Ζοζέ Μπαρόσο στο euronews: «Κανείς δεν πιστεύει ότι η Ουκρανία θα πάρει πίσω την Κριμαία»

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκαταλείψει την ελπίδα ότι η Ουκρανία θα καταφέρει ποτέ να ανακτήσει την Κριμαία, τη χερσόνησο που κατέλαβε παράνομα η Ρωσία το 2014, δηλώνει ο Ζοζέ Μανουέλ Ντουράο Μπαρόζο, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπογραμμίζοντας παράλληλα την υποστήριξή του προς τη χώρα.

Ο Μπαρόζο ήταν στη θέση του την εποχή που συνέβη η προσάρτηση και θυμάται πώς οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έσπρωχναν παρασκηνιακά για να δημιουργήσουν ένα ενιαίο μέτωπο ενάντια στον επεκτατισμό του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

«Στο πίσω μέρος του μυαλού μας ή στο μυαλό των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ήταν ότι η Κριμαία είναι μια ειδική περίπτωση. Γι' αυτό σήμερα, ειλικρινά, κανείς δεν πιστεύει ότι η Ουκρανία θα πάρει πίσω την Κριμαία. Αυτή είναι η πραγματικότητα», δήλωσε ο Μπαρόζο στο Euronews σε αποκλειστική συνέντευξη.

Ο πρώην επικεφαλής της Κομισιόν αναγνώρισε ότι τα σχόλιά του ήταν «λεπτά», καθώς τον έφεραν σε ευθεία αντίθεση με την πάγια θέση της Ουκρανίας, η οποία υποστηρίζει σταθερά την πλήρη ανάκτηση όλων των κατεχόμενων από τη Ρωσία εδαφών από τα σύνορα του 1991.

«Θα αναγκάσουμε τη Ρωσία να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα, δηλαδή το διεθνές δίκαιο, τη δύναμη της παγκόσμιας αλληλεγγύης και την ανάγκη αποκατάστασης της πλήρους δικαιοσύνης για την Ουκρανία, τελικά μια διαρκή ειρήνη για ολόκληρη τη γη μας», δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι τον Σεπτέμβριο μιλώντας στην Πλατφόρμα της Κριμαίας, μια ετήσια σύνοδο κορυφής αφιερωμένη στην ανάκτηση της χερσονήσου της Μαύρης Θάλασσας.

Σε δήλωσή του στο Euronews, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της οποίας σήμερα ηγείται η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι «η Κριμαία είναι Ουκρανία».

«Αυτή είναι μια συνεπής θέση που τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν σε όλα τα σχετικά συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το 2014», δήλωσε ο εκπρόσωπος.

Καθ' όλη τη διάρκεια της συνέντευξης, ο Μπαρόζο τόνισε ότι δεν έχει «καμία αμφιβολία» για το καθήκον της ΕΕ να στηρίξει την Ουκρανία εναντίον της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022, υποστηρίζοντας ότι ο πόλεμος έχει εξελιχθεί σε «παγκόσμια σύγκρουση» λόγω της συμμετοχής βορειοκορεατικών στρατευμάτων και αποτελεί «υπαρξιακή πρόκληση» για ολόκληρο τον κόσμο.

«Ό,τι κι αν συμβεί με τους Αμερικανούς φίλους μας, θα πρέπει να στηρίξουμε την Ουκρανία», είπε, αναφερόμενος στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία έχει υποδαυλίσει τους φόβους ότι η Ουάσινγκτον θα μπορούσε σύντομα να διακόψει τη βοήθεια και να αφήσει την Ευρώπη να στηρίξει μόνη της την Ουκρανία.

«Αυτό που διακυβεύεται στην Ουκρανία είναι ένα θεμελιώδες ζήτημα για όλο τον κόσμο. Ο λεγόμενος Παγκόσμιος Νότος κοιτάζει», συνέχισε. «Είναι οι Ευρωπαίοι, αλλά και οι Αμερικανοί, αρκετά δυνατοί για να υπερασπιστούν τις πεποιθήσεις τους ή θα τα παρατήσουν; Αυτό είναι πολύ σημαντικό».

Εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση

Στη συνέντευξή του ο Μπαρόζο υπενθύμισε τη διπλωματική διαμάχη για να περιγράψει μια κοινή απάντηση της ΕΕ στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.

Τότε, είπε, υπήρχαν τρεις επιλογές στο τραπέζι: να κηρύξουν πόλεμο στη Ρωσία, να επιβάλουν κυρώσεις ή να αρκεστούν σε μια δήλωση καταδίκης.

Με «ισχυρή υποστήριξη» από τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, που ήταν τότε κράτος-μέλος, το μπλοκ επέλεξε τη δεύτερη επιλογή - κυρώσεις - αλλά γρήγορα εμφανίστηκε η αντιπολίτευση για να αποδυναμώσει τα σχέδια, δήλωσε ο Μπαρόζο.

«Ο πρώτος ήταν στην πραγματικότητα ο Βίκτορ Όρμπαν. Ο Όρμπαν είπε: "Δεν συμφωνώ με τις κυρώσεις, διότι θα υπάρξουν αντικυρώσεις, θα είναι αρνητικό για εμάς. Αλλά αν υπάρξει συναίνεση, δεν θα αντιταχθώ», υπενθύμισε.

