Πορτογαλία: Άστεγος καλείται να πληρώσει 11.000 ευρώ στο δημοτικό συμβούλιο της Λισαβόνας

Στις 22 Δεκεμβρίου 2023 στην Λισαβόνα δύο κουκουλοφόροι έγραψαν με κόκινο μαρκαδόρο την λέξη «γενοκτονία» στον τοίχο του κτιρίου που στεγάζει το δημοτικό συμβούλιο της πορτογαλικής πρωτεύουσας, ενώ δύο άλλοι πετούν μπαλόνια με κόκκινη μπογιά στην πρόσοψη.

Στο μπαλκόνι βρίσκεται μια παλαιστινιακή σημαία και μια αφίσα με το μήνυμα "Free Palestine." Η δράση είναι γρήγορη και οι διαδηλωτές φεύγουν χωρίς να τους εμποδίσει κανείς. Τουλάχιστον αυτό δείχνει το βίντεο διάρκειας 58 δευτερολέπτων που μοιράστηκε στο X λίγο μετά το περιστατικό.

Σε ανακοίνωσή τους, η Συλλογικότητα για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, το Climáximo και η Δράση Φοιτητών της Λισαβόνας για το Κλίμα υποστήριξαν αργότερα ότι η δράση πραγματοποιήθηκε από «αλληλέγγυους ακτιβιστές» των κινημάτων αυτών και κατηγόρησαν τον δήμαρχο Κάρλος Μοέδας ότι «υποστηρίζει το ισραηλινό απαρτχάιντ».

Όμως η εκδοχή του δήμου και της δικαιοσύνης είναι διαφορετική. Περισσότερο από ένα χρόνο μετά το περιστατικό, μόνο ένα άτομο έχει κριθεί ένοχο και έχει καταδικαστεί για την πράξη βανδαλισμού. Πρόκειται για τον Ροντινέλι Ζοζέ Πόντες, έναν 40χρονο Βραζιλιάνο που ήταν άνεργος και ζούσε στους δρόμους εκείνη την εποχή. Τον Ιανουάριο ο Πόντες καταδικάστηκε να πληρώσει πρόστιμο 2.730 ευρώ συν αποζημίωση 10.855 ευρώ στον δήμο για τα αδικήματα της εισόδου σε χώρο κλειστό για το κοινό και της πρόκλησης ζημιών.

Εκτός του ότι δεν ήταν παρών σε καμία από τις συνεδριάσεις της δίκης, ο Ροντινέλι δεν κατέθεσε ως κατηγορούμενος, ούτε κάλεσε μάρτυρες. Όταν διάβασε την απόφαση, η δικαστής υπέθεσε ότι «δεν γνώριζε την εκδοχή του κατηγορουμένου για τα γεγονότα», γεγονός που όμως δεν εμπόδισε την καταδίκη του.

Ακόμα πιο παράξενο: κανείς από τα κινήματα που σχετίζονται με τη διαμαρτυρία δεν τον γνωρίζει ούτε ξέρει πού βρίσκεται. «Ήμασταν όλοι λίγο σοκαρισμένοι από την αυθαιρεσία του δικαστικού συστήματος, των δικαστηρίων και της αστυνομίας, επειδή μπορείτε να δείτε ξεκάθαρα ότι πρόκειται για μια εντελώς παράλογη απόφαση», λέει η ακτιβίστρια του Climáximo Άλις Γκάτο. «Από τα βίντεο που δημοσιεύτηκαν φαίνεται απόλυτα ότι η δράση πραγματοποιήθηκε από μια ομάδα ανθρώπων και όχι από έναν μόνο άνθρωπο».

Αντιφατικές εκδοχές

Η πορτογαλική εφημερίδα απέκτησε πρόσβαση στη δικαστική υπόθεση και στα ηχογραφημένα πρακτικά των ακροάσεων. Το βίντεο των όσων συνέβησαν, στο οποίο διακρίνονται τέσσερις δράστες, δεν αναφέρεται ποτέ στη διαδικασία. Η μόνη εκδοχή που λαμβάνεται υπόψη είναι αυτή του επικεφαλής πράκτορα Λουίς Ροντρίγκες, ο οποίος φέρεται να συνέλαβε επ' αυτοφώρω τον Πόντες στις 7.30 π.μ. Είπε ότι άκουσε έναν θόρυβο έξω και, όταν έφτασε στην κύρια είσοδο, έπιασε τον κατηγορούμενο να «γράφει και να κάνει γκράφιτι στην πρόσοψη». Πρόσθεσε ότι είχε μια τσάντα με ένα σχοινί μέσα, το οποίο υποπτεύεται ότι χρησιμοποιήθηκε για να ανέβει στο μπαλκόνι του κτιρίου για να αλλάξει τις σημαίες.

