Spotify'ın geçen yıl sanatçılara verdiği 10 milyar dolar, eleştirileri durdurmak için yeterli mi?

İsveçli müzik yayın platformu Spotify, 2024 yılı boyunca müzik endüstrisine 10 milyar doların üzerinde ödeme yaptı.

Spotify'ın sektöre ne kadar geri ödeme yaptığına ilişkin yıllık raporu Loud & Clear Çarşamba günü yayınlandı. 2024 yılı rakamlarına göre Spotify'ın sektöre geri ödediği toplam miktar yaklaşık 60 milyar dolar.

Bu rakam Spotify'ı tarihte müzik endüstrisine katkıda bulunan en büyük perakendeci yapıyor ve yıllık rakamları CD döneminin zirvesindeki en büyük plak mağazasından 10 kat daha fazla.

Bu aynı zamanda şirketin kârına kıyasla da önemli bir rakam. Spotify 2024 yılında elde ettiği toplam gelir olan 15,7 milyar euro'nun yüzde 60'ından fazlasını ödedi.

Spotify'ın müzisyenlere, plak şirketlerine, organizatörlere ve sektördeki diğer kişilere yaptığı katkı, herhangi bir plak dükkanının şimdiye kadar yaptığından çok daha yüksek olsa da ortada tamamen farklı bir model var.

Müzik akışı, tüm sektörün gelirinin yaklaşık yüzde 89'unu oluşturuyor. Spotify, pazar payının yüzde 31,7'siyle müzik yayıncıları arasında başı çekiyor. Bu, önceki müzik dönemlerinde herhangi bir perakendeciyi çok aşan bir alan hakimiyeti.

Streaming kültüründeki bu yükseliş Loud & Clear raporunda da anlatıldı. 2014'ten bu yana geçen on yılda, küresel gelirler 13 milyar dolarlık düşük bir noktadan 28 milyar dolara yükseldi. Aynı zamanda Spotify'ın yıllık ödemeleri de 1 milyar dolardan on katına çıktı.

Spotify bu raporu ana eleştiri kaynaklarından biri olan sanatçılara düşük ödeme yaptığı eleştirisine yanıt vermek için kullanıyor. Spotify, eleştirmenlerin gözden kaçırdığı şeyin, müzik alanında kariyer yapmaya çalışan sanatçı sayısının artması olduğunu savunuyor.

Raporda "CD döneminin zirvesine baktığımızda, sadece birkaç bin sanatçının müziği plak dükkanlarının raflarında yer alıyordu," deniyor.

"Akış, milyonlarca kişinin müziklerini küresel olarak kolayca paylaşmasına olanak sağladı - bu inanılmaz bir şey. Ancak müzik yükleyenlerin çokluğu, başarıya ulaşan kesimin zaman içinde azaldığı anlamına geliyor."

Telif ücretlerine göre 100.000'inci sıradaki sanatçılar on yıl önce kazandıklarının yaklaşık 10 katını, 600 doların altından 6.000 dolara kadar kazanıyor. Bir üst basamakta yer alan 10.000'inci sıradaki sanatçının kazancı ise yaklaşık dört kat artarak 34.000 dolardan 131.000 dolara yükseldi.

Bu, Spotify'da her bir milyon akış alan bir sanatçının ortalama 10.000 doların üzerinde gelir elde ettiği anlamına geliyor. Bu yıl ayrıca, bir sanatçının platformun sıralamasında nereye düşebileceğini hesaplamak ve ne kadar kazanabileceğini tahmin edebilmek için rapora bir araç da eklediler.

Euronews Culture tarafından 2024'ün En İyi Albümü seçilen Hurray For The Riff Raff, aylık 508.400 dinleyicisiyle Spotify'da ilk 24.000 sanatçı arasında yer alıyor. Bu da New Orleanslı grubun 100.000'inci sıradaki sanatçı için 6.000 dolar ile 10.000'inci sıradaki sanatçı için 131.000 dolar arasında bir para kazanacağı anlamına geliyor.

