Γιατί θεωρούμε γρουσούζικη την Παρασκευή και 13

Έχετε φοβία απέναντι στην Παρασκευή και 13, θεωρώντας την γρουσούζικη;

Δεν είστε μόνοι.

Είναι μια από τις πιο διαδεδομένες δεισιδαιμονίες στον δυτικό πολιτισμό, μαζί με το να δεις μια μαύρη γάτα ή να περάσεις κάτω από μια σκάλα.

Εκτιμάται ότι περίπου 17 έως 21 εκατομμύρια άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες υποφέρουν από παρασκευοδεκατριαφοβία ή τρεισκαιδεκατριαφοβία, το φόβο του αριθμού 13.

Μερικοί άνθρωποι αρνούνται να πετάξουν ή να κλείσουν μια επαγγελματική συμφωνία την ημερομηνία αυτή, ενώ άλλοι αρνούνται να βγουν από το σπίτι. Ορισμένα κτίρια παραλείπουν τον 13ο όροφο, πηγαίνοντας από τον 12ο κατευθείαν στον 14ο, υπάρχουν καλεσμένοι σε δείπνο που αρνούνται να φάνε σε τραπέζι με 13 καλεσμένους και υπάρχουν αεροπορικές εταιρείες που δεν έχουν 13η σειρά.

Γιατί όμως ο αριθμός και η ημερομηνία θεωρούνται τόσο γρουσούζικα;

Οι απρόσκλητοι επισκέπτες, η αριθμολογία και ο Ιάσονας

Οι ρίζες της παρασκευοδεκατριαφοβίας, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες δεισιδαιμονίες, είναι δύσκολο να εντοπιστούν. Η έννοια του καταραμένου αριθμού μπορεί να ανάγεται στη σκανδιναβική μυθολογία.

Σύμφωνα με τον μύθο των Βίκινγκς, 12 θεοί έδιναν συμπόσιο στη Βαλχάλα. Ένας 13ος, απρόσκλητος καλεσμένος, γνωστός ως Λόκι - ο θεός της σκανταλιάς - έφτασε και εξαπάτησε τον Χοντρ, τον τυφλό θεό του σκότους, για να επιτεθεί στον Μπάλντερ τον Όμορφο, τον θεό της χαράς και της ευτυχίας, με ένα βέλος από γκι.

Η δεισιδαιμονία εξαπλώθηκε στη συνέχεια νότια σε όλη την Ευρώπη και καθιερώθηκε μέχρι την έναρξη της χριστιανικής εποχής.

Στη συνέχεια ήρθε η ιστορία ενός άλλου δείπνου: του Μυστικού Δείπνου, στον οποίο συμμετείχαν ο Ιησούς Χριστός και οι μαθητές Του. Ο 13ος καλεσμένος δεν ήταν άλλος από τον Ιούδα Ισκαριώτη, τον μαθητή που πρόδωσε τον Ιησού, οδηγώντας στη Σταύρωσή Του.

Πηγαίνοντας ακόμη πιο πίσω στη βιβλική παράδοση, η Παρασκευή λέγεται ότι είναι η ημέρα που ο Αδάμ και η Εύα έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό από το Δέντρο της Γνώσης, καθώς και η ημέρα που ο Κάιν δολοφόνησε τον αδελφό του, τον Άβελ.

Πέρα από τους μύθους και τη θρησκεία, για πολλούς ο αριθμός 13 υποφέρει απλώς και μόνο επειδή έρχεται μετά τον αριθμό 12.

Οι αριθμολόγοι θεωρούν το 12 έναν «πλήρη αριθμό»: Υπάρχουν 12 μήνες στο έτος, 12 ώρες του ρολογιού και 12 ζώδια, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 θεοί του Ολύμπου... Ο αριθμός 13 είναι ακανόνιστος σε σύγκριση με αυτόν.

Όσον αφορά την Παρασκευή, πολλοί πιστεύουν ότι είναι μια γρουσούζικη μέρα από την έκδοση των «Ιστοριών του Καντέρμπουρι» του Τσώσερ τον 14ο αιώνα: «Και μια Παρασκευή έπεσε όλη αυτή η ατυχία».

Πολλά πολλά χρόνια μετά η λαϊκή κουλτούρα δεν έχει βοηθήσει καθόλου: Το μυθιστόρημα του Τόμας Γουίλιαμ Λόουσον «Παρασκευή και 13» του 1907 αφηγείται την ιστορία ενός χρηματιστή που δημιουργεί χάος στη Γουόλ Στριτ, ο γερμανικός βομβαρδισμός των ανακτόρων του Μπάκιγχαμ πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 1940, η άτυχη αποστολή του Apollo 13 στο φεγγάρι, οι ταινίες «Παρασκευή και 13», με τον δολοφόνο με τη μάσκα του χόκεϊ Τζέισον Βόρχις να σφάζει με την καρδιά του...

Όλα συνέβαλαν στο να αποκτήσει η ημερομηνία αυτή κακή φήμη.

Αλλά ορισμένες χώρες διαφωνούν.

