ABD'de yumurta kıtlığı: Tarife gerilimlerine rağmen Avrupa yardıma hazır mı?
ABD, kuş gribi salgını nedeniyle süpermarketlerde fiyatların yükselmesine neden olan yumurta sıkıntısını gidermek için küresel bir yumurta avına çıktı.
Gümrük vergileriyle ilgili anlaşmazlıklar bir yana, Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA) Şubat ayı sonunda Avrupalı yumurta birliklerine bir talep göndererek ABD'ye yumurta göndermeleri için ricada bulundu.
Almanya, Danimarka, İtalya, Polonya ve İsveç, ABD Tarım Bakanlığı'nın sıkıntıyı gidermek için başvurduğu ülkeler arasında yer alıyor.
Ancak Amerikalılara yumurta tedarik etmek yabancı üreticiler için karmaşık olacaktır. Bunun tek nedeni Başkan Donald Trump'ın ülkesinin en büyük ticaret ortaklarına uyguladığı ya da uygulamakla tehdit ettiği ithalat tarifeleri üzerindeki siyasi gerilimler değildir.
Paylaşmaya istekli olsalar bile, Avrupa ülkelerinin kendi kuş gribi salgınları ve Paskalya öncesinde artan iç talep nedeniyle çok fazla yumurta fazlası yok.
Ancak en büyük engellerden biri, ABD'nin salmonella kontaminasyonunu önleme konusundaki yaklaşımı. ABD gıda güvenliği düzenlemeleri, taze yumurtaların müşterilere ulaşmadan önce sterilize edilmesini ve soğutulmasını gerektiriyor. Avrupa Birliği'nde ise güvenlik standartları A sınıfı yumurtaların yıkanmadan ve uzun süre soğutulmadan satılmasını gerektiriyor.
Alman Yumurta Birliği Başkanı Hans-Peter Goldnick, "Bunlar daha farklı olamayacak iki sistem," dedi.
Süpermarketteki yumurtaların üzerindeki tüyler
Örneğin Avrupa'nın bazı bölgelerinde tüketicilerin hâlâ tüyleri ve tavuk dışkıları yapışmış yumurtaları satın almaları yaygın.
Çiftçi David Karlsch, Almanya'nın başkentinin hemen dışında bir kasaba olan Schoeneiche'deki aile şirketi Saballus kümes hayvanı çiftliğinin müşterilerine yumurtaları tavuklardan alan basit süreci anlattı. Yumurtalar yuvalardan alınıyor, kartonlara yerleştiriliyor ve tesiste ya da tesisin hemen dışındaki soğutmalı bir otomattan satılıyor.
Karlsch, "Paskalya zamanında talep elbette çok çok yüksek, çünkü pek çok çocuk doğal olarak yumurta boyamak istiyor," dedi.
Ulusal Kümes Hayvanları ve Yem Üreticileri Odası Direktörü Katarzyna Gawronska'ya göre, önemli bir yumurta ihracatçısı olan Polonya, ABD'den yumurta mevcudiyetiyle ilgili talep aldı. Gawronska, Avrupalı yetkililerin bu tür talepleri değerlendirirken yıkanmış ve yıkanmamış yumurta konusunun önemli bir faktör olduğunu söyledi.
Gawronska, 27 AB üyesi ülkenin çoğunda yumurtaların temizlenmediğini, çünkü yumurta kabuklarındaki doğal koruyucu kaplamanın çıkarılmasının onları bakterilere karşı daha savunmasız hale getirdiğini söyledi.
Polonyalı veterinerlik yetkilileri, ülkenin ve çiftçilerinin, ihracatçı ülkenin benzer bir gıda güvenliği denetim sistemine veya önemli bir kuş gribi salgınına sahip olup olmadığı gibi ABD gerekliliklerini karşılayıp karşılayamayacağını belirlemeye çalışıyor.
Toz yumurta ürünleri
Avrupa Birliği yönetmelikleri sofralık yumurtaların "yıkanmayacağını veya temizlenmeyeceğini" belirtse de, üye ülkeler on yıllar önce paketleme tesislerinde yumurta banyosuna izin vermişlerse bir miktar hareket alanına sahipler.
Danimarka Yumurta Birliği CEO'su Jørgen Nyberg Larsen, ulusal geleneklerin kararda etkili olduğunu söyledi. Örneğin İsveç'te yıkanmış yumurtalar normaldir. Ancak Larsen, İsveç ve Norveç'in ABD'ye ihraç edecek fazladan yumurtaları olmadığını bildirdiğini söyledi.
Larsen ayrıca Euronews Business'a Danimarka Yumurta Birliği'nin yardım etmeye istekli olduğunu belirtti. Bununla birlikte, "AB'de büyük bir yumurta fazlalığımız yok" diyen Larsen, şimdilik ABD'nin Avrupa'dan artan yumurta ithalatının toz halinde ya da dondurulmuş veya kurutulmuş olarak gönderilebilecek diğer ürünlerle gelmesinin daha muhtemel olduğunu belirtti.
Polonya Ticaret Birliği'nin ABD'li yetkililere verdiği yanıt da bu yönde. Gawronska, ABD'nin Polonya'yı bir kaynak olarak onaylaması halinde, kuruluşun üyelerinin satmak için sınırlı sayıda kabuklu yumurtaya sahip olacağını, ancak "çok büyük miktarlarda yumurta işleme ürünleri" tedarik edebileceğini söyledi.
