Avrupa, Afrika’da temiz enerji ve altyapı yatırımlarını hedefliyor

AB, 2050 yılına kadar net sıfır nötr hedefine ulaşma yolunda ilerliyor. Bu bağlayıcı hedef, güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerjinin ve elektrikli araçlar için bataryaların büyük ölçekte yaygınlaştırılmasını gerektiriyor.

27 üyeli blok yurt içi üretime yatırım yapsa da, Afrika'nın bol güneş ışığını ve lityum ile kobalt gibi temel ham madde yataklarını enerji geçişi için hayati öneme sahip görüyor.

Avrupa Birliği - Afrika Birliği'nin salı günü yayınlanan ortak açıklamasında, "Tüm Afrika ülkelerini kalkınma, sanayileşme, ihracat çeşitlendirme ve bölgesel pazarlara entegrasyon konularında desteklemeye devam etme taahhüdünde bulunuyoruz," denildi.

Ortak açıklamaya göre, Afrika ve Avrupa, kıtanın kırsal elektrifikasyon, sürdürülebilir sanayileşme ve temiz pişirme için yenilenebilir potansiyelini geliştirmek amacıyla adil ve temiz bir enerji geçişini ilerletmek için çalışma sözü verdi.

İki blok ayrıca, sürdürülebilir havacılık yakıtlarının kullanımını hızlandırmak, 'Tek Afrika Hava Taşımacılığı Piyasası'nın uygulanmasını ve sürdürülebilir ulaşım sistemlerinin geliştirilmesini sağlamak için güçlerini birleştirecek.

Afrika Birliği Başkanı Mahamoud Ali Youssouf, "Şu anda belirleyici bir dönemeçteyiz; yenilenen ortaklığımızın gücü eylemle kanıtlanacaktır. Bu zirvenin mirası, gençlerimizin kaydettiği ilerlemeyle ölçülecektir," dedi.

Luanda'dan Johannesburg'a

Afrika, uluslararası gündemde üst sıralarda yer alıyor.

Kahire'deki ilk zirveden bu yana 20. yılın kutlandığı son toplantı, hafta sonu Johannesburg'da gerçekleşen G20 zirvesini takip etti. G20'de AB, Güney Afrika ile temiz projelere ve yatırımlara yönelik bir ticaret anlaşması duyurmuştu.

Geçtiğimiz perşembe günü imzalanan anlaşma, yatırım miktarlarını belirtmese de, diğerlerinin yanı sıra temiz enerji, kritik ham maddeler, elektrik iletimi ve altyapı şebekelerinde fırsatlar öngörüyor.

Sanayi Stratejisinden Sorumlu Avrupa Komisyonu Yönetici Başkan Yardımcısı Stephane Sejourne, "Giderek istikrarsızlaşan jeopolitik ortamda, Avrupa kritik ham madde tedarik zincirini güvence altına almayı ve kaynaklarını çeşitlendirmeyi hedefliyor," dedi.

Sejourne, "Bu bağlamda, benzer düşünen ve güvenilir ortaklar arasındaki işbirliği kilit önem taşıyor ve Güney Afrika doğal bir müttefiktir," diye ekledi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, anlaşmanın Güney Afrika ekonomisinin kalkınmasına katkıda bulunurken kilit kritik malzemeleri güvence altına alma yolunda bir adım olduğunu söyledi.

Avrupa Yatırım Bankası'ndan yeni krediler

AB'nin iklim bankası Avrupa Yatırım Bankası (AYB), 20 Kasım'da Güney Afrika'nın devlete ait ulaşım ve lojistik şirketi Transnet'e 350 milyon euroluk bir kredi açıkladı. Kredi, liman altyapısını modernize etmeyi ve yeşil hidrojeni geliştirmeyi amaçlıyor.

Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, Von der Leyen ve AYB Genel Direktörü Andrew McDowell, krediyi Güney Afrika'nın başkentinde düzenlenen bir törenle imzaladı.

Ancak, Brüksel merkezli gözlemci kuruluşu Corporate Europe Observatory, bağışçı ülkelerin esas olarak Avrupalı şirketlere ve bankalara kredi ve garanti sağladığını savundu.

Buna karşılık, üretim yapan ülkelerdeki hükümetler, kamu fonlarını özel yatırımların riskini azaltmak için kullanıyor ve böylece Küresel Güney'deki zor durumdaki kamu maliyesine borç yükü yüklüyor.

Gözlemci kuruluş, "AB, yurt dışında enerji sömürgeciliğini ilerletirken yeşil ve adil bir geçişe öncülük ettiğini iddia edemez," açıklamasında bulundu.

AB'nin iklim hedefi amaçları uyarınca, blok 2030 yılına kadar 10 milyon ton yeşil hidrojen ithal etmeyi hedefliyor. Afrika ülkesi henüz önemli bir yeşil hidrojen üreticisi olmasa da, 2030'a kadar yılda 500 bin ton ve 2050'ye kadar 7 milyon tona kadar üretim stratejisi belirledi.

Ekim ayında AB, Avrupa dışındaki altyapı ve temiz enerji projelerini finanse etmeyi amaçlayan Küresel Geçit (Global Gateway) programı kapsamında Güney Afrika'ya yaklaşık 12 milyar euroluk temiz enerji yatırımı taahhüt etti.

Bu fonlar, yeşil hidrojen üretimi ve kritik ham maddeleri kapsayacak. Ayrıca Afrika'da yeniden beceri kazanma ve iklim adaptasyonu için bir bütçe de öngörülüyor.

Global Gateway kapsamında AB ve diğer yatırımcılar, Angola’daki Lobito limanından başlayarak Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Zambiya’ya uzanan Lobito koridoru adlı ulaşım altyapı projesi için yaklaşık 2 milyar euroyu kullanıma açtı.