Almanya'da borçlarla ilgili düzenlemeyi kaldırmak isteyen Merz'i zorlu bir yol bekliyor
Almanya Hıristiyan Demokrat Birliği (CDU) partisinin lideri Friedrich Merz Perşembe günü, borçla ilgili düzenlemenin kaldırılması ve harcama esnekliğinin artırılması umuduyla Yeşiller'e bir dizi taviz verdi.
Merz, muhtemel koalisyon ortağı Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile birlikte küresel mali krizin zirveye ulaştığı 2009'da yazılan "borç frenini" kaldırma planlarını geçtiğimiz hafta açıklamıştı.
Bu düzenleme, hükümetin borçlanmasını sıkı bir şekilde kısıtlamasıyla biliniyor.
Katı mali kurallar, krizlere yanıt vermede fon toplamaya çalışan hükümetlere yıllar boyu "baş ağrısı" yarattı.
Düzenleme, COVID-19 ile mücadele edilen 2020'de askıya alındı. 2024'te reform edilmesi konusunda yapılan görüşmeler, ülkenin bir önceki üç partili iktidar koalisyonunun dağılmasına yol açtı.
Geçtiğimiz hafta CDU ve SPD, Almanya'nın GSYH'sinin yüzde 1'ini aşan savunma harcamalarının, şu anda yapısal açığı ülkenin GSYH'sinin maksimum yüzde 0,35'i olarak belirleyen borç freninden muaf tutulmasını önerdi.
Öneri ayrıca önümüzdeki 10 yıl içinde Almanya'nın gıcırdayan altyapısına yatırım yapmak üzere 500 milyar euroluk (yaklaşık 19,8 trilyon TL) bir fon kurulmasını ve Almanya'nın 16 eyaleti için borçlanma kurallarının gevşetilmesini öngörüyor.
Fakat uzun süredir borç freninde reform yapılmasını savunan Yeşiller şimdi Merz'e karşı geliyor. Parti, borç freninin değiştirilmesini desteklese de masadaki önerilerin Almanya'nın yenilenebilir enerji dönüşümüne yatırım yapma ihtiyacını ele almadığını savunuyor.
Yeşillerin sunduğu öneride, "savunma" tanımı genişletilirken, hükümetin mevcut bütçedeki fonlardan daha fazla yararlanması talep edildi.
Merz'den taviz
Perşembe günü Merz ve SPD, özel fonların 50 milyar euroluk (yaklaşık 1,9 trilyon TL) kısmını, iklim ve enerji dönüşümü politika teşviklerini finanse etmek üzere kurulan çok yıllı bir federal bütçe olan İklim Dönüşüm Fonu'na aktarmayı teklif ederek Yeşilleri yatıştırmaya çalıştı.
Merz ayrıca savunma harcamalarının kapsamının sivil savunma ve istihbarat harcamalarını da içerecek şekilde genişletileceğini kabul etti. "Bu kadar kısa sürede bizden daha ne istiyorsunuz?"
Yeşiller ise muhalefete devam etti ve partinin parlamento grup başkanı Katharina Dröge Perşembe günü yaptığı açıklamada yasa tasarısının amacının bir fondan diğerine "milyarların kaydırılması" olmaması gerektiğini savunup tasarıya "ilave" kelimesinin eklenmesini talep etti.
Partiden yetkililer, "ilave" kelimesi gibi güvencelerin kullanılmadığı senaryoda, toplanan paranın CDU ve SPD'nin kampanya vaatlerini yerine getirmek için kullanılacağından endişe duyuyor.
Borç freninin ayarlanması parlamentonun üçte ikisinin çoğunluk oyunu gerektirdiğinden Merz ve SPD, öneriyi ülkenin eski parlamentosundan geçirmek için Yeşiller'in oylarına büyük ölçüde bağımlı.
Federal Meclis'in 25 Mart'taki yeni dizilimine göre, Yeşiller olmadan Merz'in öneriyi kabul ettirmek için Almanya için Alternatif (AfD) ve Sol Parti'nin oylarına ihtiyacı olacak.
Fakat bu iki parti görüşmelere o kadar karşı çıktı ki ülkenin Anayasa Mahkemesi'ne peş peşe dava açtılar.
Anlaşmazlık
Borçlarla ilgili düzenlemenin kaldırılması, ülke ekonomistleri tarafından genel olarak onaylanırken, anlaşmazlık esas olarak Meclis'e sunulan önerilerde yatıyor.
Diğer üç ekonomistle birlikte CDU ve SPD'nin planlarının dayandığı önerinin beyin fırtınasını yapan Jens Südekum, bunları daha sağlam hale getirmek için "ilave" kelimesinin eksik olduğunu vurguladı.
Euronews'e konuşan Südekum, "Eğer bu reformu geçirirsek, ilave paranın sadece askeri ve altyapıya akacağından emin olmamız gerekiyor," dedi. "Şunu söylemek için çok güçlü bir taahhütte bulunmalıyız: Tamam, paranın tamamı ilaveten altyapıya, yatırıma ve orduya gidecek."
Alman Ekonomi Uzmanları Konseyi'nden etkili ekonomist Veronika Grimm de önerilerle ilgili endişelerini dile getirdi ve yerel medyaya sorunun "ifadelerden kaynaklandığını" söyledi.
Grimm, Federal Meclis bütçe komisyonuna yazdığı açık mektupta "Olumsuz etkilerinin olumlu etkilerinden daha ağır basması ve dolayısıyla amaçlanan etkiyi tersine çevirmesi riski var," dedi.
Yine de savunma bütçesinde bir artışın gerekli olduğunu da kabul ediyor. Neuen Osnabrücker gazetesine verdiği demeçte "Reformlar yapılmazsa bu uçuruma yuvarlanmaya giden bir yol olacak," dedi.