Δέσμευση 11 Ευρωπαίων ηγετών να βοηθήσουν στρατιωτικά την Ουκρανία σε μελλοντική ρωσική επίθεση

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεσμεύτηκαν επίσημα να βοηθήσουν την Ουκρανία σε οποιαδήποτε μελλοντική επίθεση εξαπολύσει η Ρωσία, μιμούμενοι τη συλλογική άμυνα του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, σηματοδοτώντας μια σημαντική εξέλιξη στις ταχέως εξελισσόμενες προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου.

Αυτά τα μέτρα βοήθειας, είπαν, θα πρέπει να είναι ευρεία και να περιλαμβάνουν «ένοπλες δυνάμεις, πληροφορίες και υλικοτεχνική βοήθεια, οικονομικές και διπλωματικές δράσεις».

Σε κοινή δήλωση που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα μετά από συνομιλίες υψηλού επιπέδου στο Βερολίνο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες παρείχαν το πιο λεπτομερές περίγραμμα των εγγυήσεων ασφαλείας που είναι διατεθειμένοι να παράσχουν στην Ουκρανία, με την έγκριση των Ηνωμένων Πολιτειών.

Στη συνάντηση συμμετείχε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Οι ηγέτες 11 ευρωπαϊκών κρατών και οι επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ουσιαστικά πρότειναν σήμερα να ηγηθούν μιας «πολυεθνικής δύναμης» στην Ουκρανία και να υποστηρίξουν τον ουκρανικό στρατό που θα περιοριστεί σε 800.000 βάσει του υπό διαπραγμάτευση ειρηνευτικού σχεδίου, σύμφωνα με κοινή δήλωση που δόθηκε στη δημοσιότητα. Αυτή η «πολυεθνική δύναμη για την Ουκρανία» θα συγκροτηθεί από εθελοντικές συνδρομές κρατών και θα υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με το ανακοινωθέν, οι ευρωπαίοι σύμμαχοι του Κιέβου συμφώνησαν με την Ουάσινγκτον να συνεργαστούν «για να παράσχουν στην Ουκρανία ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας και μέτρα για την υποστήριξη της οικονομικής ανάκαμψης στο πλαίσιο μιας συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου». Θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την υποστήριξη των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων – που «θα πρέπει να διατηρηθούν στο επίπεδο των 800.000 στρατιωτικών σε καιρό ειρήνης» – κι έναν μηχανισμό εποπτείας της εκεχειρίας, εφόσον φυσικά επιτευχθεί.

Υπογραμμίζεται πως «οι αποφάσεις για εδαφικά ζητήματα εναπόκεινται στον λαό της Ουκρανίας, αφότου ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας τεθούν σε ισχύ». Επισημαίνεται εξάλλου πως εναπόκειται στη Ρωσία να δείξει «τη βούλησή της να εργαστεί για μια διαρκή ειρήνη, αποδεχόμενη το ειρηνευτικό σχέδιο του προέδρου (των ΗΠΑ) Τραμπ» και «τη δέσμευσή της για τερματισμό των εχθροπραξιών, αποδεχόμενη μια κατάπαυση του πυρός».

Ποιες είναι οι εγγυήσεις που παρέχονται

Οι εγγυήσεις στις οποίες συμφώνησαν οι Ευρωπαίοι είναι οι εξής:

• "Διαρκής και σημαντική υποστήριξη" για τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, οι οποίες θα πρέπει να παραμείνουν με ανώτατο όριο τους 800.000 στρατιώτες σε καιρό ειρήνης.
• Μια υπό ευρωπαϊκή ηγεσία "πολυεθνική δύναμη" που θα επιχειρεί στο ουκρανικό έδαφος, ακολουθώντας το έργο του "Συνασπισμού των προθύμων" υπό την ηγεσία της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
• Ένας μηχανισμός υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών για την παρακολούθηση και την επαλήθευση της κατάπαυσης του πυρός.
• Μια "νομικά δεσμευτική δέσμευση" για την αποκατάσταση της ειρήνης σε περίπτωση μελλοντικής ένοπλης επίθεσης από τη Ρωσία, κατά το πρότυπο του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ.
• Επενδύσεις για την ανάκαμψη και ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, με ταυτόχρονη σταθερή ακινητοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας.
• Ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ποιοι ηγέτες υπογράφουν την δήλωση

