Συμφωνία ΕΕ – Ηνωμένου Βασιλείου για το πρόγραμμα SAFE εντός δύο εβδομάδων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε την Παρασκευή την εμπιστοσύνη της ότι μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες θα επιτευχθεί συμφωνία που θα επιτρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο να συμμετάσχει σε ένα από τα εμβληματικά αμυντικά προγράμματα της ΕΕ, με επαρκή χρόνο ώστε τα κράτη μέλη να προσαρμόσουν τα σχέδια επανεξοπλισμού τους.

Οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο διαπραγματεύονται από το καλοκαίρι τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου στο πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe), που έχει στόχο την ενίσχυση των κοινών προμηθειών ευρωπαϊκής κατασκευής οπλικών συστημάτων, καθώς η ΕΕ επιδιώκει έναν πιο επιθετικό επανεξοπλισμό ως απάντηση στην απειλή της Ρωσίας.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν προθεσμία έως το τέλος Νοεμβρίου για να υποβάλουν τα εθνικά τους σχέδια, στα οποία θα περιγράφουν λεπτομερώς πώς θα αξιοποιήσουν τα κονδύλια που τους αναλογούν στο πλαίσιο του προγράμματος αμυντικών δανείων ύψους 150 δισ. ευρώ.

Ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους και ο Βρετανός Υπουργός Άμυνας Τζον Χίλι αναμενόταν να συζητήσουν τηλεφωνικά την Παρασκευή σχετικά με την πορεία των διαπραγματεύσεων, όπως επιβεβαίωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής απαντώντας σε ερώτηση του Euronews.

«Μπορούμε να περιμένουμε “λευκό καπνό” πριν από τις 30 Νοεμβρίου; Αυτή είναι ουσιαστικά η ελπίδα μας. Είμαστε σε βαθιές και πολύ αποτελεσματικές διαπραγματεύσεις και προχωράμε με ταχύ ρυθμό», δήλωσε ο Τόμας Ρενιέ, εκπρόσωπος της Κομισιόν.

«Ο στόχος μας είναι να βρούμε λύση, να επιτύχουμε συμφωνία και να ολοκληρώσουμε τις διαπραγματεύσεις περίπου στα μέσα Νοεμβρίου», πρόσθεσε.

Το πρόγραμμα SAFE περιλαμβάνει τη λεγόμενη «ευρωπαϊκή προτίμηση», βάσει της οποίας τουλάχιστον τα δύο τρίτα κάθε αγοράς που χρηματοδοτείται μέσω του προγράμματος πρέπει να κατασκευάζονται εντός της Ένωσης.

Ως τρίτη χώρα, η συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου περιορίζεται επί του παρόντος σε μέγιστο ποσοστό 35%. Αν όμως συναφθεί συμφωνία, το Λονδίνο θα αντιμετωπίζεται όπως ένα κράτος-μέλος της ΕΕ, χωρίς περιορισμό συμμετοχής. Το ίδιο καθεστώς ισχύει ήδη για τη Νορβηγία, την Ουκρανία και την Ισλανδία.

Η βρετανική κυβέρνηση θα μπορεί επίσης να συμμετέχει σε κοινές προμήθειες με άλλα ευρωπαϊκά κράτη — τουλάχιστον τρεις χώρες, εκ των οποίων οι δύο πρέπει να είναι μέλη της ΕΕ, για να θεωρηθεί επιλέξιμη μια αγορά στο πλαίσιο του SAFE — αν και δεν θα έχει πρόσβαση στα δάνεια που εκδίδει η ΕΕ.

Ένα από τα πιθανότερα σημεία που εξακολουθούν να βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι το ύψος της οικονομικής συνεισφοράς του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ωστόσο, πολλά κράτη-μέλη φαίνεται να βλέπουν θετικά τη συμμετοχή της Βρετανίας, καθώς η χώρα είναι μεγάλος εξαγωγέας αμυντικών προϊόντων, με την ΕΕ να αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο των συνολικών βρετανικών εξαγωγών αμυντικού εξοπλισμού την περίοδο 2019–2023.

Η επίτευξη συμφωνίας πριν από την υποβολή των εθνικών σχεδίων θα επέτρεπε στα κράτη μέλη να τα προσαρμόσουν, ενσωματώνοντας βρετανικής προέλευσης εξαρτήματα πριν από την προθεσμία. Η Επιτροπή έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να πραγματοποιήσει τις πρώτες εκταμιεύσεις προς τα κράτη μέλη έως το τέλος του πρώτου τριμήνου του επόμενου έτους.

Το Euronews επικοινώνησε με τη βρετανική κυβέρνηση για σχόλιο, χωρίς ωστόσο να λάβει απάντηση έως τη στιγμή της δημοσίευσης.

Η Αυστραλία και ο Καναδάς έχουν επίσης εκφράσει ενδιαφέρον για την επίτευξη παρόμοιων συμφωνιών με την Ευρωπαϊκή Ένωση.