώτημα σχετικά με το πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι η πρωτοβουλία στην πράξη, εάν, από την αρχή, οικοδομηθεί ως εθελοντικό σχέδιο για να παρακαμφθεί το βέτο της Ουγγαρίας.

Παρά τις μειωμένες ελπίδες, ορισμένοι διπλωμάτες λένε ότι το σχέδιο Κάλλας μπορεί ακόμη να διασωθεί με στρατηγικές βελτιώσεις - κυρίως με την αφαίρεση του δείκτη ΑΕΠ.