Ο νόμος κατά της αποψίλωσης διχάζει ξανά το Ευρωκοινοβούλιο

Η κεντρώα πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εμφανίζεται για ακόμη μία φορά διχασμένη σε περιβαλλοντικό ζήτημα, καθώς την επόμενη Τετάρτη οι ευρωβουλευτές καλούνται να ψηφίσουν την αναθεώρηση του κανονισμού της ΕΕ για τα «αποψιλωμένα προϊόντα». Ο κανονισμός απαγορεύει την εισαγωγή εμπορευμάτων όπως βοοειδή, κακάο, καφές, φοινικέλαιο, καουτσούκ, σόγια και ξυλεία, εφόσον η παραγωγή τους έχει προκαλέσει αποψίλωση ή υποβάθμιση δασών.

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα πιέζει το Κοινοβούλιο να ευθυγραμμιστεί με τα κράτη-μέλη, τα οποία ζητούν αναβολή της εφαρμογής για έναν χρόνο και χαλάρωση των υποχρεώσεων δέουσας επιμέλειας για τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες και η Renew Europe προειδοποιούν ότι αυτό θα αποδυνάμωνε υπερβολικά το πλαίσιο κατά της αποψίλωσης.

Η επερχόμενη ψηφοφορία κινδυνεύει έτσι να δημιουργήσει νέο ρήγμα στην πλειοψηφία που στηρίζει την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Ο εκπρόσωπος του ΕΛΚ, Ντάνιελ Κέστερ, δήλωσε ότι η ομάδα του καταθέτει τροπολογίες «λέξη προς λέξη» σύμφωνα με τη θέση του Συμβουλίου. «Το ΕΛΚ επιθυμεί αναβολή ενός έτους ώστε να υπάρξει χρόνος για συμφωνία στις αναγκαίες αλλαγές του νόμου», ανέφερε.

Ο κανονισμός για τα αποψιλωμένα προϊόντα επρόκειτο να τεθεί σε ισχύ στις 30 Δεκεμβρίου 2024, όμως η Κομισιόν είχε ήδη προτείνει τρίμηνες παρατάσεις και στη συνέχεια επιπλέον αναβολή 12 μηνών – πρόταση που ενέκριναν Συμβούλιο και Κοινοβούλιο, μεταθέτοντας την εφαρμογή για τα τέλη του 2025. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε αργότερα μια δεύτερη παράταση, επικαλούμενη τεχνικά προβλήματα στο νέο πληροφοριακό σύστημα που θα διαχειρίζεται τις δηλώσεις δέουσας επιμέλειας των επιχειρήσεων. Τώρα, Κοινοβούλιο και Συμβούλιο πρέπει να συμφωνήσουν στη νέα αναβολή.

Φρένο από τα κράτη-μέλη

Η θέση του Συμβουλίου, που εγκρίθηκε την Τετάρτη, ζητά παράταση ενός έτους — έως τις 30 Δεκεμβρίου 2026 — και έναν επιπλέον εξάμηνο για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις. Προβλέπει επίσης ότι την ευθύνη για την κατάθεση δηλώσεων δέουσας επιμέλειας θα φέρουν μόνο οι εισαγωγείς που «πρώτοι» τοποθετούν τα προϊόντα στην ευρωπαϊκή αγορά, απαλλάσσοντας τους επόμενους κρίκους της αλυσίδας. Τα κράτη-μέλη ζητούν ακόμη από την Κομισιόν να παρουσιάσει, έως τον Απρίλιο του 2026, αξιολόγηση απλοποίησης που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μελλοντικές τροποποιήσεις.

Οι υπέρμαχοι του αυστηρού καθεστώτος στο Κοινοβούλιο απορρίπτουν την πρόταση.

«Η εντολή του Συμβουλίου είναι θεμελιωδώς λανθασμένη και απαράδεκτη», δηλώνει στην Euronews η Γερμανίδα Σοσιαλίστρια ευρωβουλευτής Ντελάρα Μπούρκαρντ. «Μια τόσο πρόωρη επανεξέταση, πριν την εφαρμογή του κανονισμού, οδηγεί σε επαναδιαπραγμάτευση και νέα καθυστέρηση – είναι ένα “πάγωμα” από την πίσω πόρτα».

Ελπίζει ακόμη σε συμφωνία με το ΕΛΚ πριν από την ψηφοφορία, επιμένοντας ότι ο κανονισμός πρέπει να τεθεί σε ισχύ το συντομότερο, τουλάχιστον για τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Ο Ολλανδός ευρωβουλευτής της Renew Europe, Χέρμπεν-Γιαν Γκέρμπραντι, ασκεί επίσης έντονη κριτική στα κράτη-μέλη. «Η θέση του Συμβουλίου αποτελεί δραματική οπισθοδρόμηση στις προσπάθειες κατά της αποψίλωσης και, κατ’ επέκταση, της κλιματικής αλλαγής», σημειώνει. Εκφράζει μάλιστα ευρύτερες ανησυχίες για την πολιτική «απλοποίησης και απορρύθμισης» της Επιτροπής, που αποδυναμώνει μια σειρά περιβαλλοντικών νόμων.

«Αν στόχος είναι η προσέλκυση επενδύσεων, αυτή η βαριοπούλα της απορρύθμισης είναι καθαρή ανικανότητα. Δημιουργεί τεράστια οικονομική αβεβαιότητα, ειδικά για τις επιχειρήσεις που σχεδιάζουν μακροπρόθεσμα και προσαρμόζουν τις επενδύσεις τους», τόνισε.