Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφωνεί να αμβλυνθούν και να αναβληθούν οι κανόνες της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την Τετάρτη την αναθεώρηση του κανονισμού της ΕΕ σχετικά με τα προϊόντα χωρίς αποψίλωση, αμβλύνοντας τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για τις επιχειρήσεις και καθυστερώντας την έναρξη ισχύος του μέτρου κατά ένα έτος.

Η ψηφοφορία δίχασε την κεντρώα πλειοψηφία, άλλο ένα παράδειγμα της ολοένα και συχνότερης σύγκλισης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), των Συντηρητικών (ECR) και των ακροδεξιών Πατριωτών για την Ευρώπη (PfE) σε περιβαλλοντικά θέματα.

Ο κανονισμός για την αποψίλωση των δασών απαγορεύει τις εισαγωγές προϊόντων όπως βοοειδή, κακάο, καφές, φοινικέλαιο, καουτσούκ, σόγια και ξύλο, εάν η εξαγωγή τους έχει συμβάλει στην αποψίλωση ή την υποβάθμιση των δασών.

Αρχικά είχε οριστεί να τεθεί σε ισχύ στις 30 Δεκεμβρίου 2024, αλλά στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε 12μηνη αναβολή, την οποία το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκριναν πέρυσι.

Στη συνέχεια, η Επιτροπή πρότεινε την αναβολή της εφαρμογής του κατά ένα ακόμη έτος, επικαλούμενη τεχνικά προβλήματα με το σύστημα ΤΠ που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση των δηλώσεων δέουσας επιμέλειας που υποβάλλουν οι επηρεαζόμενες επιχειρήσεις.

Οι πρεσβευτές της ΕΕ υποστήριξαν την αναβολή κατά τη διάρκεια των συνομιλιών της 19ης Νοεμβρίου και περιέγραψαν ορισμένες αλλαγές για την άμβλυνση των απαιτήσεων δέουσας επιμέλειας και τη μείωση του φόρτου για τις επιχειρήσεις, πράγμα που σημαίνει ότι η σημερινή ψηφοφορία του Κοινοβουλίου αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό αυτό που έχει συμφωνηθεί από τις κυβερνήσεις της ΕΕ.

Οι μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις θα έχουν πλέον προθεσμία έως τις 30 Δεκεμβρίου 2026 για να συμμορφωθούν με τον κανονισμό, ενώ οι πολύ μικρές και οι μικρές επιχειρήσεις θα πρέπει να συμμορφωθούν από τις 30 Ιουνίου 2027.

Μόνο οι φορείς εκμετάλλευσης που διαθέτουν για πρώτη φορά ένα προϊόν στην αγορά είναι υπεύθυνοι για την υποβολή του απαιτούμενου συνοδευτικού εγγράφου δέουσας επιμέλειας, απαλλάσσοντας ουσιαστικά τους μεταγενέστερους φορείς εκμετάλλευσης και τους εμπόρους από την υποβολή χωριστών δηλώσεων δέουσας επιμέλειας. Για τους πολύ μικρούς και μικρούς πρωτογενείς φορείς εκμετάλλευσης, αναμένεται πλέον μόνο μια εφάπαξ απλουστευμένη δήλωση.

Στο νέο κείμενο περιλαμβάνεται επίσης επανεξέταση έως τις 30 Απριλίου 2026 για την αξιολόγηση του αντίκτυπου και του διοικητικού φόρτου του νόμου, ενώ οι ευρωβουλευτές ψήφισαν να εξαιρεθούν τα βιβλία, οι εφημερίδες και άλλα προϊόντα της εκτυπωτικής βιομηχανίας από τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων.

Η δεξιά πλειοψηφία ξαναχτυπά

Οι αλλαγές εγκρίθηκαν με 402 ψήφους υπέρ, ενώ 250 μέλη του Κοινοβουλίου ψήφισαν κατά και οκτώ απείχαν.

Η ομάδα του ΕΛΚ πίεσε να ευθυγραμμιστεί η θέση του Κοινοβουλίου με τα αιτήματα που προέρχονταν από τα κράτη μέλη. Υποστηρίχθηκε από μέρος της Ανανεωτικής Ευρώπης, των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), των Πατριωτών για την Ευρώπη (PfE) και της Ευρώπης των Κυρίαρχων Εθνών (ESN).

Η Γερμανίδα ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Christine Schneider (Γερμανία/ΕΛΚ) χαιρέτισε την ψηφοφορία, λέγοντας ότι θα συμβάλει στην πρόληψη της παράνομης αποψίλωσης των δασών, μειώνοντας παράλληλα τις περιττές επιβαρύνσεις για τους αγρότες και τους δασοκόμους.

"Η αναβολή ενός έτους για όλες τις εταιρείες είναι απαραίτητη για να δοθεί στις αρχές και τους φορείς εκμετάλλευσης ο απαραίτητος χρόνος για την ορθή εφαρμογή των κανόνων", δήλωσε η ίδια.

Οι παραδοσιακοί σύμμαχοι του ΕΛΚ, οι Σοσιαλιστές και οι Δημοκράτες (S&D), καταψήφισαν την αναβολή. Η ομάδα αυτή, μαζί με τους Πράσινους/ΕΥΕ και την Αριστερά, πιστεύει ότι οι βελτιώσεις που πρότεινε το ΕΛΚ θα αποδυναμώσουν υπερβολικά τους κανόνες κατά της αποψίλωσης.

"Κάθε λεπτό, περίπου 100 δέντρα κόβονται ή καίγονται για να ικανοποιηθεί η ζήτηση της Ευρώπης για καφέ, κακάο, βοδινό κρέας και άλλα προϊόντα", δήλωσε η Γερμανίδα ευρωβουλευτής του S&D Delara Burkhardt. "Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο κανονισμός της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών πρέπει να τεθεί σε ισχύ γρήγορα και χωρίς παραθυράκια, ιδίως για τις μεγάλες διεθνείς εταιρείες με υψηλό κίνδυνο αποψίλωσης".

Αυτό το κάταγμα στην πλειοψηφία που υποστηρίζει την πρόεδρο της Επιτροπής Ursula von der Leyen ακολουθεί άλλες παρόμοιες ψηφοφορίες για περιβαλλοντικά θέματα. Η τελευταία, πριν από δύο εβδομάδες, αφορούσε μια δέσμη μέτρων για τη διευκόλυνση της υποβολής εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας και των απαιτήσεων δέουσας επιμέλειας για τις εταιρείες.

"Για άλλη μια φορά, μια κεντροδεξιά πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατάφερε να υιοθετήσει μια σημαντική νομοθετική πράξη για τον επιχειρηματικό κόσμο", δήλωσε ο πρόεδρος του ECR Nicola Procaccini μετά την ψηφοφορία. "Πολλοί [ευρωβουλευτές από] την Ανανέωση της Ευρώπης προσχώρησαν στην κεντροδεξιά πλειοψηφία. Αυτό σημαίνει ότι η υποστήριξη για την πλατφόρμα μας και την πολιτική μας ατζέντα διευρύνεται".

Μετά τη σημερινή ψηφοφορία, το Κοινοβούλιο θα διαπραγματευτεί τη θέση του με τα κράτη μέλη της ΕΕ. Μια συμφωνία είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί η έναρξη ισχύος του ισχύοντος νόμου για την αποψίλωση των δασών τον Δεκέμβριο του 2025, πράγμα που σημαίνει ότι οι πολιτικές συνομιλίες θα πρέπει να επισπευσθούν.