Η ασυνέπεια αρχίζει με την ώρα της σύλληψης. Απ' ό,τι μπόρεσε να διαπιστώσει η εφημερίδα, οι ανακοινώσεις και οι φωτογραφίες της διαμαρτυρίας στάλθηκαν στα δημοσιογραφικά γραφεία από τις συλλογικότητες στις 7.29 π.μ., γεγονός που καθιστά πρακτικά αδύνατο να έχουν συλληφθεί οι κατηγορούμενοι επ' αυτοφώρω την ίδια ώρα, αφού η διαμαρτυρία θα είχε ήδη λήξει.

Αλλά υπάρχουν και άλλα. Σε ένα σημείο, κατά την αναφορά των γεγονότων, ο Λουίς Ροντρίγκες μιλά στον πληθυντικό: «κατέβασαν τη σημαία του δήμου και έβαλαν την παλαιστινιακή σημαία». Ο δικαστής δεν έχασε λεπτό και ρώτησε: «Μιλήσατε στον πληθυντικό, υπήρχε κάποιος άλλος εκεί εκτός από τον κατηγορούμενο;», στον οποίο ο αστυνομικός απάντησε όχι. Το βίντεο που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαψεύδει αυτή την εκδοχή, δείχνοντας ξεκάθαρα ότι επρόκειτο για συλλογική δράση, με τουλάχιστον τέσσερις συμμετέχοντες.

Χωρίς άλλους μάρτυρες, η εκδοχή του αστυνομικού που βρισκόταν στη σκηνή θεωρήθηκε αποδεδειγμένη και, με βάση αυτήν, ο κατηγορούμενος καταδικάστηκε χωρίς περαιτέρω έρευνα.

Στις 9 Ιανουαρίου 2024, ο αξιωματικός Λουίς Ροντρίγκες τιμήθηκε από τον Κάρλος Μοέδας με παράσημο αξίας «για την παρέμβασή του στις πράξεις βανδαλισμού κατά του Δημαρχείου στις 22 Δεκεμβρίου 2023».

Άστεγος καταδικάστηκε να πληρώσει περισσότερα από 13 χιλιάδες ευρώ

Υπάρχει όμως κι άλλο ένα ασυνήθιστο γεγονός. Όταν κατατέθηκε η μήνυση, το δημοτικό συμβούλιο της Λισαβόνας είχε ορίσει τον προϋπολογισμό των ζημιών σε 3.580 ευρώ. Μέχρι τη στιγμή που αναγνώστηκε η ποινή στις 9 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους, το ποσό είχε αυξηθεί σε 10.855 ευρώ, μια διαφορά άνω των 7.000 ευρώ.

Η μεταβολή της αξίας - την οποία ο δικαστής χαρακτήρισε «όχι σημαντικά υψηλή» - δικαιολογήθηκε από τις «πρόσθετες εργασίες» για τον καθαρισμό του χρώματος στην πρόσοψη.

Άνεργος και άστεγος, ο Ροντινέλι αναγκάζεται επίσης να πληρώσει πρόστιμο 2.730 ευρώ και τα δικαστικά έξοδα μιας υπόθεσης στην οποία δεν συμμετείχε καν. «Είναι εντελώς δυσανάλογο. Προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε με το άτομο για να βοηθήσουμε με την πληρωμή, αλλά μάταια», λέει η Άλις Γκάτο.

Τα κινήματα κατηγορούν το δικαστήριο για «αυθαίρετη καταδίκη»

Στις 26 Φεβρουαρίου 2025, τα κινήματα Συλλογικότητα για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, Climáximo και Δράση Φοιτητών της Λισαβόνας για το Κλίμα εξέδωσαν ανακοίνωση στην οποία κατηγορούν το δημοτικό συμβούλιο και το δικαστήριο για αυθαίρετη κράτηση και καταδίκη ενός ατόμου.

