Ευρωκοινοβούλιο δικαστικά κατά Κομισιόν και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την ευρωάμυνα SAFE

Στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά του Συμβουλίου της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προσέφυγε την Δευτέρα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καταγγέλλοντας την διαδικασία που ακολουθήθηκε για την υιοθέτηση του αμυντικού προγράμματος SAFE, με σοβαρό κίνδυνο να βρεθεί «στον αέρα» το πρώτο μεγάλης κλίμακας πρόγραμμα αμυντικών επενδύσεων σε επίπεδο ΕΕ, αξίας 150 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ο κανονισμός SAFE (Δράση για την Ασφάλεια της Ευρώπης) προτάθηκε τον περασμένο Μάρτιο από την Κομισιόν και εγκρίθηκε δυο μήνες μετά από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, θεσπίζοντας ένα νέο χρηματοδοτικό μέσο της Ένωσης που θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη που επιθυμούν να επενδύσουν στην αμυντική βιομηχανική παραγωγή μέσω κοινών προμηθειών, χρηματοδοτώντας επείγουσες και μεγάλης κλίμακας επενδύσεις στην ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση (EDTIB). Στόχος είναι η ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας, η διασφάλιση της διαθεσιμότητας αμυντικού εξοπλισμού όταν χρειάζεται και η αντιμετώπιση των υφιστάμενων κενών σε δυνατότητες, ενισχύοντας τη συνολική αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ. Επιπλέον, όπως εξηγούσαν τότε οι παράγοντες της ΕΕ, το SAFE θα επιτρέψει την παραιτέρω υποστήριξη της Ουκρανίας συνδέοντας την αμυντική της βιομηχανία.

Ωστόσο, αν και επί της ουσίας η πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν τάσσεται κατά του συγκεκριμένου προγράμματος, οι ευρωβουλευτές εκνευρίστηκαν γιατί αυτό προωθήθηκε από την Κομισιόν με την διαδικασία του κατεπείγοντος, παρακάμπντοντας εντελώς το Κοινοβούλιο που θεσμικά έχει ρόλο να ελέγχει την Κομισιόν. Οι ευρωβουλευτές έκριναν ότι υπάρχει παραβίαση της θεσμικής ισορροπίας και της δημοκρατικής νομιμότητας, ζητώντας  την ακύρωση του Κανονισμού SAFE. Προς αυτήν την κατεύθυνση γνωμοδότησε η Νομική Υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και σχετική απόφαση πήρε η αρμόδια Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων, με αποτέλεσμα η πρόεδρος Ρομπέρτα Μέτσολα να καταθέσει την προσφυγή την περασμένη Τετάρτη (20 Αυγούστου).

«Η κατάθεση προσφυγής του Ευρωκοινοβουλίου λίγο πριν την έναρξη των εργασιών μας ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ αποτελεί τη θεσμική απάντησή μας και δικαιώνει τις ενστάσεις που διατύπωσα από την πρώτη στιγμή. Δεν είναι προσφυγή μεμονομένων ευρωομάδων ή ευρωβουλευτών αλλά ολόκληρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μετά τις ενστάσεις που υποβάλαμε τον Μάιο και δείχνει ότι μπορούμε να διεκδικήσουμε με επιτυχία κάποια πράγματα όταν πιστεύουμε σε αυτά», τόνισε σε δηλώσεις του στην ΕΡΤ ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας, Νικόλας Φαραντούρης, μέσω του οποίου έγινε ευρύτερα γνωστή στην Ελλάδα η είδηση.

Ο Έλληνας ευρωβουλευτής, που τυγχάνει και καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου, πρόσθεσε: «Με την προσφυγή ζητούμε να αποκατασταθεί η τάξη και η νομιμότητα. Η απόφαση να παρακαμφθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνιστά θεσμικό ολίσθημα. Δεν μπορεί να λαμβάνονται κολοσσιαίας σημασίας αποφάσεις – όπως ο Κανονισμός SAFE – χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση και κοινοβουλευτικό έλεγχο. Και ασφαλώς χωρίς την αυστηρή τήρηση του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Η επίκληση “έκτακτης ανάγκης” είναι προσχηματική και ανοίγει επικίνδυνους δρόμους».

«Κερκόπορτα για την Τουρκία»

Σε περίπτωση που το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάνει δεχθεί την προσφυγή και κρίνει ότι η νομική βάση του κατεπείγοντος με την οποία πέρασε ο συγκεκριμένος κανονισμός «υπονομεύει τη δημοκρατική νομιμότητα», τότε θα αποσυρθεί ο κανονισμός SAFE που μεταξύ άλλων επιτρέπει και τη συμμετοχή τρίτων χωρών (περιλαμβανομένης της Τουρκίας) στη χρηματοδότηση ύψους €150 δισ. για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και άμυνα.

Υπενθυμίζεται ότι ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και της Ευρωπαϊκής Αριστεράς Νικόλας Φαραντούρης είχε χαρακτηρίσει τον Κανονισμό SAFE «διπλή κερκόπορτα» για την είσοδο της Τουρκίας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς ασφάλειας και άμυνας, χαρακτηρισμό που χρησιμοποίησε επίσης ο Ελληνας Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, ο οποίος είχε αναφέρει πως απεύχεται «ο Κανονισμός να αποτελέσει την “κερκόπορτα” για την Τουρκία».