Γιατί η Ρωσία θέλει το Ντονμπάς της Ουκρανίας;

Όταν η Ρωσία εισέβαλε για πρώτη φορά στην Ουκρανία το 2014, προσάρτησε γρήγορα την Κριμαία και έστειλε τα στρατεύματά της στις ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας.

Πρωταρχικός στόχος της Μόσχας ήταν το Ντονμπάς, η περιοχή που περιλαμβάνει δύο περιφέρειες της Ουκρανίας, το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ.

Περισσότερα από 10 χρόνια αργότερα, η Ρωσία εξακολουθεί να προσπαθεί να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς, προωθώντας τις εδαφικές της απαιτήσεις στο "ειρηνευτικό πλαίσιο", με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ.

Η Ουάσινγκτον έχει εντείνει τις πιέσεις της προς το Κίεβο, αναγκάζοντας την Ουκρανία σε σημαντικές παραχωρήσεις, ενώ η δέσμευση της Ρωσίας θα ήταν "απλώς να σταματήσει να πολεμά", δήλωσε νωρίτερα ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

"Αυτοί (οι Ρώσοι) κάνουν παραχωρήσεις. Η μεγάλη τους παραχώρηση είναι ότι σταματούν να πολεμούν και δεν παίρνουν άλλα εδάφη", δήλωσε ο Τραμπ.

Η Ουκρανία αναμένεται να προβεί σε σημαντικά μεγαλύτερες παραχωρήσεις, με τις εγγυήσεις ασφαλείας, το καθεστώς του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια και το Ντονμπάς να είναι τα πιο ευαίσθητα σημεία της διαπραγμάτευσης.

Η Μόσχα δεν έχει μειώσει τις απαιτήσεις της και θέλει η Ουκρανία να εγκαταλείψει την περιοχή του Ντονμπάς -ανάμεσά τους και τα τμήματα των περιφερειών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ που η Ρωσία δεν κατάφερε να καταλάβει σε μια δεκαετία και πλέον πολέμου.

Ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ, ο οποίος φέρεται να έχει εργαστεί πάνω στην αρχική πρόταση 28 σημείων της Ρωσίας, δήλωσε ψευδώς την Παρασκευή ότι "ολόκληρο το Ντονμπάς ανήκει στη Ρωσία".

Σύμφωνα με το σχέδιο που διέρρευσε, η Μόσχα όχι μόνο θέλει η Ουκρανία να αποσυρθεί από τα εδάφη της, αλλά θέλει επίσης οι ΗΠΑ να αναγνωρίσουν το Ντονμπάς ως ρωσικό**.**

Ποιος ελέγχει το Ντονμπάς;

Μετά από πάνω από μια δεκαετία επιθέσεων των ρωσικών στρατευμάτων, η περιφέρεια Λουχάνσκ της Ουκρανίας βρίσκεται σχεδόν εξ ολοκλήρου υπό την κατοχή της Μόσχας.

Αλλά η κατάσταση είναι διαφορετική στην περιφέρεια του Ντονέτσκ, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις κατέχουν σήμερα περίπου 6.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Institute for the Study of War (ISW) με έδρα τις ΗΠΑ, ακόμη και με τον τρέχοντα ρυθμό των προόδων και τη δέσμευση τεράστιων πόρων, οι ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν να καταλάβουν το υπόλοιπο Ντονέτσκ μόνο μέχρι τον Αύγουστο του 2027.

Η περιοχή αυτή είναι επίσης βαριά οχυρωμένη από τα ουκρανικά στρατεύματα μετά από πάνω από μια δεκαετία σθεναρής άμυνας από τη ρωσική επίθεση.

Το Κίεβο ενισχύει συνεχώς τη "ζώνη οχυρού" του Ντονμπάς, η οποία εκτείνεται σε μήκος 50 χιλιομέτρων μέσω του δυτικού Ντονέτσκ.

"Η Ουκρανία έχει περάσει τα τελευταία 11 χρόνια ρίχνοντας χρόνο, χρήματα και προσπάθειες για την ενίσχυση της ζώνης-φρούριο και τη δημιουργία σημαντικών αμυντικών βιομηχανικών και αμυντικών υποδομών", αναφέρει το ISW.

