EU DECODED: Πώς και γιατί η ΕΕ υποβαθμίζει το καθεστώς προστασίας των λύκων;

Οι λύκοι υπάρχουν πλέον σε όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ και ο αριθμός τους αυξήθηκε από 11.000 το 2012 σε περισσότερους από 20.000 πέρυσι. Η Ιταλία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ισπανία έχουν πληθυσμούς που υπερβαίνουν τους 2.000 λύκους.

Το είδος που είχε σχεδόν εξαφανιστεί στα μέσα του 20ού αιώνα ανέκαμψε μετά τη χορήγηση καθεστώτος αυστηρής προστασίας από τη Σύμβαση της Βέρνης του Συμβουλίου της Ευρώπης το 1982 και την οδηγία της ΕΕ για τους οικοτόπους το 1992.

Εντούτοις, οι αγρότες σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ ζήτησαν την επανεξέταση του καθεστώτος διατήρησης των λύκων και στα τέλη του 2022 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε την υποβάθμιση του καθεστώτος τους από «αυστηρά προστατευόμενο» σε «προστατευόμενο».

Στη συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την αλλαγή, μια κίνηση που εγκρίθηκε από τα ευρωπαϊκά κράτη αυτόν τον μήνα, ανοίγοντας τον δρόμο για την αλλαγή της οδηγίας της ΕΕ για τους οικοτόπους.

«Ένα αυστηρά προστατευόμενο είδος δεν μπορεί να κυνηγηθεί, αλλά ένα προστατευόμενο είδος μπορεί, κάτι που θεωρούν απαραίτητο τα γεωργικά λόμπι και οι κυνηγοί. Από την άλλη πλευρά, οι περιβαλλοντικές ομάδες ανησυχούν τώρα ότι υπάρχει καταχρηστικό κυνήγι και ότι θα αντιστραφεί η αύξηση του πληθυσμού που είδαμε από τότε που τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση της Βέρνης και θα αρχίσουμε να χάνουμε πληθυσμούς λύκων σε όλη την Ευρώπη», αναφέρει ο Robert Hodgson, ο οποίος κάλυψε τη νομοθετική διαδικασία για το Euronews.

Λύκοι εναντίον ζωικού κεφαλαίου και επιστήμη εναντίον πολιτικής

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ, οι λύκοι σκοτώνουν περίπου 65.500 ζώα ετησίως. Η πλειονότητα, γύρω στο 73%, είναι αιγοπρόβατα. Δεδομένου ότι υπάρχουν 60 εκατομμύρια πρόβατα σε όλο το μπλοκ, αντιπροσωπεύουν τον θάνατο μόλις του 0,065% αυτού του ζωικού κεφαλαίου.

«Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια απόφαση με πολιτικά κίνητρα, επειδή το 2022 η Ελβετία υπέβαλε πρόταση στη μόνιμη επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης για υποβάθμιση του καθεστώτος προστασίας των λύκων και εκείνη την εποχή η ΕΕ έλεγε ξεκάθαρα ότι αυτό δεν βασιζόταν σε επιστημονικά στοιχεία ή λόγους διατήρησης», υποστηρίζει η Sabien Leemans, διευθύντρια Βιοποικιλότητας στη WWF.

Η ΕΕ συλλέγει στοιχεία για τους λύκους κάθε έξι χρόνια και αναμένονται περισσότερα το 2026, αλλά η κεντροδεξιά ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία έχει τον μεγαλύτερο αριθμό ευρωβουλευτών και υποστηρίζει σθεναρά τον γεωργικό τομέα, αναφέρει ότι υπάρχουν επαρκή στοιχεία.

«Νομίζω ότι στην πραγματικότητα είναι μια απόφαση που βασίζεται σε επιστημονικά στοιχεία, καθώς έχει ανακάμψει ο συνολικός πληθυσμός των λύκων στην Ευρώπη. Και αυτό μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως επιτυχία της οδηγίας (για τους οικοτόπους), διότι μετά την εισαγωγή της οδηγίας το 1992 ο αριθμός των λύκων, από τα πρόθυρα της εξαφάνισης, ξεπέρασε τους 25.000», λέει ο Ιταλός ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Herbert Dorfmann, μέλος και συντονιστής της ομάδας στην Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Κοινοβουλίου.

Πριν την πρότασή της, η Επιτροπή συγκέντρωσε στοιχεία και διεξήγαγε δημοσκοπήσεις, διαπιστώνοντας ότι το 70% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι κατά της υποβάθμισης του καθεστώτος προστασίας των λύκων. 

Η ισπανική κυβέρνηση ήταν από μία τις λιγότερο πρόθυμες να αλλάξει τη νομοθεσία και το Euronews πήγε να ακούσει τις απόψεις ορισμένων ανθρώπων στη Μαδρίτη. 

«Δεν πρέπει να επιτραπεί ο υπερπληθυσμός των λύκων και αυτό πρέπει να ελεγχθεί, είτε αρέσει στους ακτιβιστές των δικαιωμάτων των ζώων είτε όχι», δήλωσε ένας από τους ερωτηθέντες. «Νομίζω ότι είναι λάθος που υποβάθμισαν την προστασία του λύκου, επειδή ο λύκος είναι ένα χαρακτηριστικό ισπανικό σύμβολο και νομίζω ότι θα κάνει τη δουλειά του μέσα στο οικοσύστημα», δήλωσε άλλος.

Δεν έχουν αναφερθεί επιθέσεις λύκων σε ανθρώπους στην Ευρώπη τον τελευταίο μισό αιώνα, ωστόσο η ειρηνική συνύπαρξη παραμένει σαφώς μια πρόκληση εκτός των καταφυγίων προστασίας. Απομένει να δούμε εάν το μέτρο αυτό συμβάλλει στην επίτευξη αρμονίας μεταξύ του ανθρώπου και του ζώου.

Δείτε το βίντεο εδώ!

Δημοσιογράφος: Isabel Marques da Silva

Παραγωγή: Pilar Montero López

Παραγωγή βίντεο: Zacharia Vigneron

Γραφικά: Loredana Dumitru

Συντονισμός σύνταξης: Ana Lázaro Bosch και Jeremy Fleming-Jones