Πορτογαλία - Web Summit 2025: Η κυβερνοάμυνα στην εποχή των υβριδικών απειλών

Η κυβερνοασφάλεια βρέθηκε στο επίκεντρο της πρώτης ημέρας του Web Summit στη Λισαβόνα. Στην έναρξη των εργασιών, ειδική συζήτηση επικεντρώθηκε στο πώς μπορεί να «οικοδομηθεί το ψηφιακό ανοσοποιητικό σύστημα της Ευρώπης», με τη συμμετοχή της Λουίζα Προένσα, αναπληρώτριας εθνικής διευθύντριας της Πολιτσίας Δικαστικής (Polícia Judiciária).

Σε αποκλειστική συνέντευξή της στο Euronews, η επικεφαλής της πορτογαλικής δικαστικής αρχής εξήγησε ότι το νέο τεχνολογικό και γεωπολιτικό περιβάλλον —εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ανατολική Ευρώπη— «φέρνει νέες απειλές, αλλά και νέες ευκαιρίες».

«Αυτό που έχει αλλάξει για μια αστυνομική δύναμη όπως η Polícia Judiciária είναι η διαρκής ανάγκη να κατανοούμε τι συμβαίνει στον κόσμο, να εστιάζουμε στην καινοτομία, στην τεχνολογία, στις συνεργασίες με τον ιδιωτικό τομέα, τα πανεπιστήμια, τη βιομηχανία και την κοινωνία των πολιτών, ώστε να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα την πραγματικότητα», τόνισε η Προένσα.

Οι τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν οδηγήσει σε όλο και μεγαλύτερη διασύνδεση των κρίσιμων υποδομών στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Το γεγονός ότι οι οργανισμοί είναι περισσότερο συνδεδεμένοι σημαίνει ότι και ο κίνδυνος είναι πλέον διασυνδεδεμένος: ένα περιστατικό σε ένα σημείο μπορεί να έχει συνέπειες σε ολόκληρη την αλυσίδα», προειδοποίησε η ίδια. Ωστόσο, πρόσθεσε, αυτή η διασύνδεση επιτρέπει και λύσεις σε «μεγαλύτερη κλίμακα», επηρεάζοντας περισσότερες χώρες ταυτόχρονα.

Η Προένσα αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη εκπαίδευσης και κατάρτισης των στελεχών που ασχολούνται με την πρόληψη και την καταπολέμηση του εγκλήματος. Όπως είπε, «ο ψηφιακός γραμματισμός είναι απολύτως θεμελιώδης· ο καθένας μας αποτελεί ένα ευάλωτο σημείο στην αλυσίδα. Θα έπρεπε να αποτελεί μέρος των σχολικών προγραμμάτων από πολύ νωρίς».

Η ευρωπαϊκή συνεργασία είναι, κατά την ίδια, καθοριστικής σημασίας για την οικοδόμηση του «ψηφιακού ανοσοποιητικού συστήματος» της Ευρώπης. «Είναι πολύ σημαντικό η Polícia Judiciária να κινείται προς την ίδια κατεύθυνση με τους ευρωπαίους ομολόγους της. Εργαζόμαστε όλοι μαζί για να κατανοήσουμε σε παγκόσμιο επίπεδο ποιες είναι οι απειλές. Αυτό που μπορεί να αισθανόμαστε στην Πορτογαλία, πιθανότατα συμβαίνει και στη Γερμανία, στη Γαλλία, στις σκανδιναβικές χώρες — παντού».

Η ίδια στάθηκε και στη σημασία της καινοτομίας, όχι μόνο τεχνολογικά αλλά και σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού: «Η Ευρώπη έχει μπει σε τροχιά καινοτομίας. Η Polícia Judiciária διαθέτει ήδη εργαστήριο καινοτομίας που της επιτρέπει να βλέπει προς το μέλλον, χωρίς να ξεχνά τα μαθήματα του παρελθόντος. Η ανταλλαγή καλών πρακτικών και λύσεων πρέπει να είναι προτεραιότητα».

Μία ακόμη απάντηση στις προκλήσεις της κυβερνοασφάλειας, σύμφωνα με την Προένσα, είναι η επένδυση στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης: «Οι επενδύσεις της Ευρώπης στην τεχνολογία πρέπει να μεγιστοποιηθούν και να μεταφραστούν σε ευρωπαϊκές λύσεις. Δεν σημαίνει ότι κλείνουμε την Ευρώπη, αλλά ότι μειώνουμε την εξάρτησή μας. Διαθέτουμε εξαιρετικά μυαλά, κορυφαία πανεπιστήμια και τεχνολογικές δυνατότητες· βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο για μια στρατηγική αυτονομία που θα μας κάνει πιο ισχυρούς και λιγότερο ευάλωτους στις εξωτερικές επιθέσεις».

Αναφερόμενη στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ευρύτερα η Ευρώπη, η Προένσα επισήμανε τα εγκληματικά δίκτυα που εκμεταλλεύονται τις μεταναστευτικές ροές, αλλά και τη διακίνηση ναρκωτικών και παιδιών, τη σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων και τις οικονομικές απάτες μέσω Διαδικτύου, ιδιαίτερα όσες σχετίζονται με κρυπτονομίσματα που μπορούν να χρηματοδοτήσουν την τρομοκρατία ή το ξέπλυμα χρήματος.

Μέσα σε ένα ψηφιακό περιβάλλον χωρίς σύνορα, η Ευρώπη οφείλει να διασφαλίσει «πιο ασφαλείς επικοινωνίες, χωρίς παρεμβολές και διαταραχές, και να εργαστεί για να γίνει όλο και πιο ανθεκτική».

Ωστόσο, η Προένσα κατέληξε ότι, παρότι η Ευρώπη «είναι σίγουρα πιο προετοιμασμένη από το παρελθόν», δεν μπορεί ποτέ να θεωρηθεί πλήρως ασφαλής: «Δεν θα είμαστε ποτέ απόλυτα έτοιμοι, γιατί η τεχνολογία εξελίσσεται συνεχώς — και μαζί της εξελίσσεται και το έγκλημα. Αλλά τουλάχιστον γνωρίζουμε τον κίνδυνο και εργαζόμαστε ώστε να είμαστε κάθε μέρα πιο ικανοί να τον αντιμετωπίσουμε».

Ρεπορτάζ της ομάδας του Euronews από το Web Summit στη Λισαβόνα.