Βουδαπέστη: Οι ηγέτες της ΕΕ χαιρετίζουν τη «νέα συμφωνία για την ανταγωνιστικότητα»

Οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκριναν μια πολυαναμενόμενη "Νέα Ευρωπαϊκή Συμφωνία Ανταγωνιστικότητας" για να αναζωογονήσουν τη στάσιμη οικονομία του μπλοκ και να καλύψουν το διευρυνόμενο χάσμα με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.

Το έγγραφο επισφραγίστηκε την Παρασκευή κατά τη διάρκεια μιας άτυπης συνόδου κορυφής στη Βουδαπέστη, η οποία έφερε στην επιφάνεια τους φόβους της αποβιομηχάνισης και της μη αναστρέψιμης παρακμής που έχουν κυριαρχήσει στην πολιτική συζήτηση μετά τις αλλεπάλληλες κρίσεις, ένα ζοφερό τοπίο που θα μπορούσε σύντομα να σκοτεινιάσει αν ο Ντόναλντ Τραμπ κάνει πράξη την απειλή του να επιβάλει τιμωρητικούς δασμούς.

Οι λύσεις που προβλέπονται στη συμφωνία περιλαμβάνουν δεσμεύσεις για την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς, την απελευθέρωση νέων μετρητών για τις ΜΜΕ και τις νεοφυείς επιχειρήσεις, τη μείωση της γραφειοκρατίας, την προώθηση της εγχώριας υψηλής τεχνολογίας, την επίτευξη "βιώσιμων" εμπορικών συμφωνιών και τη δαπάνη τουλάχιστον 3% του ΑΕΠ για Ε&Α μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Αυτοί οι γενικοί στόχοι, που θα χρειαστούν χρόνια για να μετατραπούν σε απτές πολιτικές, δεν θα πρέπει να αποβούν εις βάρος της Πράσινης Συμφωνίας, όπως προτείνουν ορισμένες δεξιές δυνάμεις. Στην κοινή δήλωσή τους, οι ηγέτες επαναβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους να επιτύχουν κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και να αφαιρέσουν τα ορυκτά καύσιμα από το ενεργειακό μείγμα του μπλοκ.

"Είναι επιτακτική ανάγκη να καλύψουμε επειγόντως το χάσμα καινοτομίας και παραγωγικότητας, τόσο με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές μας όσο και εντός της ΕΕ. Θα εργαστούμε με ενότητα και αλληλεγγύη προς όφελος όλων των πολιτών, των επιχειρήσεων και των κρατών - μελών της ΕΕ", αναφέρουν.

Η συμφωνία είναι η άμεση απάντηση στην έκθεση-ορόσημο του Μάριο Ντράγκι, του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας, ο οποίος υποστηρίζει ότι η ΕΕ θα αντιμετωπίσει μια "αργή αγωνία" εάν δεν λάβει αποφασιστικά και φιλόδοξα μέτρα για την ενίσχυση της παραγωγικότητάς της και τον εκσυγχρονισμό της βιομηχανικής της βάσης.

Υπήρξε, ωστόσο, μια κρίσιμη, εντυπωσιακή σύσταση του Ντράγκι που δεν μπήκε στο τελικό έγγραφο: το κοινό χρέος.

Ο Ιταλός εκτίμησε ότι η ΕΕ θα χρειαστεί να επενδύσει έως και 800 δισ. ευρώ σε πρόσθετες επενδύσεις ετησίως για να παραμείνει ανταγωνιστική στην ολοένα και πιο σκληρή παγκόσμια σκηνή. Το ποσό είναι τόσο τεράστιο, είπε, που το μπλοκ δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να εκδώσει κοινό χρέος σε μεγάλη κλίμακα, όπως έκανε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.

Ο Ντράγκι, ο οποίος συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής της Παρασκευής, δήλωσε ότι το ζήτημα του κοινού δανεισμού δεν είναι απαραίτητα "το πρώτο πράγμα" που πρέπει να αντιμετωπίσει η ΕΕ, αλλά υπογράμμισε ότι παραμένει "απαραίτητο" και κάλεσε τα κράτη - μέλη να σταματήσουν να κωλυσιεργούν.