Ευρωπαϊκές παραλλαγές

Στην ισπανική και ελληνική κουλτούρα, η Τρίτη και 13 θεωρείται παραδοσιακά γρουσούζικη μέρα.

Στην Ελλάδα, η Τρίτη είναι η ημέρα που συνδέεται με τον Άρη, τον θεό του πολέμου, ενώ το όνομα της ημέρας φέρεται να ενισχύει την δεισιδαιμονία, αφού η κακοτυχία υποτίθεται ότι έρχεται σε ομάδες των τριών («τρίτωσε το κακό»).

Εκτός αυτού, η Κωνσταντινούπολη έπεσε και τις δύο φορές Τρίτη - το 1204 κατά τη διάρκεια της Τέταρτης Σταυροφορίας και το 1453 από τους Οθωμανούς.

Στην Ιταλία, ο αριθμός 13 θεωρείται στην πραγματικότητα τυχερός και η Παρασκευή 17 είναι αυτή που έχει την κακή φήμη.

Η σύνδεση μεταξύ του αριθμού 17 και της κακοτυχίας ανάγεται στους ρωμαϊκούς αριθμούς για το 17, XVII. Όταν αναγραμματίζεται, δημιουργείται η λέξη VIXI, η οποία μεταφράζεται στα λατινικά ως «έχω ζήσει», ο αόριστος που υποδηλώνει τον θάνατο.

Κατά συνέπεια, η Alitalia, η αεροπορική εταιρεία της χώρας δεν διαθέτει 17η σειρά στα αεροπλάνα της.

Όμως τόσο οι Παρασκευές όσο και ο αριθμός 13 δεν ήταν πάντα γρουσούζικες.

Οι οργανωμένες θρησκείες και ο μισογυνισμός αποσιώπησαν τον παγανισμό και τον εορτασμό των γυναικών ανά τους αιώνες, οδηγώντας έτσι στην αφήγηση της Παρασκευής και 13 ως γρουσούζικης ημερομηνίας.

Στα παγανιστικά χρόνια, η Παρασκευή πίστευαν ότι είχε μια μοναδική σχέση με το θείο θηλυκό - γεγονός που μας οδηγεί πίσω στη παρασκευοδεκατριαφοβία. Όπως θα σας πει κάθε ειδικός της μυθολογίας - ή οπαδός της Marvel -, η Frigga (=Παρασκευή) ήταν η βασίλισσα του Άσγκαρντ και μια ισχυρή θεά του ουρανού, μια θεά που συνδεόταν με την αγάπη και τη μητρότητα και που μπορούσε να προφητεύσει τη γονιμότητα.

Ως εκ τούτου, η Παρασκευή θεωρούνταν τυχερή ημέρα για γάμο από τους Σκανδιναβούς και τους Τεύτονες.

Όσον αφορά τον αριθμό 13, αποτελούσε προάγγελο καλής τύχης για τους προχριστιανικούς και θεοσεβούμενους πολιτισμούς λόγω της σύνδεσής του με τον αριθμό των σεληνιακών και εμμηνορροϊκών κύκλων που συμβαίνουν σε ένα ημερολογιακό έτος.

Και έπειτα έρχεται η Αμερικανίδα σούπερ σταρ Τέιλορ Σουίφτ, η οποία ολοκλήρωσε το 2024 σε υψηλά επίπεδα μετά την παγκόσμια περιοδεία της που κατέρριψε το ρεκόρ και απέφερε 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια στη σχεδόν διετή της πορεία, καθιστώντας την την πιο κερδοφόρα περιοδεία όλων των εποχών για δεύτερη συνεχή χρονιά.

Δεν ακούγεται πολύ άτυχη, έτσι δεν είναι; Αλλά παρεκκλίνουμε...

Η Σουίφτ θεωρεί το 13 τον τυχερό της αριθμό και, στις αρχές της καριέρας της, εμφανιζόταν συχνά με τον αριθμό γραμμένο στο χέρι της.

«Γεννήθηκα στις 13. Έγινα 13 την Παρασκευή 13 του μηνός. Το πρώτο μου άλμπουμ έγινε χρυσό σε 13 εβδομάδες. Το πρώτο μου Νο1 τραγούδι είχε μια εισαγωγή 13 δευτερολέπτων», δήλωσε στο MTV το 2009.

«Κάθε φορά που έχω κερδίσει ένα βραβείο, έχω καθίσει είτε στη 13η θέση, είτε στη 13η σειρά, είτε στο 13ο τμήμα, είτε στη σειρά Μ, που είναι το 13ο γράμμα. Βασικά, όποτε εμφανίζεται ένα 13 στη ζωή μου, είναι κάτι καλό».

Ίσως η κληρονομιά της Παρασκευής και 13 να μπορεί να ξαναγραφτεί... Απλά ακολουθήστε το παράδειγμα της Τέιλορ Σουίφτ και γελάστε μπροστά στον κίνδυνο.

Στο κάτω κάτω, είναι καλύτερο από το να προσπαθείς να προφέρεις την παρασκευοδεκατριαφοβία.