ΕΕ - Διεύρυνση: «Κακοί μαθητές» η Γεωργία και ηΤουρκία

«Κακούς έλεγχους» έλαβαν την Τρίτη η Γεωργία και η Τουρκία από τους υπουργούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ενταξιακή τους διαδικασία, ενώ η Ουκρανία και η Μολδαβία πήραν κυρίως καλούς βαθμούς.

Στα συμπεράσματα για τη διεύρυνση που δημοσιεύθηκαν κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους στις Βρυξέλλες, οι υπουργοί Ευρωπαϊκών Υποθέσεων επέκριναν σε μεγάλο βαθμό την Τουρκία και τη Γεωργία για δημοκρατική οπισθοδρόμηση, σημειώνοντας πολύ περιορισμένη πρόοδο προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Οι κακοί μαθητές

Η μόνη θετική εξέλιξη που σημείωσαν οι υπουργοί για τη Γεωργία αφορούσε την οικονομία, όπου σημείωσαν "το μέτριο επίπεδο προετοιμασίας και την περιορισμένη πρόοδο στην ανάπτυξη μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς". Επίσης, επαίνεσαν την εφαρμογή "υγιών δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών".

Αλλά κάθε άλλη παράγραφος που αφιερώνεται στη χώρα στο 36σέλιδο έγγραφο είναι αρνητική, επισημαίνοντας την ανησυχία της ΕΕ "σχετικά με την πορεία των ενεργειών" που έχει αναλάβει η κυβέρνηση, όπως ο λεγόμενος νόμος περί ξένων πρακτόρων, ο οποίος, όπως λένε, αντιβαίνει στις αξίες της ΕΕ.

Οι υπουργοί περιγράφουν τους εαυτούς τους ως "βαθιά ανήσυχους για την οπισθοδρόμηση στους τομείς της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων", καθώς και για τη λειτουργία της δικαιοσύνης και τη θεσμική ανεξαρτησία. Η συνολική αποτυχία της Γεωργίας να ευθυγραμμιστεί με την εξωτερική πολιτική της ΕΕ και τα περιοριστικά μέτρα, μεταξύ άλλων κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, ήταν ένα άλλο σημείο ανησυχίας για τους υπουργούς.

Καταδίκασαν επίσης "έντονα" την πρόσφατη βία κατά ειρηνικών διαδηλωτών, εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης, πολιτικών της αντιπολίτευσης και της κοινωνίας των πολιτών, ζητώντας να "σταματήσει".

Νυχτερινές διαδηλώσεις λαμβάνουν χώρα σε ολόκληρη τη Γεωργία εδώ και σχεδόν τρεις εβδομάδες, αφότου ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε μονομερώς στα τέλη Νοεμβρίου την αναστολή των συνομιλιών για την ένταξη στην ΕΕ μέχρι το 2028.

Στελέχη της αντιπολίτευσης και εκατοντάδες ειρηνικοί διαδηλωτές έχουν συλληφθεί, ενώ έχουν αναφερθεί και πολλαπλοί τραυματισμοί. Η βίαιη καταστολή οδήγησε σε εκκλήσεις για κυρώσεις από την ΕΕ, στις οποίες τη Δευτέρα άσκησαν βέτο η Ουγγαρία και η Σλοβακία.

"Το Συμβούλιο καλεί τις γεωργιανές αρχές να επανέλθουν επειγόντως στον δρόμο της ΕΕ και να υιοθετήσουν δημοκρατικές, ολοκληρωμένες και βιώσιμες μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης", έγραψαν οι υπουργοί.

Η Τουρκία πέτυχε μερικούς ακόμη καλούς πόντους, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση των σχέσεων με την Ελλάδα και την επανάληψη του τομεακού διαλόγου υψηλού επιπέδου με την ΕΕ σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως το εμπόριο και η οικονομία.

"Η στροφή προς πιο συμβατικές και αυστηρότερες οικονομικές πολιτικές από τα μέσα του 2023" χαιρετίστηκε από τους υπουργούς, όπως και τα "συγκεκριμένα μέτρα" που έλαβε η χώρα για να σταματήσει την καταστρατήγηση των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας μέσω του εδάφους της.

Αλλά τα αρνητικά υπερτερούν μαζικά των θετικών.