Μετά την κατάληψη από τη Ρωσία αρκετών πόλεων στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων των Αβντίιβκα και Μπαχμούτ, το Κίεβο προσάρμοσε την αμυντική του γραμμή και ενίσχυσε περαιτέρω το δίκτυο οχυρώσεων, χαρακωμάτων, ναρκοπεδίων και αντιαρματικών εμποδίων.

Οικονομικές δυνατότητες του Ντονμπάς

Πριν από την πρώτη εισβολή της Ρωσίας το 2014, το Ντονμπάς ήταν η οικονομική δύναμη της Ουκρανίας. Η περιφέρεια αυτή φιλοξενούσε τις μεγαλύτερες βιομηχανικές επιχειρήσεις της χώρας, συμπεριλαμβανομένων μεταλλουργικών, ανθρακικών και χημικών εργοστασίων που πραγματοποιούσαν εξαγωγές σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το Κέντρο Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ερευνών με έδρα το Λονδίνο εκτιμά ότι η περιοχή του Ντονμπάς αντιπροσώπευε περίπου το 15,7% του ΑΕΠ της Ουκρανίας και το 14,7% του πληθυσμού της πριν από το 2014.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας, μεταξύ 2014 και 2021, η Ουκρανία έχασε πάνω από 80 δισεκατομμύρια ευρώ από την κατοχή της περιοχής αυτής από τη Μόσχα, δηλαδή περίπου το 8% του προπολεμικού ΑΕΠ της χώρας κάθε χρόνο.

Νωρίτερα φέτος, το τελευταίο ανθρακωρυχείο της Ουκρανίας που λειτουργούσε στην περιοχή αναγκάστηκε να κλείσει.

Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ επιδιώκουν τη δημιουργία μιας "ελεύθερης οικονομικής ζώνης" σε τμήματα του Ντονμπάς που ελέγχει σήμερα η Ουκρανία, δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προσθέτοντας ότι η Ουάσινγκτον θέλει το Κίεβο να αποχωρήσει από τα εδάφη αυτά.

Θα αποχωρήσει η Ουκρανία από το Ντονμπάς;

Ο Ζελένσκι εξήγησε την Πέμπτη ότι οι ΗΠΑ προτείνουν στην Ουκρανία να αποσυρθεί από το Ντονμπάς και ότι τα ρωσικά στρατεύματα δεν θα προελάσουν στην περιοχή.

"Ποιος θα κυβερνά αυτό το έδαφος, το οποίο αποκαλούν "ελεύθερη οικονομική ζώνη" ή "αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη", δεν γνωρίζουν", δήλωσε ο Ζελένσκι.

"Αν τα στρατεύματα της μιας πλευράς πρέπει να υποχωρήσουν και η άλλη πλευρά μείνει εκεί που είναι, τότε τι θα συγκρατήσει αυτά τα άλλα στρατεύματα, τους Ρώσους; Ή τι θα τους εμποδίσει να μεταμφιεστούν σε πολίτες και να καταλάβουν αυτή την ελεύθερη οικονομική ζώνη; Όλα αυτά είναι πολύ σοβαρά", δήλωσε ο Ζελένσκι.

"Δεν είναι γεγονός ότι η Ουκρανία θα συμφωνήσει σε αυτό, αλλά αν μιλάμε για συμβιβασμό, τότε πρέπει να είναι ένας δίκαιος συμβιβασμός".

Εξήγησε ότι αν η Ουκρανία συμφωνήσει σε ένα τέτοιο σχήμα, θα πρέπει να γίνουν εκλογές ή δημοψήφισμα για την επικύρωσή του, λέγοντας ότι μόνο "ο ουκρανικός λαός" μπορεί να λάβει αποφάσεις για εδαφικές παραχωρήσεις.

Μεταξύ 2014 και 2021 τουλάχιστον 2 εκατομμύρια Ουκρανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στο Ντονμπάς λόγω των μαχών, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ. Περίπου ίδιος αριθμός ανθρώπων συνέχισε να ζει υπό ρωσική κατοχή.