Τη δήλωση συνυπογράφουν (μέχρι και λίγο πριν τα μεσάνυχτα της Δευτερας, ωρα Ελλάδος και Κύπρου) ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μέρτς, η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν, ο πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέντα, ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Ντικ Σκοοφ, ο πρωθυπουργός της Νορβηγίας Γιονας Γκαρ Στορε, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ.

Υπογράφηκε επίσης η δήλωση από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και έμεινε ανοιχτό για να το προσυπογράψουν και άλλες χώρες.

«Σε οποιαδήποτε συμφωνία, τίποτα δεν συμφωνείται μέχρι να συμφωνηθούν όλα και ότι όλα τα μέρη πρέπει να εργαστούν εντατικά για μια λύση που θα μπορούσε να διασφαλίσει τον διαρκή τερματισμό των μαχών», ανέφεραν οι Ευρωπαίοι.

Στη διήμερη συνάντηση του Βερολίνου συμμετείχαν επίσης οι ειδικοί απεσταλμένοι των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του προέδρου Τραμπ. Οι Αμερικανοί την Κυριακή συμμετείχαν σε διμερείς συνομιλίες με την Ουκρανία. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσήλθαν τη δεύτερη ημέρα των συνομιλιών, δηλαδή τη Δευτέρα.

Οι δηλώσεις του Βολοντίμιρ Ζελένσκι

Μιλώντας ευρισκόμενος δίπλα στον Μερτς, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι «έχει σημειωθεί πρόοδος σε πολλά θέματα» κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, αλλά παραδέχθηκε ότι το ζήτημα των κατεχομένων εδαφών ήταν «επώδυνο».

«Φυσικά, έχουμε διαφορετικές θέσεις με τη Ρωσία για τα εδάφη», είπε. «Έχω βαθιά κατανόηση των λεπτομερειών αυτού του πολέμου και είναι πολύ σημαντικό οι συνάδελφοί μας από τις Ηνωμένες Πολιτείες να ακούσουν όλες αυτές τις λεπτομέρειες».

Τι αναφέρει η κοινή δήλωση των Ευρωπαίων

Στην κοινή δήλωσή τους, οι Ευρωπαίοι ηγέτες τόνισαν ότι οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με το εδαφικό θα πρέπει να ληφθεί από τον ουκρανικό λαό «μόλις υπάρξουν ουσιαστικά ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας» και υποσχέθηκαν να υποστηρίξουν τον Ζελένσκι, εάν επιλέξει να διεξαγάγει δημοψήφισμα.

«Τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν με τη βία», ανέφεραν οι ηγέτες.

Στη συνέχεια οι Ευρωπαίοι κάλεσαν τη Ρωσία να «δείξει προθυμία να εργαστεί για μια διαρκή ειρήνη», συμφωνώντας με το ειρηνευτικό σχέδιο που προωθεί ο Λευκός Οίκος και καθιερώνοντας κατάπαυση του πυρός, ένα βασικό βήμα που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει επανειλημμένα αρνηθεί να κάνει.

«Πρόοδος στην ενεργό συμμετοχή των ΗΠΑ»

Πηγή προσκείμενη στις διαπραγματεύσεις στο Βερολίνο χαιρέτισε την πρόοδο στη συμμετοχή των ΗΠΑ για τις εγγυήσεις ασφαλείας, δεδομένων των στρατιωτικών δυνατοτήτων της χώρας και της συλλογής πληροφοριών, τις οποίες οι Ευρωπαίοι δεν είναι ακόμη σε θέση να συναγωνιστούν.