Karşılaştırmalı olarak, ikinci favori albüm sanatçısı Charli XCX, 32 milyon aylık dinleyicisiyle en çok dinlenen ilk 1.000 sanatçı arasında yer alıyor. Spotify, yaklaşık 1.500 sanatçının geçen yıl 1 milyon doların üzerinde telif ücreti elde ettiğini söyledi.

Spotify ayrıca kazançlarla ilgili bazı yanlış anlamaları da açıklamaya çalıştı. "Akış hizmetleri, akış başına sabit bir orana göre ödeme yapmaz," diye yazan Spotify, bunun yerine bir sanatçının akış payına - tüm platformdaki akışlara kıyasla yayınlanma oranına - göre hesaplandığını açıkladı.

Geçen yıl, bir önceki Loud & Clear raporunun yayınlanmasına cevaben Spotify CEO'su Daniel Ek , platformu eleştirenlere yanıt olarak bu argümanların çoğunu sundu. Ek olarak ayrıca Spotify'ın sanatçılara yaptığı ödemelerde tutarlı olmasına rağmen, plak şirketleri ve yayıncıların bu paraya dokunmasından sonra sanatçıların bu paradan ne kadar pay aldığını açıklayamadığını da belirtti.

İzlandalı müzisyen Björk bu yılın başlarında "Spotify muhtemelen müzisyenlerin başına gelen en kötü şey," dedi. Genç sanatçıların hayran kitlelerini büyütmek için yayın akışına bel bağlamak zorunda kalmalarından yakınan Björk, yerleşik olduğu ve turne yapabildiği için kendini şanslı sayıyor.

Spotify'ın büyük ödeme rakamlarıyla bile sanatçıların yayın başına 0,003 ila 0,005 dolar arasında bir yerde kazandığı tahmin ediliyor. Bu rakam, sanatçıların fiziksel medya satışlarından kazanacakları miktarla kıyaslandığında oldukça düşük kalıyor. Plak satışları artmaya devam ederken, 'Pandora'nın müzik akışı kutusu'nun kapanması pek olası görünmüyor. Streaming ve fiziksel medya satışları arasındaki karşılaştırmaların artık ne kadar faydalı olduğu da tartışmalı.

Spotify da geçtiğimiz yıl yeni eleştirilere maruz kaldı. Araştırmacı gazeteciler, arka plan müziği olarak giderek daha popüler hale gelen kolay dinlenebilir çalma listelerinin büyük bölümünün görünüşte var olmayan sanatçılara ait olduğunu ortaya çıkardı. Spotify'ın kârı arttıkça, ödemelerin önemli bir kısmının şirket tarafından sipariş edilen müzikler aracılığıyla yönlendirilip yönlendirilemediğine dair sorular gündeme geldi.

Liz Pelly, "Ortaya çıkardığım şey ayrıntılı bir şirket içi programdı. Spotify'ın, eski bir çalışanın ifadesiyle, Spotify'a 'finansal olarak faydalandığımız müzikler' sağlayan bir dizi yapım şirketiyle ortaklığının yanı sıra, bu parçaları platformdaki çalma listelerine yerleştirmek için çalışan bir çalışan ekibi olduğunu keşfettim," diye yazıyor.

"Bunu yaparken, platform için daha ucuz olan toplam müzik akışlarının yüzdesini artırmak için etkili bir şekilde çalışıyorlar."

Pelly'nin araştırması 2025 yılında yayınlanan "Mood Machine: Spotify'ın Yükselişi ve Mükemmel Çalma Listesinin Maliyetleri" adlı kitabında ayrıntılı olarak açıklandı.

Spotify'ın yakın zamanda eleştirilerden kurtulması pek mümkün görünmüyor, ancak Loud & Clear raporu platformun müzik endüstrisiyle ne kadar iç içe olduğunu bir kez daha kanıtlıyor.