Η Ολλανδία ήταν «αρκετά εσωστρεφής» στις απόψεις της, ενώ η Μάλτα, η Κύπρος, η Ελλάδα και η Σλοβακία επέδειξαν «κάποιο επίπεδο ασάφειας», εξήγησε.

Κάνοντας τα πράγματα πιο περίπλοκα, τα κράτη-μέλη δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν για το είδος των κυρώσεων που ήθελαν να εφαρμόσουν. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, στο τέλος της ημέρας, το πακέτο κυρώσεων ήταν σχετικά μινιμαλιστικό σε σύγκριση με αυτό που συνέβη στη συνέχεια», δήλωσε ο Μπαρόζο.

Οι κυρώσεις περιλάμβαναν εμπάργκο όπλων, απαγόρευση εισαγωγών σε προϊόντα που κατασκευάζονται στην Κριμαία, απαγόρευση εξαγωγών ευαίσθητης τεχνολογίας και περιορισμούς στις κρατικές τράπεζες της Ρωσίας, μεταξύ άλλων μέτρων. Δεκάδες αυτονομιστές στην Ανατολική Ουκρανία μπήκαν στη μαύρη λίστα.

Στον απόηχο της εισβολής πλήρους κλίμακας, οι κυρώσεις του 2014 τέθηκαν υπό έντονο έλεγχο για το περιορισμένο πεδίο εφαρμογής και την αδυναμία περιορισμού της στρατιωτικής ισχύος της Μόσχας.

«Οι κυβερνήσεις δεν ήταν έτοιμες να προχωρήσουν περαιτέρω. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Η Επιτροπή (ήταν) έτοιμη να προχωρήσει περαιτέρω, αλλά οι κυβερνήσεις δεν ήταν έτοιμες να προχωρήσουν περαιτέρω λόγω των δικών τους συμφερόντων», παραδέχθηκε ο Μπαρόζο. «Ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση».

«Ο Πούτιν δε θέλει να υπάρχει η Ουκρανία»

Κατά τη διάρκεια των 10 ετών της θητείας του, ο Μπαρόζο συναντήθηκε 25 φορές με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, αποκτώντας έτσι προνομιακή πρόσβαση στη σκοτεινή σκέψη του Ρώσου ηγέτη.

Σύμφωνα με τον Μπαρόζο, ο Πούτιν «δεν θέλει να υπάρχει η Ουκρανία». Εναλλακτικά, οραματίζεται ένα «υποτελές κράτος» όπως η Λευκορωσία, χωρίς ανεξάρτητη εξωτερική και αμυντική πολιτική.

«Ο Πούτιν δεν θέλει να έρθει στον ρωσικό λαό και να πει: "Εντάξει, κερδίσαμε μερικά ακόμη εδάφη, λίγο από το Ντονμπάς, λίγο από την Κριμαία". Όχι. Ο στόχος του Πούτιν ήταν να αποτρέψει την η Ουκρανία από το να είναι μια χώρα. Το ξέρω γιατί μίλησα μαζί του γι' αυτό», δήλωσε ο Μπαρόζο, υπενθυμίζοντας τις ιδιωτικές συνομιλίες του με τον Ρώσο ηγέτη.

«Μου είπε: "Γιατί υπερασπίζεσαι την Ουκρανία; Ξέρεις πολύ καλά ότι η Ουκρανία είναι μια τεχνητή χώρα που δημιουργήθηκε από τη CIA και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή". Του είπα: "Κοίτα, αν ήταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που δημιούργησε την Ουκρανία, θα έπρεπε να ενημερωθώ"».

Εναπόκειται στην ΕΕ να αποφασίσει αν θα πρέπει να επιτραπεί στον Πούτιν να εκπληρώσει το νεοϊμπεριαλιστικό του όραμα ή να περιοριστούν οι παρορμήσεις του, υποστήριξε ο Μπαρόζο.

«Θα στηρίξουμε την Ουκρανία με τρόπο που η Ουκρανία να μπορεί να είναι χώρα ή θα πούμε: "Εντάξει, κ. Πούτιν, εσείς είστε ισχυρότεροι, εμείς είμαστε αδύναμοι, μπορείτε να πάρετε την Ουκρανία. Δεν είναι τόσο σημαντική για εμάς". Αυτό είναι το ερώτημα», συνέχισε.

Ερωτηθείς αν υποστηρίζει τις φιλοδοξίες της Ουκρανίας για ένταξη στην ΕΕ, ο Μπαρόζο είπε ότι το μπλοκ δεν έχει ποτέ δεχθεί μια χώρα που εξακολουθεί να διεξάγει πόλεμο, γεγονός που καθιστά αδύνατο για τις Βρυξέλλες να δεσμευτούν σε μια ημερομηνία μέχρι την οποία το Κίεβο θα μπορούσε να είναι έτοιμο να ενταχθεί.

Εν τω μεταξύ όμως, «θα πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να βοηθήσουμε την Ουκρανία να γίνει μέλος».