İtalya savaş gemilerini neden ABD'de inşa ediyor?

İtalyan gemi üreticisi Fincantieri, 2020 yılında 10 savaş gemisi için imzalanan orijinal anlaşmanın sadece iki gemiye indirgenmesinin ardından, yaklaşık 1 milyar dolarlık tazminat da dahil olmak üzere, ABD Donanması ile 3 milyar dolarlık revize edilmiş bir sözleşme imzaladı.

26 Kasım'da açıklanan yeniden planlama, pazartesi günü Brüksel'de Ukrayna'ya askerî destek ve savunma hazırlığı konularının görüşüleceği AB Dışişleri Konseyi savunma bakanları toplantısı öncesinde geldi.

Revize edilen anlaşmaya göre, halihazırda yapım aşamasında olan iki Constellation sınıfı savaş gemisi tamamlanacak, ancak daha önce sipariş edilen dört ek birim iptal edilecek. Kalan gemiler, insanlı ve insansız amfibi operasyonlar, özel görevler ve yüzey muharebesi için daha küçük gemilerle değiştirilecek.

ABD ticaret dergisi The War Zone'a göre, yapım aşamasındaki iki savaş gemisi, çalışmaların başlamasından iki yıl ve sözleşmenin imzalanmasından beş yıl sonra sadece yüzde 10 oranında tamamlanmış durumda.

Fincantieri basın ofisi Euronews'e verdiği bilgide, yeni siparişin değerinin yaklaşık 2 milyar dolar, tazminatın ise yaklaşık 1 milyar dolar olduğunu, toplam tutarın ise 3 milyar dolar olduğunu belirtti.

Orijinal 2020 sözleşmesi, FREMM (Avrupa Çok Görevli Fırkateynleri) tasarımına dayalı 10 gemi için 5,58 milyar dolar değerindeydi. Fincantieri, Austal USA, General Dynamics ve Navantia ile rekabet ederek sözleşmeyi kazandı.

Ancak, sadece 795 milyon dolar hemen garanti edildi, geri kalanı ise ABD Donanması'nın bir opsiyonu kullanmasına bağlıydı.

Üretim, Fincantieri'nin Wisconsin merkezli iştiraki Fincantieri Marinette Marine tarafından tamamen ABD'de gerçekleştiriliyor. Şirket şu anda ABD'de 3 bin 750 yüksek vasıflı işçi istihdam ediyor ve son dönemde 850 kişilik bir artış yaşadı.

Fincantieri, Marinette Marine'i Ağustos 2008'de ABD merkezli Manitowoc Marine Group'tan 120 milyon euroya satın aldı.

İtalyan devleti, Cassa Depositi e Prestiti aracılığıyla Fincantieri'nin yüzdde 71,32 hissesine sahip.

İtalya için sınırlı ekonomik getiri

İtalyan Barış ve Silahsızlanma Ağı'nın kampanya koordinatörü Francesco Vignarca'ya göre, üretimin tamamen ABD'de gerçekleştirilmesi, İtalya için ekonomik getiriyi önemsiz hale getiriyor.

Vignarca, “Fincantieri'nin bilançosu konsolide edildiğinde İtalyan devletine ödenecek küçük bir vergi payının ötesinde, istihdam edilen işçiler Amerikalı ve öyle kalacak,” dedi. “Somut olarak, pazarlama açısından elde edilecek getirinin ötesinde, ülkemiz bu milyarlarca doların sadece kırıntılarını alacaktır,” diye ekledi.

Fincantieri, Euronews'e verdiği demeçte, siparişlerin genellikle sadece gemi inşasının ötesinde hizmet, bakım veya eğitim gibi ek getiriler içerdiğini söyledi.

Şirket, gemi inşa endüstrisinin yüksek Avrupa teknolojisi ve tasarım içeriğine sahip olması nedeniyle diğer endüstrilere kıyasla “ayrıcalıklı” olduğunu belirtti.

Avrupa savunma stratejisiyle ilgili sorular

Sözleşme, AB'nin üye ülkelerin yeniden silahlanmasını teşvik ettiği bir dönemde Avrupa savunma stratejisiyle ilgili sorulara neden oldu.

Vignarca, “Brüksel'in önerdiği tüm fonlar, en son birkaç gün önce oylanan EoIP dâhil, askerî sanayinin gerçek yapısal koordinasyonunu teşvik etmek için pek bir işe yaramıyor,” dedi. “Bu, Avrupa Savunma Fonu'nun ilk uygulama yıllarında zaten kanıtlandı.”

Avrupa Savunma Fonu, yüzde 65'lik bir Avrupa ortak üretim eşiği belirliyor. Fincantieri, bu eşiğin, bazı Avrupa dışı bileşenlerin hızlı üretim için yararlı olduğu gerçeğini dikkate aldığını belirtti.

Vignarca, “Askerî üretim şirketleri, en kârlı sözleşmenin olduğu yere giderler,” dedi.

“Ulusal ve güvenlik çıkarlarını gözetiyormuş gibi davranırlar, ancak gerçekte esas olarak en büyük kârı elde etmeye çalışırlar. Bu nedenle, mevcut yapısı ile Avrupa fonları, ortak bir Avrupa savunması yönündeki dinamiklerin katalizörü olarak yeterince işlev göremeyecektir.”

Bu olay, Avrupa'nın teknik bilgisinin başka ülkelere ihraç edildiği geçmiş örnekleri hatırlatıyor. Örneğin, Türkiye'nin satın aldığı ve İtalyan silah devi Leonardo'nun lisansı altında üretilen İtalya'nın Agusta A129 Mangusta helikopterleri gibi.

Fincantieri, Euronews'e gemi inşasında genellikle bitmiş ürünlerin satıldığını, teknik bilginin ihraç edilmediğini söyledi.

Ekonomi Bakanlığı'nın yüzde 83 hissesine sahip olduğu Cassa Depositi e Prestiti, “Bunlar Fincantieri'nin tercihleri ve bu konuda yorum yapma gereği duymuyoruz,” diyerek yorum yapmaktan kaçındı.