Στην ανακοίνωση αναφέρουν ότι «ο χρόνος της σύλληψης δεν κολλάει, αφού δεκάδες δημοσιογράφοι σε όλη τη χώρα είχαν ήδη λάβει το δελτίο τύπου που τους ενημέρωνε για την ενέργεια, με φωτογραφίες και βίντεο από αυτήν». Προσθέτουν ότι «είναι σαφές ότι τουλάχιστον πέντε άτομα πραγματοποίησαν τη δράση και όχι μόνο ένα».

Υποστηρίζουν επίσης ότι το βίντεο επιβεβαιώνει ότι δεν υπήρξαν συλλήψεις κατά την πράξη και ότι «οι συλλογικότητες έχουν μιλήσει μεταξύ τους και δεν γνωρίζουν κανέναν που να έχει συλληφθεί, δικαστεί ή καταδικαστεί μετά από αυτή τη δράση».

Τις τελευταίες εβδομάδες, η Nascer do SOL προσπάθησε αρκετές φορές να επικοινωνήσει με τον Ροντινέλι Πόντες και τον δικηγόρο του, αλλά χωρίς επιτυχία.

Χρονολόγιο των γεγονότων

• 22 Δεκεμβρίου 2023

07:34: Ο φύλακας ασφαλείας του δημοτικού συμβουλίου λέει ότι έπιασε τον Ροντινέλι Ζοζέ Πόντες μόνο του να κάνει γκράφιτι στην εξωτερική πρόσοψη του κτιρίου. Ένα βίντεο κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δείχνει τέσσερις ακτιβιστές να κάνουν γκράφιτι και να πετούν κόκκινη μπογιά στην πρόσοψη του δημαρχείου.

8.28 π.μ.: Οι συλλογικότητες Climáximo, Συλλογικότητα για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και Δράση Φοιτητών της Λισαβόνας για το Κλίμα δημοσιεύουν ανακοίνωση στην οποία αναφέρουν ότι η διαμαρτυρία πραγματοποιήθηκε από «αλληλέγγυους ακτιβιστές» των κινημάτων.

11.36 π.μ.: Το δημοτικό συμβούλιο καταθέτει ποινική μήνυση κατά του Πόντες και διεκδικεί αποζημίωση συνολικού ύψους 3.580 ευρώ.

13:02: Ο Κάρλος Μοέδας καταδικάζει την «επίθεση».

• 27 Δεκεμβρίου 2023

Το δημοτικό συμβούλιο ζητεί την έναρξη έρευνας κατά του Πόντες και «άλλων άγνωστων προσώπων».

• 9 Ιανουαρίου 2024

Ο Μοέδας παρασημοφορεί τους πράκτορες Λουίς Ροντρίγκες και Χερμάνο Σίλβα «για την παρέμβασή τους στις πράξεις βανδαλισμού κατά του δημαρχείου».

• 4 Απριλίου 2024

Ανακοινώνεται η άσκηση δίωξης κατά «κατηγορούμενου για το αδίκημα της εισόδου σε χώρο κλειστό για το κοινό και για το αδίκημα της διακεκριμένης φθοράς».

• 11 Νοεμβρίου 2024

Ο Ροντινέλι χάνει την πρώτη ακρόαση της δίκης. Παρόντες ως μάρτυρες είναι: ο Λουίς Ροντρίγκες, ο δημοτικός αστυνομικός που συνέλαβε τον κατηγορούμενο, ο αστυνομικός Μιγκέλ Φιγκεϊρέδο και ο τεχνικός του δήμου Μπρούνο Φιλίπε Ντα Σίλβα Καρβάλιο.

• 6 Ιανουαρίου 2025

Ο Ροντινέλι χάνει και πάλι την ακρόασή του στη δίκη.

• 9 Ιανουαρίου 2025

Ο Ροντινέλι Πόντες καλείται να καταβάλει πρόστιμο 2.730 ευρώ και αποζημίωση 10.855 ευρώ στο δημοτικό συμβούλιο για τα αδικήματα της εισόδου σε χώρο κλειστό για το κοινό και της πρόκλησης ζημιών.

• 26 Φεβρουαρίου 2025

Οι συλλογικότητες δημοσιεύουν ανακοίνωση στην οποία κατηγορούν την Εισαγγελία για «απολύτως αυθαίρετη καταδίκη ενός προσώπου που δεν έχει καμία σχέση με την ενέργεια αυτή».