Μεταξύ των ευαίσθητων σημείων είναι η προβληματική σχέση της Τουρκίας με την Κύπρο, κράτος - μέλος της ΕΕ, με τους υπουργούς να προτρέπουν την Άγκυρα να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τη Λευκωσία και να σεβαστεί την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο - η Τουρκία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που αναγνωρίζει την κυριαρχία του βορειοανατολικού τμήματος της νήσου Κύπρου.

Υπογραμμίστηκε επίσης "η συνεχιζόμενη και βαθιά ανησυχητική κατάσταση στους τομείς της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων", ιδίως η "συστημική έλλειψη ανεξαρτησίας και η αδικαιολόγητη πίεση στη δικαιοσύνη, καθώς και οι πολλοί περιορισμοί στην ελεύθερη και ασφαλή έκφραση, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και της διάδοσης των πληροφοριών".

Το "πολύ χαμηλό ποσοστό ευθυγράμμισης" της χώρας με την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας του μπλοκ και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας επισημάνθηκαν επίσης "ως ύψιστης προτεραιότητας".

"Το Συμβούλιο σημειώνει ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά σταματήσει και ότι δεν μπορούν να εξεταστούν περαιτέρω κεφάλαια για άνοιγμα ή κλείσιμο", έγραψαν οι υπουργοί.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ζήτησε πάντως την Τρίτη, μετά από συνάντηση που είχε με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να υπάρξει απτή και άμεση βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών. Μεταξύ των αιτημάτων του προς τους ηγέτες της ΕΕ ήταν η άρση "όλων των περιορισμών" στις διμερείς σχέσεις και η επανέναρξη του πολιτικού διαλόγου υψηλού επιπέδου (που έχει ανασταλεί από το 2019).

Δείτε εδώ περισσότερα για την έκθεση για την Τουρκία

Οι καλοί μαθητές

Αντιθέτως, οι υπουργοί της ΕΕ ήταν πολύ πιο εγκωμιαστικοί για την Ουκρανία, σημειώνοντας τη "σημαντική μεταρρυθμιστική πρόοδο" που σημειώθηκε κατά το περασμένο έτος, καθώς η χώρα υπερασπίζεται τον εαυτό της από τη ρωσική εισβολή.

Τόνισαν την καλή πρόοδο που σημειώθηκε σε τομείς όπως το κράτος δικαίου, η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης και της δημόσιας διοίκησης, τα όργανα δικαστικής διακυβέρνησης και η αποτελεσματική λειτουργία των θεσμών καταπολέμησης της διαφθοράς.

Χαιρέτισαν το "νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο για τα θεμελιώδη δικαιώματα" και ενθάρρυναν την Ουκρανία να συνεχίσει τις εργασίες για την ενίσχυση της ελευθερίας της έκφρασης και της πολυφωνίας και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης.

Τέλος, επικροτήθηκε η "υψηλή" ευθυγράμμιση της Ουκρανίας με την εξωτερική πολιτική και τις κυρώσεις του μπλοκ.

Το τελευταίο ήταν επίσης ένα ισχυρό σημείο υπέρ της Μολδαβίας, με τους υπουργούς να γράφουν ότι αποτελεί "ένα ισχυρό μήνυμα της στρατηγικής δέσμευσης της Μολδαβίας στην πορεία της προς την ΕΕ".

Το Συμβούλιο σημείωσε επίσης "θετικά" τις συνεχείς προσπάθειες της Μολδαβίας να ενισχύσει το πλαίσιο της δημόσιας διοίκησης και της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών της και ζήτησε να συνεχιστεί η πρόοδος των μεταρρυθμίσεων στους τομείς του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ιδίως όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς.

"Το Συμβούλιο χαιρετίζει τη συστημική προσέγγιση της Μολδαβίας για την αποολιγαρχία και ενθαρρύνει τη συνέχιση της εφαρμογής του σχετικού σχεδίου δράσης", πρόσθεσαν οι υπουργοί.

Η υπόλοιπη τάξη

Μεταξύ των άλλων υποψήφιων χωρών που τα πήγαν επίσης καλά ήταν η Αλβανία, το Μαυροβούνιο και η Βόρεια Μακεδονία.

