Trump, Nawrocki ile görüşmesinde NATO üyelerinin savunma harcamalarına dair yanıltıcı iddialarda bulundu

ABD Başkanı Donald Trump, Polonya’nın daha önce NATO’nun gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 2’si olarak belirlenen savunma harcaması hedefini karşılayan yalnızca iki ülkeden biri olduğunu iddia etti.

Trump’ın talebiyle bu hedefin 2035’e kadar gayrisafi yurt içi hasılasının (GSYİH) yüzde 5’ine çıkarıldığı duyurulmuştu.

“Polonya, NATO ile belirlenenden daha fazla ödeyen iki ülkeden biriydi,” diyen Trump, “Bunu kim biliyor bilmiyorum ama iki ülke vardı ve Polonya üzerine düşenden fazlasını ödedi,” ifadelerini kullandı.

Söz konusu açıklamalar, Trump’ın desteğiyle mayıs ayında kıl payı seçim zaferi elde eden Polonya Cumhurbaşkanı Karol Nawrocki ile yaptığı görüşmede geldi.

Ancak NATO’nun müttefiklerin harcama taahhütlerine ilişkin geçmiş verileri, Trump’ın iddialarının doğru olmadığını gösteriyor.

2023’te ABD’nin de aralarında bulunduğu 10 NATO müttefiki bu hedefi karşılıyordu; sayı 2024’te 18 ülkeye çıktı.

2014’te, NATO’nun Galler Zirvesi’nde yüzde 2’lik GSYİH savunma harcaması hedefi kabul edildiğinde, yalnızca üç ülke – Yunanistan, İngiltere ve ABD – eşiği karşılıyordu.

Diğer müttefik ülkeler taahhüdü yerine getirmekte yavaş kaldı. Polonya, 2015 yılında savunma harcamalarını yüzde 2’nin üzerine çıkaran tek ülke oldu, ancak NATO verilerine göre 2016 ile 2019 arasında tekrar bu eşiğin altına geriledi.

Polonya 2020’den bu yana hedefi düzenli olarak karşılıyor ve Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgalinin ardından harcamalarını önemli ölçüde artırdı.

NATO verilerine göre Letonya ve Estonya da sırasıyla 2018 ve 2019’dan bu yana yüzde 2 hedefini düzenli olarak karşılıyor.

Bu, Polonya’nın ABD dışında yalnızca iki müttefik ülkeden biri olarak yüzde 2 hedefini karşıladığı herhangi bir yılın bulunmadığı anlamına geliyor.

Eğer Trump’ın yalnızca mevcut AB üyesi devletlere atıfta bulunduğunu, dolayısıyla İngiltere'yi dışarıda bıraktığını varsayarsak, iddiası gerçeğe biraz daha yaklaşmış oluyor.

Yine de Polonya, yalnızca 2015 yılında mevcut AB üyesi iki ülkeden biri olarak, Yunanistan ile birlikte, bu hedefi karşılamıştı.

NATO’nun sunduğu veriler, savunma harcamalarının ve GSYİH tahminlerinin hesaplanma biçiminden dolayı diğer kaynaklardan farklılık gösteriyor.

Dünya Bankası’nın sağladığı veriler, 2015’te Polonya’nın Yunanistan ve Estonya ile birlikte yüzde 2 hedefini aşan üç AB üyesi devletten biri olduğunu ortaya koyuyor ve bu durum Trump’ın iddialarıyla çelişiyor.

Bu yıl haziran ayında, Trump yönetiminin aylar süren baskısının ardından NATO müttefikleri Lahey Zirvesi’nde savunma harcaması hedefini GSYİH’nin yüzde 5’ine yükseltmeyi taahhüt etti.

Bu hedefin ise 2035’e kadar gerçekleştirilmesi bekleniyor.

Askeri ittifak tarafından yakın zamanda yayımlanan verilere göre, bu yıl ilk kez tüm NATO’nun Avrupa’daki müttefikleri ve Kanada, GSYİH’nin yüzde 2’si savunma harcaması hedefine ulaşacak. Bu hedefin ilk kez belirlenmesinin üzerinden on yıldan fazla zaman geçti.

Bu durum, Avrupa ve Kanada’daki müttefiklerin savunma harcamalarını toplamda GSYİH’nin yüzde 2,27’sine çıkaracak. ABD’nin katılımı da hesaba katıldığında oran yüzde 2,76’ya yükselecek.

Polonya’nın bu yıl GSYİH’sinin neredeyse yüzde 4,5’ini savunmaya harcaması öngörülüyor. Bu oran, tüm NATO müttefikleri arasında en yüksek seviye olacak ve Polonya’yı GSYİH’ye oranla en büyük katkı sağlayan ülke konumuna getirecek.