ABD Tarım Bakanlığı'na göre, işlenmiş yumurtalar genellikle gıda kaynaklı hastalıkları önlemek için pastörize ediliyor ve daha sonra gıda üretiminde veya restoranlar, hastaneler ve bakım evleri tarafından kullanılıyor.
Unlu mamuller, makarna ve mayonez gibi soslar yumurta tozu ile yapılan ticari ürünlerden bazıları.
Avrupa'nın kendi üretim sorunları
İtalya'nın başlıca tarımsal lobi kuruluşu Coldiretti'ye göre ABD'li yetkililer İtalya'nın kuzeyindeki Veneto bölgesindeki çiftçilerden de acil yumurta tedarik etmelerini istedi.
Ancak İtalya sadece ulusal talebi karşılayacak kadar yumurta ürettiğinden bölgedeki üreticilerin çoğu yardımcı olamayacaklarını söyledi. Geçen yılın başından bu yana yaşanan kuş gribi salgınları da İtalyan kümes hayvancılığı sektörüne zarar verdi.
Almanya da fazla katkıda bulunamıyor. Alman Yumurta Birliği'nden Goldnick, yerli kümes hayvancılığı endüstrisinin ülkede tüketilen yumurtanın yaklaşık yüzde 73'ünü ürettiğini ve "herkesi memnun etmek için her gün Hollanda'dan yumurta ithal etmek zorunda olduğumuzu" söyledi.
"Her gün tavuk kümeslerinden toplayabildiğimiz yaklaşık 45 milyon yumurtamız var ve Amerika'da günde yaklaşık 50 milyon yumurta kıtlığı yaşanıyor. Bu da işin ne kadar zor olduğunu gösteriyor," dedi.
İyileşen ABD pazarı ve Paskalya talebi
ABD hükümetinin temas kurduğu diğer ülkeler arasında Avusturya, Norveç ve İspanya da bulunuyor. ABD Tarım Bakanlığı geçtiğimiz aylarda Türkiye ve Güney Kore'den yeni yumurta taahhütleri aldığını açıkladı, ancak miktar ya da tür belirtmedi.
Sıvı, dondurulmuş ve kurutulmuş yumurta ithalatı, tüketiciler için bir miktar yerli kabuklu yumurtanın serbest kalmasına yardımcı olabilir, ancak ABD, önemli bir açık nedeniyle yurt dışından yumurta çağrısında bulundu. Geçen ay ülke, Şubat 2024'e kıyasla 720 milyon adet daha az sofralık yumurta üreterek yaklaşık yüzde 10'luk bir düşüş yaşadı.
Tarım Bakanlığı, ABD'nin kendi yumurta ihracatını da azaltarak yurt içindeki arzı artırmaya çalıştığını söyledi.
Gayriresmi ticaret görüşmeleri devam ederken, ABD pazarı iyileşme işaretleri gösterdi. Bakanlık, büyük bir kuş gribi salgınının yumurtlayan tavukları etkilemesinin üzerinden neredeyse bir ay geçtiğini söyledi. Bakanlık, büyük yumurtalar için ulusal toptan satış fiyatının 21 Mart itibarıyla düzine başına 3,27 dolara düştüğünü ya da 21 Şubat'taki düzine başına 8,15 dolarlık zirvenin yarısından daha az olduğunu bildirdi.
Bakanlık, ABD'li tüketicilerin düşen toptan satış fiyatlarının market raflarında daha düşük fiyatlara dönüştüğünü görmeye başladığını söyledi. Genellikle Paskalya ve Hamursuz Bayramı'na eşlik eden büyük yumurta talebi, önümüzdeki ay fiyatların yeniden yükselmesine neden olabilir.
Trump'ın gümrük tarifeleri
Trump ikinci dönemine başladığından bu yana Avrupa halklarına karşı pek de yumuşak davranmadı. Başkan'ın Danimarka toprağı olan Grönland'ı ele geçirme tehdidi Danimarka'da pek çok kişiyi çileden çıkardı. Ukrayna'ya yönelik tutumu ve yönetiminin üst düzey üyelerinin aşağılayıcı açıklamaları ABD'nin Avrupalı müttefiklerini alarma geçirdi.
ABD'nin üçüncü büyük ticaret ortağı olan Avrupa Birliği, Trump'ın çelik, alüminyum ve otomobillere getirdiği gümrük vergilerinden muaf tutulmadı. Daha fazlasına hazırlıklı olan Birlik, ABD ürünlerine yönelik karşı tarifeler hazırladı.
Ancak Avrupa'daki pek çok yetkili bunların hiçbirinin yumurta ihracatını engellemeyeceğini söylüyor.
Goldnick geçenlerde bir yumurta üreticisi arkadaşının kendisine "Eğer fiyat doğruysa, o zaman teslim ederim" dediğini söyledi. Goldnick, herhangi bir anlaşma yapılıp yapılmamasının ticari kararlara bağlı olduğunu vurguladı.
"Göğsümde iki ruh taşıyorum. Bir yandan, 'Hayır, bu sistemi destekleyemeyiz' derdim ama bu doğru cevap değil," diyerek ABD'nin Avrupa mallarına yönelik yeni gümrük vergilerine atıfta bulundu.
"Doğru cevap, elimizden geldiğince yardım etmemiz gerektiğidir. Ve bu insanları ilgilendiriyor. Hükümeti ilgilendirmiyor. Onlara destek falan olmazsınız ama bu sadece insanların Paskalya'da yumurta talebi ve bunu karşılamak Amerika'da da burada olduğu kadar önemli."