«Οι ΗΠΑ θα είναι το στήριγμα και θα παρέχουν πληροφορίες, δυνατότητες αεροπορικής υποστήριξης που κανείς άλλος δεν μπορεί», δήλωσε η πηγή στο Euronews, σημειώνοντας ότι το κύριο κέντρο των επιχειρήσεων θα είναι ο ουκρανικός στρατός που θα υποστηρίζεται από την πολυεθνική δύναμη του «Συνασπισμού των προθύμων».

«Κάθε έθνος θα μιλήσει για το τι θα κάνει στην Ουκρανία ως μέρος αυτού, αλλά αναμένεται να είναι πολυδιάστατο: ξηρά, θάλασσα, αέρας, κυβερνοχώρος και διάστημα».

Αισιοδοξία Τραμπ: «Πιο κοντά από ποτέ σε ειρήνη»

Αισιόδοξος ότι η ειρήνη είναι πιο κοντά από κάθε άλλη φορά εμφανίστηκε αργά το βράδυ της Δευτέρας (ωρα Ελλάδας και Κύπρου) ο Ντόναλντ Τραμπ. Μιλώντας κατά τη διάρκεια τελετής στο Οβάλ Γραφείο, σχολίασε: «Πριν από μία ώρα είχαμε μια πολύ καλή συζήτηση με τους Ευρωπαίους ηγέτες σχετικά με τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Είχαμε μια πολύ καλή συζήτηση, τα πράγματα φαίνεται να πηγαίνουν καλά, αλλά το λέμε αυτό εδώ και πολύ καιρό».

Παράλληλα, ο Τραμπ ανέφερε ότι πραγματοποιήθηκαν πολλές συνομιλίες και με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες για το περιεχόμενό τους. Ο Αμερικανός πρόεδρος σχολίασε ότι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να τελειώσει ο πόλεμος και για αυτό έχουμε «τεράστια υποστήριξη» από τους Ευρωπαίους. Επίσης, πάντα σύμφωνα με τον Τράμπ, «αυτή τη στιγμή, η Ρωσία θέλει να τελειώσει (ο πόλεμος). Το πρόβλημα είναι ότι όλοι θέλουν να τελειώσει και μετά ξαφνικά δεν το θέλουν. Και οι Ουκρανία θέλει να τελειώσει και μετά ξαφνικά δεν θέλει. Πρέπει να τους φέρουμε στο ίδιο πλαίσιο».

Οι δηλώσεις Τραμπ έγιναν μετά την ολοκλήρωση των διπλωματικών επαφών στο Βερολίνο. Η διπλωματική συνάντηση στη γερμανική πρωτεύουδα πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες πριν οι ηγέτες της ΕΕ συγκεντρωθούν σε μια κρίσιμη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες για να αποφασίσουν πώς θα συγκεντρωθούν 90 δισεκατομμύρια ευρώ για τη χρηματοδότηση των δημοσιονομικών και στρατιωτικών αναγκών της Ουκρανίας για το 2026 και το 2027.

Η κύρια πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι είναι ένα άτοκο δάνειο για αποζημιώσεις με βάση τα ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, το οποίο έχει συναντήσει την αντίθεση του Βελγίου, του κύριου θεματοφύλακα των κεφαλαίων, και επιφυλάξεις από την Ιταλία, τη Βουλγαρία, τη Μάλτα και την Τσεχία, γεγονός που θέτει εν αμφιβόλω την έγκρισή του.

«Καταλαβαίνω τις ανησυχίες. Δεν συμμερίζομαι τις ανησυχίες», δήλωσε ο Μερτς τη Δευτέρα. «Αλλά ελπίζω πολύ ότι το Βέλγιο, η χώρα που επηρεάζεται περισσότερο από αυτή την απόφαση, θα κάνει μαζί μας ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι σκόπιμο να στηρίξουμε την Ουκρανία».