Netanyahu'nun koalisyon ortağı Şas Partisi lideri Deri: Ateşkesin önündeki engeller aşıldı

Başbakan Binyamin Netanyahu'nun koalisyon hükümetinin ortağı, Şas Partisi lideri Aryeh Deri, Perşembe günü partisinin yıllık konferansında, İsrail-Hamas ateşkesinin önündeki engellerin kalktığını açıkladı.

Deri, "Birkaç dakika önce tüm engellerin aşıldığı ve ateşkes duyurusunun yolda olduğunu duydum," dedi.

Netanyahu'yu anlaşmadan ötürü tebrik eden Deri, "Şimdi son teknik ifadeler üzerinde görüşülüyor," diye ekledi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, veda açıklaması sırasında ateşkesin 19 Ocak Pazar günü uygulamaya konulacağından "emin" olduğunu söyledi.

Şas Partisi liderinin bu açıklamasından dakikalar önce ABD menşeli haber sitesi Axios muhabiri Barak Ravid, rehinelerin ve ateşkesin önündeki son pürüzlerin giderildiğini, anlaşmada sona gelindiğini, ismi saklı tutulan ABD'li bir kaynağa dayandırarak aktardı.

Perşembe günü İsrail Başbakanlık Ofisi'nin yayınladığı açıklamada, Hamas ile yaşanan "son dakika krizinin" Gazze'de ateşkes anlaşmasının onaylanmasını ve onlarca rehinenin serbest bırakılmasını engellediği belirtilmişti.

Ayrıca, Hamas geri adım atana kadar kabinenin anlaşmayı onaylamak üzere toplanmayacağı bildirildi. Hamas'ın daha fazla taviz koparmak amacıyla anlaşmanın bazı bölümlerinden vazgeçtiği suçlaması yapıldı.

Ateşkes kutlamalarının ortasında askeri operasyonlar devam ediyor

Bu arada, Gazze'deki Filistinliler ateşkes anlaşmasını kutlarken gece boyunca İsrail'in ağır bombardıman saldırıları düzenlediğini bildirdi.

Hamas tarafından yönetilen Gazze Sağlık Bakanlığı, çarşamba öğle saatleri ile perşembe sabahı arasında İsrail saldırılarında en az 48 Filistinlinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Bakanlığın kayıt departmanı başkanı Zaher al-Wahedi Associated Press'e (AP) yaptığı açıklamada, ölenlerin yaklaşık yarısının kadın ve çocuk olduğunu söyledi. Hastaneler kayıtlarını güncelledikçe sayının artabileceği belirtildi.

Bakanlık kayıp raporlarında siviller ve savaşçılar arasında ayrım yapmıyor. Daha önceki çatışmalarda her iki taraf da ateşkeslerden önceki son saatlerde güç gösterisi yapmak için eylemlerini artırmıştı.

Gallant'tan Biden ve Trump'a teşekkür

İsrail'in eski Savunma Bakanı Yoav Gallant, 15 Ocak Çarşamba günü yaptığı bir açıklamada, Hamas - İsrail ateşkesini ilan eden ABD Başkanı Joe Biden ve ABD'nin seçilmiş başkanı Donald Trump'a teşekkürlerini sundu.

Gallant, "ABD'de gidecek olan yönetim ve yeni dönemde kurulacak hükümet, tüm taraflara baskı yaparak anlaşmanın onaylanmasında kilit rol üstlendi. Hamas'ın Gazze Şeridi'nde tuttuğu rehinelerin evlerine geri dönecek olmaları nedeniyle teşekkür ediyorum," dedi.

Ayrıca, hükümetin "ahlaki ve siyasi açıdan doğru karar almasına destek vereceğini" vurgulayan Gallant, "Acımasız bir düşmana karşı amansızca savaşan tüm askerlerimizi selamlıyorum," ifadelerini kullandı.

Ne oldu?

Üç ABD'li yetkili ve Katarlı arabulucular çarşamba günü İsrail ile Hamas arasında bazı rehinelerin serbest bırakılmasını ve çatışmalara ara verilmesini öngören bir ateşkes anlaşmasına varıldığını açıkladı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun kabinesi tarafından onaylanması ve önümüzdeki günlerde yürürlüğe girmesi beklenen olası anlaşma hakkında şu ana kadar Başbakan'dan bir duyuru gelmedi.

Anlaşma, eğer kabul edilirse, Gazze Şeridi'nde 15 aydır süren yıkıcı savaşa en azından geçici bir duraklama getirecek.

Görüşmelerin kapalı kapılar ardında yürütülüyor olması nedeniyle ismini saklı tutan yetkili, İsrail'in koridorları içeren harita bir değişiklik yapılmasına 'şiddetle karşı çıktığını' kaydetti.

Anlaşma neleri içeriyor?

ABD Başkanı Joe Biden'ın hazırladığı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) onaylanan üç aşamalı anlaşmanın ilk ayağında rehine-mahkum takası bulunuyor.

