Πώς αντιμετωπίζονται οι θεραπείες γονιμότητας στην ΕΕ;

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 25 εκατομμύρια πολίτες αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας.

Το 2025, η Πολωνία καλωσόρισε το πρώτο μωρό που συνελήφθη με εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), αφού ο πρόεδρος Andrzej Duda υπέγραψε νόμο που αποκατέστησε τη δημόσια χρηματοδότηση της θεραπείας γονιμότητας.

Η χρηματοδότηση είχε προηγουμένως περικοπεί από την προηγούμενη συντηρητική κυβέρνηση το 2015.

Αυτή η αλλαγή πολιτικής εξασφάλισε ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ παρέχουν πλέον δημόσια χρηματοδότηση για θεραπείες εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Ωστόσο, μόνο πέντε από τις 27 χώρες της ΕΕ προσφέρουν πλήρη χρηματοδότηση για έως και έξι θεραπείες εξωσωματικής γονιμοποίησης, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Άτλαντα Πολιτικών Θεραπείας Γονιμότητας 2024.

Μετά από έξι θεραπείες, η Αυστρία, η Δανία, η Εσθονία και η Γαλλία είναι οι μόνες χώρες στις οποίες διατίθεται μερική πληρωμή ή επιστροφή χρημάτων.

Δεκαπέντε χώρες της ΕΕ δεν διαθέτουν λίστα αναμονής. Στις δώδεκα που διαθέτουν, η πρόσβαση σε θεραπεία γονιμότητας μπορεί να διαρκέσει έως και ένα έτος.

Η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Σουηδία έχουν λίστα αναμονής που μπορεί να διαρκέσει από έξι έως 12 μήνες.

Το μέσο κόστος ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης στην Ευρώπη είναι μεταξύ 4.000 και 5.000 ευρώ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE).

Κρατικά οργανωμένα προγράμματα εκπαίδευσης σε θέματα γονιμότητας παρέχονται σε σχολεία μόνο στη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Λετονία.

Ποιοι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε θεραπείες γονιμότητας;

Η πρόσβαση στην εξωσωματική γονιμοποίηση ποικίλλει επίσης ανάλογα με τη σεξουαλικότητα του ζευγαριού.

"Η εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να μοιάζει με τάση για πολλούς, ακολουθώντας το σύνθημα: "πρώτα η καριέρα, μετά τα παιδιά", αλλά για πολλά ζευγάρια η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι ο μόνος τρόπος για να αποκτήσουν το επιθυμητό παιδί, ανεξάρτητα από την ηλικία και τα σχέδια ζωής", δήλωσε η Christina Fadler, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Fertility Europe. "Τα γυναικεία ζευγάρια του ιδίου φύλου έχουν ιδιαίτερα δύσκολη θέση: οι ανεπανόρθωτα κατεστραμμένες ή φραγμένες σάλπιγγες, η ενδομητρίωση ή το PCOS είναι οι μόνοι λόγοι για να είναι επιλέξιμα για δημόσια χρηματοδοτούμενη θεραπεία - συχνά χρειάζονται χρόνια για να γίνει διάγνωση και να αποκτήσουν πρόσβαση στο ταμείο εξωσωματικής γονιμοποίησης".

Όλες οι χώρες της ΕΕ επιτρέπουν στα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια να έχουν πρόσβαση σε θεραπεία γονιμότητας με τους δικούς τους γαμέτες ή με δωρεά σπέρματος.

Η Γερμανία και το Λουξεμβούργο είναι οι μόνες χώρες που δεν επιτρέπουν στα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια να έχουν πρόσβαση στην εξωσωματική γονιμοποίηση με δωρεά ωαρίων.

Εν τω μεταξύ, τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε θεραπείες γονιμότητας στις χώρες της ΕΕ, με εξαιρέσεις το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες και τη Ρουμανία.

Το σενάριο αλλάζει λίγο για τα λεσβιακά ζευγάρια.

Τα ζευγάρια γυναικών μπορούν να λάβουν θεραπείες γονιμότητας με δωρεά σπέρματος σε 15 χώρες της ΕΕ και θεραπείες γονιμότητας με δωρεά ωαρίων σε 13 χώρες.

Οι ανύπαντρες γυναίκες στην Αυστρία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ιταλία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Σλοβακία και τη Σλοβενία δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε εξωσωματική γονιμοποίηση με δωρεά σπέρματος.

Στην Κροατία, η πρόσβαση ποικίλλει ανάλογα με τη διάγνωση.

Ο αριθμός των χωρών που αρνούνται την πρόσβαση σε θεραπεία γονιμότητας με δωρεά ωαρίων ανέρχεται σε 10 στην περίπτωση λεσβιακών ζευγαριών.