"Όλα αυτά τα χρόνια, πολλές σημαντικές αποφάσεις αναβλήθηκαν επειδή περιμέναμε συναίνεση. Η συναίνεση δεν ήρθε, αλλά μόνο χαμηλότερη ανάπτυξη, χαμηλότερη μεγέθυνση και τώρα στασιμότητα", δήλωσε ο Ντράγκι.

"Έτσι, ίσως σε αυτό το σημείο, ελπίζω ότι θα βρούμε ένα ενωτικό πνεύμα με το οποίο θα μπορέσουμε να στρέψουμε προς το καλύτερο αυτές τις μεγάλες αλλαγές. [Αν συνεχίσουμε] να προχωράμε με τυχαία σειρά, είμαστε πολύ μικροί και δεν πάμε πουθενά".

Δεν υπάρχει χρέος, προς το παρόν

Παρά την έκκληση του Ντράγκι, οι ηγέτες έμειναν ασυγκίνητοι. Η παγιωμένη αντίθεση που εξέφρασαν χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, οι οποίες απέρριψαν τη σύσταση του Ντράγκι λίγες μόλις ώρες μετά την πρώτη δημοσίευση της έκθεσής του τον Σεπτέμβριο, κατέστησε αδύνατη τη συμπερίληψη ρητής αναφοράς στο κοινό χρέος στη "νέα συμφωνία ανταγωνιστικότητας".

Αντ' αυτού, στο μικρό τμήμα που είναι αφιερωμένο στη χρηματοδότηση, οι ηγέτες δεσμεύονται να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα υφιστάμενα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους, όπως ο πολυετής προϋπολογισμός της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και ένα από καιρό σταματημένο σχέδιο για τη δημιουργία μιας Ένωσης Κεφαλαιαγορών, ενώ παράλληλα διερευνούν την "ανάπτυξη νέων μέσων".

Το πώς θα μπορούσαν να μοιάζουν αυτά τα "νέα μέσα" εναπόκειται στον κάθε αναγνώστη να το ερμηνεύσει, καθώς οι ηγέτες δεν παρέχουν περαιτέρω λεπτομέρειες για να μαντέψει κανείς τη σημασία τους.

Μιλώντας στον Τύπο στο τέλος της συνόδου κορυφής, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αναγνώρισε ότι η συζήτηση για την "οικονομική αλληλεγγύη" είναι "πάντα δύσκολη" για τις χώρες της ΕΕ, αλλά ότι η συμφωνία σε αμφιλεγόμενα ζητήματα είναι ωστόσο δυνατή, όπως αποδείχθηκε από την έντονη συζήτηση που προηγήθηκε του ταμείου ανάκαμψης του 2020 ύψους 750 δισ. ευρώ.

Αυτή η οικονομική αλληλεγγύη, είπε, πρέπει να συνοδεύεται από "διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις" για να εγγυηθεί "μεγαλύτερη εμπιστοσύνη" μεταξύ των πρωτευουσών και να είναι επιτυχής.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία πρόκειται να ξεκινήσει μια νέα πενταετή θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και είναι επιφορτισμένη με την υλοποίηση της "νέας συμφωνίας για την ανταγωνιστικότητα" στην πράξη, δήλωσε ότι τόσο οι δημόσιες όσο και οι ιδιωτικές επενδύσεις πρέπει να έρθουν μαζί.

Εάν υπάρχουν τομείς στους οποίους είναι "πολύ καλύτερο" να αντληθούν κεφάλαια σε κλίμακα ΕΕ, "τότε μπορούμε να συζητήσουμε πώς θα το χρηματοδοτήσουμε αυτό", είπε, χωρίς να αναφερθεί σε κοινό χρέος.

"Η χρήση καινοτόμων εργαλείων για τη βελτίωση της παραγωγικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση οδηγεί σε μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο (για) τα κράτη - μέλη μας", είπε. "Επομένως, πρόκειται για κέρδος και όχι για απώλεια".