Altı hafta sürecek bu ilk aşamada Hamas, Gazze Şeridi'ndeki 33 rehineyi teslim edecek, İsrail tarafı da müebbet hapis cezasına çarptırılmış yüzlerce Filistinliyi gönderecek.

42 gün devam edecek bu aşama sırasında İsrail, Gazze Şeridi'nde insanların yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki birliklerini geri çekecek.

Evlerinden edilmiş Filistinliler, mahallelerine dönecek ve Gazze Şeridi'ne her gün 600 kamyon yardım malzemesi ulaştırılacak.

İkinci aşamadaki görüşmeler, henüz birinci aşamanın vaatleri yerine getirildiği sıra gerçekleştirilecek.

Taslağa göre Hamas, İsrail'in Gazze Şeridi'nden tam anlamıyla geri çekilmesine karşılık olarak kalan rehineleri teslim edecek. Bu yerler arasında Philadelphi ve Netzarim koridorları da bulunuyor.

Hamas, İsrail Gazze'den çekilmediği sürece rehineleri bırakmamayı, Başbakan Netanyahu da Hamas sona erene kadar savaşın devam edeceğini söylüyordu.

AP'nin haberinde, Gazze'de alternatif bir yönetim şekli benimsenmediği sürece Hamas'ın kontrolü elinde tutmaya devam edeceği öngörüsünde bulunuluyor.

Son olarak üçüncü aşamada, Hamas hayatını kaybeden rehinelerin cesetlerini İsrail'e iade edecek ve Gazze'nin yeniden inşasına başlanacak.

200 askerden savaş karşıtı mektuba imza

İsrail'in Gazze'yi tam ölçekli işgali ve 15 aydır devam eden savaş sırasında 200 kadar asker, hükümetin ateşkesi onaylamadığı takdirde 'savaşmaktan vazgeçeceklerine' dair bir mektubu imzaladı.

Bunun bir "başlangıç" olduğunu, zamanla diğer askerlerin de kendilerine katılacağını düşünüyorlar. Bu, İsrail ile Hamas üzerindeki "ateşkes" baskılarının artışa geçtiği bir dönemde görüldü.

ABD menşeli haber ajansı Associated Press, Gazze'de savaşmayı reddeden yedi askerle konuştu.

Askerler, ayrım gözetmeksizin tüm Filistinlilerin öldürüldüğünü, tehdit oluşturmayan evlerin yıkıldığını ve bazı askerlerin bu evleri yağmaladığını söyledi.

İsrail'de askerlerin siyasetten uzak durması şart koşuluyor ve ordu hakkında olumsuz görüş bildirmeleri "imkansıza yakın."

Fakat, 7 Ekim 2023'teki "birlik" ortamının zamanla "parçalara ayrıldığı," artan asker kayıpları ve rehinelerin hâlâ evlerine dönememiş olmalarının sıkça eleştirildiği belirtiliyor.

Hizmet etmeyi reddedenlerin hapse atılmasını öngören ceza yasalarına karşın, ateşkesin sağlanamadığı takdirde savaşmayı reddeden 200 kadar askerin hiçbiri gözaltına alınmadı.

Savaş sırasında yüzlerce askerle görüşen travma terapisti Tuly Flint, Gazze Şeridi'nde 15 aydır devam eden işgalden ötürü ordunun "ahlaki açıdan ağır hasar aldığını" düşünüyor.

"Zamanı geri alabilse savaş kararına karşı çıkacağını" belirten bir asker, 2023'ün sonlarında, iki haftalık görevi sırasında en az 15 binanın "gereksiz yere" yakıldığını söylüyor: "Evleri yakan ben değildim ama dışarıda nöbet tutuyordum. Suça ortak oldum, çok pişmanım."

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), Ekim 2023'teki işgalden bu yana 830'dan fazla İsrail askerinin öldüğünü aktardı.

İsrail-Hamas Savaşı

İsrail ile Gazze Şeridi'ni yöneten Hamas arasındaki çatışmalar, 7 Ekim 2023 tarihinde tekrar alevlendi.

İsrail sınırını aşıp baskın yapan Hamas militanları, düzenledikleri saldırıda çoğu sivil olmak üzere yaklaşık 1.200 kişiyi öldürdü ve 250 kadar kişiyi de rehin aldı. Bu rehinelerin yaklaşık yarısı, Kasım ayında bir hafta süren ateşkes sırasında İsrail tarafından tutulan Filistinli mahkumlarla takas edilerek serbest bırakıldı.

İsrail, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun derhal ateşkes ilan edilmesini öngören kararına rağmen Hamas'ın 7 Ekim'deki saldırısından bu yana Gazze'ye yönelik saldırılarını ve sivil katliamlarını sürdürürken, uluslararası kınamalarla karşı karşıya kaldı.

Gazze'deki sağlık yetkililerine göre, 7 Ekim'den bu yana İsrail'in Gazze'de düzenlediği saldırılarda çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 46.000'den fazla Filistinli öldürüldü ve yaklaşık 109.700 kişi de yaralandı.