Οι δύο πρώτες πραγματοποίησαν και οι δύο ενταξιακές διασκέψεις στις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα, σημάδι ότι η δυναμική προς την ένταξη είναι θετική. Στην περίπτωση του Μαυροβουνίου, η συνάντηση της Δευτέρας επέτρεψε το προσωρινό κλείσιμο τριών κεφαλαίων, ενώ η υπουργική διάσκεψη με την Αλβανία χρησίμευσε για το άνοιγμα δύο νέων κεφαλαίων διαπραγματεύσεων (για τις εξωτερικές σχέσεις και για την εξωτερική πολιτική, την πολιτική ασφάλειας και άμυνας).

Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα δήλωσε στους δημοσιογράφους μετά τη συμμετοχή του στη συνάντηση στις Βρυξέλλες την Τρίτη ότι τα Τίρανα "θέλουν να διασφαλίσουν ότι όλα τα μαθήματά μας έχουν γίνει και ότι οι διαπραγματεύσεις μας θα ολοκληρωθούν έως το 2027".

"Και ελπίζουμε ότι η ένταξή μας θα ολοκληρωθεί εντός αυτής της δεκαετίας", πρόσθεσε.

Εν τω μεταξύ, η Βόρεια Μακεδονία επαινέθηκε για τη συνεχιζόμενη καλή συνεργασία της όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης, τη διαχείριση των συνόρων, το καλό επίπεδο προετοιμασίας και την πρόοδο που έχει σημειωθεί προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς, καθώς και για τη "συνεπή συνεργασία" της σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Οι υπουργοί, ειδικότερα, υπογράμμισαν την "σταθερή και μακροχρόνια πλήρη ευθυγράμμιση" της με την εξωτερική πολιτική και τις κυρώσεις του μπλοκ.

Ωστόσο, οι υπουργοί σημείωσαν επίσης ότι τα Σκόπια δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει τις συνταγματικές αλλαγές στις οποίες συμφώνησαν σχετικά με την αναγνώριση της βουλγαρικής μειονότητας της χώρας, χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί περαιτέρω διακυβερνητική διάσκεψη.

Σημείωσαν επίσης ότι έχει σημειωθεί "περιορισμένη πρόοδος" στους τομείς των θεμελιωδών αρχών και του κράτους δικαίου και δήλωσαν ότι "ανησυχούν σοβαρά" για τις τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα.

Οι εντάσεις μεταξύ των εθνοτικών ομάδων στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, καθώς και στη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο ήταν εν τω μεταξύ ζήτημα ανησυχίας των υπουργών, οι οποίοι κάλεσαν τα διάφορα μέρη να αποκλιμακώσουν και να επαναλάβουν επειγόντως τις συνομιλίες. Επανέλαβαν ότι η πρόοδος στη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ εξαρτάται από την εξομάλυνση των σχέσεων.

Και οι τρεις υποψήφιοι για ένταξη στην ΕΕ έλαβαν σε μεγάλο βαθμό συγχαρητήρια για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, ενώ το Κοσσυφοπέδιο και η Βοσνία και Ερζεγοβίνη επαινέθηκαν επίσης για την ευθυγράμμισή τους με την εξωτερική πολιτική και τις κυρώσεις της ΕΕ.

Ωστόσο, η Σερβία επικρίθηκε για την έλλειψη προόδου όσον αφορά τη βελτίωση της ελευθερίας της έκφρασης και την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, καθώς και για την περιορισμένη πρόοδο στο δικαστικό σύστημα και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος.

Οι υπουργοί κάλεσαν το Βελιγράδι να "επιδείξει μεγαλύτερη πολιτική βούληση επιταχύνοντας περαιτέρω τις μεταρρυθμίσεις και παρέχοντας συγκεκριμένα και απτά αποτελέσματα στα θεμελιώδη ζητήματα" και επανέλαβαν τις "ισχυρές προσδοκίες" τους ότι η Σερβία "θα εντείνει τις προσπάθειές της για πλήρη ευθυγράμμιση" με την εξωτερική πολιτική του μπλοκ.

"Το Συμβούλιο καλεί επίσης τις σερβικές αρχές να απέχουν από ενέργειες και δηλώσεις κατά των θέσεων της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και άλλα στρατηγικά θέματα", έγραψαν.

Οι αρχηγοί κρατών των Δυτικών Βαλκανίων και της ΕΕ έχουν προγραμματιστεί να συναντηθούν σε σύνοδο κορυφής την Τετάρτη το βράδυ στις Βρυξέλλες. Στη συνέχεια, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να εγκρίνουν τα συμπεράσματα των υπουργών για τη διεύρυνση σε μονοήμερη σύνοδο κορυφής την Πέμπτη.