Umut ve hayal kırıklığı: AB genişlemesine ilişkin tartışmalar yoğunlaşıyor

Bu hafta Brüksel'de düzenlenen Euronews zirvesinin ardından AB genişlemesine ilişkin siyasi tartışmalar kızışıyor.

AB'den ve müstakbel üye ülkelerden üst düzey yetkilileri bir araya getiren toplantı, süreci ilerletme isteğinin yanı sıra her iki tarafta da var olan hayal kırıklıklarını da ortaya koydu.

En keskin odak noktası, Avrupa Konseyi'nde Macaristan hükümeti tarafından engellenmeye devam eden Ukrayna'nın olası üyeliği oldu.

Budapeşte'nin devam eden vetosu her iki taraf arasında yoğun bir ileri geri tartışmasına yol açtı.

Euronews zirvesine video bağlantısı aracılığıyla konuşan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Macar Başbakan Viktor Orbán'ı Kiev'in bloğa katılma çabalarını engellediği için sert bir dille eleştirdi.

Zelenskiy, "Hayatta kalmak için savaşıyoruz ve Macaristan başbakanının bizi desteklemesini, en azından engellememesini gerçekten isteriz" dedi.

Budapeşte'ye taviz vermeye niyeti olmadığını söyleyen Zelenskiy, Macaristan'ın bunun yerine Ukrayna'nın Avrupa'nın savunmasını desteklemesi gerektiğini savundu.

Zelenskiy, "Viktor Orbán'ın Ukrayna için bir şeyler sunması gerektiğini düşünüyorum, bu da tüm Avrupa'yı Rusya'dan korumak için. Şimdi bile, bu savaş sırasında, ondan herhangi bir destek almadık" diye ekledi.

Zelenskiy'nin sözleri Orban tarafından sert bir şekilde azarlanmasına yol açtı.

"Macaristan'ın Ukrayna'ya herhangi bir şey borçlu olduğu iddiasını reddetmek zorundayım. Ukrayna Macaristan'ı hiç kimseden ya da hiçbir şeyden korumuyor. Biz böyle bir şey istemedik ve asla istemeyeceğiz. Macaristan'ın güvenliği ulusal savunma kabiliyetlerimiz ve Ukrayna'nın neyse ki üyesi olmadığı NATO tarafından güvence altına alınmıştır" dedi.

Cuma günü Washington'da Donald Trump ile görüşecek olan Orbán, Ukrayna'nın olası bir NATO üyeliğini defalarca reddeden ABD başkanının tutumunu yineledi.

Trump'ın Ukrayna'nın AB üyeliğini destekleyip desteklemediği ise belirsiz.

Euronews Genişleme Zirvesi'nde net olan şey ilerleme isteğiydi.

Avrupa Konseyi Başkanı António Costa, AB'nin artık yeni üyeleri bloğa katmayı erteleyemeyeceğini söyledi.

"Mevcut jeopolitik bağlam bu önceliği Avrupa Birliği için daha da acil ve gerekli kılıyor" dedi. "Jeopolitik belirsizlik ve ekonomik istikrarsızlık çağında, genişlemiş bir Avrupa Birliği, hem kendi içinde hem de dünyada daha güvenli, daha güçlü ve daha barışçıl bir Avrupa anlamına gelmektedir. Genişleme, geleceğimiz için bugün yapabileceğimiz en iyi yatırımdır."

Ancak bu sözlerin dünya sathında yankı bulup bulmayacağını zaman gösterecek.

Bu hafta Avrupa Komisyonu, AB'nin 2030 gibi erken bir tarihte yeni üyeleri kabul edebileceğini söyledi ve Karadağ, Arnavutluk, Ukrayna ve Moldova'yı bloğa katılmak için gerekli reformlar konusunda kaydettikleri ilerleme dolayısıyla övdü.

Ancak Brüksel Sırbistan'ı da reform sürecini yavaşlattığı için eleştirdi. Gürcistan'ı "ciddi demokratik gerileme" ile suçladı ve eski Sovyet cumhuriyetinin artık "sadece ismen" bir aday ülke olarak kabul edildiğini söyledi.

AB adayları için önemli bir hayal kırıklığı da ulusal hükümetlerin genişleme sürecini durdurmak için ulusal vetolarını kullanmaları.

Kuzey Makedonya Başbakanı Hristijan Mickoski, Euronews Zirvesi'nde bunu bir tür "zorbalık" olarak nitelendirdi.

Kuzey Makedonya'nın Avrupa Birliği üyeliğine giden yolu, blok tarihindeki en uzun süreli ve siyasi açıdan en karmaşık yollardan biri oldu. Ülke ilk olarak 2004 yılında AB üyeliği için başvurdu ve 2005 yılında adaylık statüsü kazandı, ancak ilerlemesi komşu ülkelerle olan anlaşmazlıklar nedeniyle uzun süre durdu.

Bulgaristan şu anda ülkenin anayasasında tarihi ve dilsel konularla ilgili yeni değişiklikler talep ederek ilerlemesini engelliyor.

Benzer şekilde Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić de ülkesindeki siyasi kutuplaşmaya yönelik eleştirileri reddederek bölünmenin Sırbistan'a özgü bir sorun olmaktan ziyade küresel bir eğilim olduğunu savundu.

"Bana derin siyasi kutuplaşmanın olmadığı bir ülke ismi söyleyin. İsmini bilmiyorum," dedi Vučić. "Romanya mı? Bulgaristan mı? Almanya mı? Fransa mı? Büyük Britanya mı? Sosyal medya sebebiyle dünyanın her yerinde bu durum meydana geliyor. Günümüz dünyasında işler böyle yürüyor. Bu da demokrasinin kanıtıdır ve kilit önemdedir."

Komisyon ayrıca Sırbistan'ın AB'nin dış politikasına, özellikle de Ukrayna'nın geniş çaplı işgaline tepki olarak Rusya'ya yönelik yaptırımlara düşük oranda uyum sağlamasını ve askeri geçit törenine katılmak üzere Moskova'yı ziyaret etme kararını hedef aldı.

Vučić, "Biriyle konuştuğum için kendimi haklı çıkarmayacağım," dedi. "Herkesin birbiriyle konuşması gerektiğine inanıyorum."