Paris, sıcak hava dalgaları sırasında Avrupa'nın en ölümcül başkenti mi oldu?

Fransa Kültür Bakanı Rachida Dati, Paris 2026 belediye başkanlığı yarışında Yeşillerin adayı olan David Belliard ile tartıştığı sırada X'te paylaştığı yeni bir gönderide "Paris'in sıcak hava dalgaları sırasında en ölümcül Avrupa başkenti olduğunu" belirtti.

Belliard, Fransız hükümetini iklim değişikliğini etkili bir şekilde ele almamakla suçlarken, Dati, sosyalist Belediye Başkanı Anne Hidalgo liderliğindeki Paris şehrinin çok sayıda iklim eylem planına sahip olmasına rağmen görevlerinde başarısız olduğunu iddia etti.

Aşırı ölüm oranlarının değerlendirilmesi söz konusu olduğunda, Dati'nin iddiaları bir dereceye kadar doğru.

Bu iddialar, 2023 yılında Lancet tıp dergisinde yayınlanan "Sıcak ve soğuğa atfedilen aşırı ölüm oranı" başlıklı bir çalışmaya dayanıyor. Çalışma, 2000-2019 yılları arasındaki verilere dayanarak 854 Avrupa şehrinde sıcak ve soğuğa bağlı aşırı ölüm oranlarını değerlendiriyor.

Araştırmacılar, Londra'nın şiddetli soğuk hava dalgaları nedeniyle en fazla ölümün yaşandığı başkent olduğunu, Paris'in ise sıcak hava dalgaları sırasında en fazla ölümün yaşandığı şehir olduğunu tespit etti.

Özellikle 2003 yılındaki sıcak hava dalgası Paris'te rekor kıran sıcaklıklara ve binlerce ölüme yol açtı.

Bununla birlikte, başka araştırmalara göre Milano ve Barselona gibi başkent olmayan diğer şehirlerin de sıcak hava dalgaları sırasında Paris'ten daha fazla ölüme neden olduğu tespit edildi.

Bu şehirleri sıcak hava dalgalarına karşı savunmasız kılan nedir?

Büyük Avrupa şehirleri genellikle "kentsel ısı adaları"na dönüşmektedir: Kentsel alanların, çevrelerindeki kırsal alanlardan çok daha yüksek sıcaklıklara maruz kaldığı bir olgu.

Bunun nedeni beton, binalar ve kaldırımlar gibi insan yapımı yüzey ve malzemelerin varlığıdır. Bunlar, ağaçlar ve su kütleleri gibi doğal manzaralardan daha fazla ısıyı emer ve tutar.

Paris ve onun gibi diğer şehirler aynı zamanda yüksek nüfus yoğunluğuna ve nispeten daha az yeşil alana sahiptir.

Yine de uzmanlara göre, şehirlerdeki şiddetli sıcak hava dalgalarının temel nedenleri arasında, iklim değişikliği ve doğal iklim değişkenliği yer alıyor.

Londra Tropikal Hastalıklar Okulu'nda İklim ve Mekânsal Modelleme alanında yardımcı doçent ve çalışmanın yazarlarından biri olan Malcolm Mistry Euroverify'a yaptığı açıklamada, "Paris ve Avrupa'nın diğer şehirlerindeki sıcaklık ya da ısı olayları, doğal iklim değişkenliği ve insan kaynaklı iklim değişikliğinden etkilenen hava modelinin bir sonucudur," dedi.

"Güney Avrupa'da ve (aynı zamanda hızla ısınan) Akdeniz'e yakın bölgeler sıcak hava dalgalarına daha yatkın," diye ekledi.

"Bu durum son yıllarda İspanya, Portekiz, İtalya, Yunanistan ve Fransa'da zaman zaman ilkbahar sonu ya da yaz başında yaşanan yoğun sıcak hava dalgalarından da anlaşılmaktadır. Kısacası, bunlar bir şehir planlamacısının ya da siyasi kararın etkisi dışındadır."

Yetkililer iklim değişikliğini ele almak için kentsel planlama projeleri üzerinde çalışabilse de, diğer faktörler daha büyük bir etkiye sahiptir.

Mistry, "Coğrafya gibi yerel faktörler bir rol oynayabilir, ancak günün sonunda, doğal büyük ölçekli bir hava sistemi bir yerin üzerinde durabilir, sıcak kuru havayı çekebilir ve yeri kısa bir süre için aşırı derecede sıcak hale getirebilir," dedi.

2003 yılındaki sıcak hava dalgası rekor kıran sıcaklıklara ve binlerce kişinin ölümüne yol açmıştı, ancak o zamandan beri hükümetler bu krizlerle nasıl başa çıkacakları üzerinde çalışıyorlar.

Mistry sözlerini şöyle sonlandırdı: "Fransa'da ve diğer bazı Avrupa ülkelerinde uygulanmakta olan meteorolojik ve sıcak sağlık uyarıları, sıcak eylem planları vb. ile pek çok ders çıkarıldı."