Deneysel beyin-bilgisayar implantı, felçli hastanın konuşmasına yardımcı oldu
Bilim insanları, düşünceleri gerçek zamanlı olarak sözlü kelimelere çevirebilen bir cihaz geliştirdi.
Henüz deney aşamasında olmasına rağmen beyin-bilgisayar arayüzünün bir gün konuşamayanlara ses vermeye yardımcı olabileceği düşünülüyor.
Yeni bir çalışmada, cihazın felç geçirdikten sonra 18 yıl boyunca konuşamayan 47 yaşındaki kuadripleji hastası bir kadın üzerinde test edildiği açıklandı. Doktorlar klinik bir araştırmanın parçası olarak ameliyat sırasında cihazı kadının beynine yerleştirdi.
Nature Neuroscience dergisinde yayınlanan çalışmanın ortak yazarlarından Gopala Anumanchipalli, cihazın "konuşma niyetini akıcı cümlelere dönüştürdüğünü" belirtti.
Diğer beyin-bilgisayar arayüzlerinde (Brain-computer interface - BCI) genellikle düşünceleri sözelleştirme aşamasında hafif gecikmeler oluyor. Araştırmacılar, bu tür gecikmelerin konuşmanın doğal akışını bozarak iletişimde kopukluk ve hayal kırıklığına yol açabileceğini belirtiyor.
Kansas Üniversitesi Konuşma ve Uygulamalı Sinirbilim Laboratuvarı’ndan Jonathan Brumberg, bunu “alanımızda oldukça büyük bir ilerleme” olarak nitelendirdi. Kendisi çalışmaya doğrudan dahil olmasa da gelişmenin önemine dikkat çekti.
İmplant nasıl çalışıyor?
Kaliforniya'daki bir ekip, kadının beyninde sessizce cümleler konuşurken elektrotlar kullanarak beyin aktivitesini kaydetti.
Bilim insanları, kadının yaralanmadan önceki sesini kullanarak oluşturdukları bir sentezleyiciyi, onun konuşmuş olabileceği bir konuşma sesi yaratmak için kullandılar. Ardından nöral aktiviteyi ses birimlerine çeviren bir yapay zeka (AI) modelini eğittiler.
ABD'deki Berkeley'deki California Üniversitesi'nden Anumanchipalli, bu sistemin toplantıları ya da telefon görüşmelerini gerçek zamanlı olarak yazıya dökmek için kullanılan mevcut sistemlere benzer şekilde çalıştığını söyledi.
İmplantın kendisi beynin konuşma merkezine oturuyor, böylece dinliyor ve bu sinyaller cümleleri oluşturan konuşma parçalarına çevriliyor.
Anumanchipalli, bunun bir "akış yaklaşımı" olduğunu ve her 80 milisaniyelik konuşma parçasının (yaklaşık yarım hece) bir kayıt cihazına gönderildiğini söyledi.
Anumanchipalli, "Bir cümlenin bitmesini beklemiyor. Onu anında işliyor," dedi.
Brumberg, konuşmanın bu kadar hızlı çözülmesinin doğal konuşmanın hızlı temposuna ayak uydurma potansiyeline sahip olduğunu söyledi. Ses örneklerinin kullanılması, "konuşmanın doğallığında önemli bir ilerleme olacaktır," diye ekledi.
Çalışma kısmen ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri (National Institutes of Health - NIH) tarafından finanse edilmiş olsa da, Anumanchipalli son NIH araştırma kesintilerinden etkilenmediğini söyledi.
Teknolojinin geniş çaplı kullanıma hazır olması için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu ancak "sürekli yatırımlarla" 10 yıl içinde hastaların kullanımına sunulabileceğini ifade etti.