Tahran'ın birkaç haftalık suyu kaldı

İran, kavurucu sıcaklar ve yıllardır süren yanlış su yönetimi nedeniyle tarihinin en ağır kuraklık krizlerinden biriyle karşı karşıya.

Ülke genelinde barajlar, nehirler ve göller kritik seviyelere indi. Yeni uydu görüntüleri, Tahran’ın içme suyunu sağlayan iki önemli baraj ile bir zamanlar Ortadoğu’nun en büyük iç denizlerinden biri olan Urmiye Gölü’ndeki çarpıcı gerilemeyi gözler önüne seriyor.

Başkent için tehlike çanları

Başkent Tahran’ın içme suyu ihtiyacını karşılayan barajlardaki rezervler tarihi düşük seviyelere geriledi.

Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, acil tasarruf önlemleri alınmazsa kentin birkaç hafta içinde ciddi su sıkıntısı yaşayabileceğini söyledi.

“Eğer tüketimi azaltmazsak eylül ya da ekimde barajlarda hiç su kalmayacak.”

Kritik barajlar alarm veriyor

Newsweek'in analizine göre, başkentin en önemli su kaynaklarından olan Amir Kabir (Karaj) Barajı, 200 milyon metreküpün üzerinde su tutma kapasitesine sahipken şu anda kullanılabilir hacminin yalnızca yüzde 6’sını barındırıyor. Avrupa Uzay Ajansı’nın Sentinel-2 uydularının 2020–2025 arasındaki görüntüleri, su yüzeyindeki kaybın hızını ve ciddiyetini ortaya koyuyor.

Lar Barajı da Doğu ve kuzey Tahran’a su sağlıyor. Barajın kapasitesi 960 milyon metreküp olmasına rağmen doluluk oranı yüzde 10’un altına indi. Beş yıllık uydu karşılaştırmaları, göl yatağının büyük bölümünün kuruduğunu gösteriyor.

Urmiye gölü yok olma eşiğinde

Kuzeybatı İran’daki Urmiye Gölü, dünyanın en büyük ikinci tuz gölüydü.

Ancak aşırı sıcaklar, düşük yağış, buharlaşma ve binlerce kaçak kuyunun açılması gölü kuruma noktasına getirdi.

İran Çevre Koruma Örgütü, “Rapor edilecek bir seviye kalmadı,” diyerek felaketin boyutunu açıklığa kavuşturdu.

Uzmanlar, gölün tamamen yok olması halinde zehirli tuz fırtınalarının bölgeyi vuracağı, kitlesel hayvan ölümlerine yol açacağı ve solunum yolu hastalıklarını artıracağı uyarısında bulunuyor.

Kim ne diyor?

İran Hükümet Sözcüsü Fatemeh Mohajerani, "Su ve elektrikteki enerji dengesizliğini halkın da desteğiyle, tasarruf ve tüketim yönetimiyle çözmek zorundayız," dedi.

Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan da, “Tahran’da eğer halk iş birliği yapmaz ve tüketimi kontrol altına almazsa, barajlarda eylül ya da ekimde hiç su kalmayacak,” ifadelerini kullandı.

Yüksek sıcaklıklar, düşük yağış ve onlarca yıllık kötü yönetim İran’ı çevresel bir kırılma noktasına sürükledi. Su kaynaklarının yok olması yalnızca tarımı ve enerji üretimini tehdit etmekle kalmıyor; hava kalitesini de bozarak halk sağlığını ciddi biçimde riske atıyor. Krizin bölgesel gıda tedarik zincirlerini ve ticareti de olumsuz etkilemesi bekleniyor.

Tahran’ın kritik rezervleri hızla tükenirken yetkililer acil önlemler devreye sokuyor. Vatandaşlardan su ve elektrik tüketimini kısmaları istenirken, uzmanlar zamanın giderek daraldığı konusunda uyarıyor.