Έλεγχος γεγονότων: Όχι, η ΕΕ δεν επέτρεψε την εισαγωγή επικίνδυνων εντόμων στην αγορά τροφίμων

Χρήστες του διαδικτύου ισχυρίζονται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επέτρεψε την κυκλοφορία στην αγορά επικίνδυνων τροφίμων με βάση έντομα, αφού νωρίτερα αυτό το μήνα δόθηκε πράσινο φως για ένα προϊόν που περιέχει επεξεργασμένη με υπεριώδη ακτινοβολία προνύμφη κίτρινου αλευροσκώληκα.

«Από οικολογική τρέλα, παίρνουν το ρίσκο να δηλητηριάσουν μια ολόκληρη ήπειρο προκειμένου να ανταγωνιστούν την κτηνοτροφία», δήλωσε ο Φλοριάν Φιλιπό, πρόεδρος του γαλλικού συνωμοσιολογικού και σκληροπυρηνικού ευρωσκεπτικιστικού κόμματος Les Patriotes, σε βίντεο που αναρτήθηκε στο X, το οποίο έχει συγκεντρώσει περισσότερες από 200.000 προβολές.

Οι παραπλανητικοί διαδικτυακοί ισχυρισμοί προέρχονται από λογαριασμούς ευρωσκεπτικιστών, Ευρωπαίων ακροδεξιών πολιτικών, καθώς και από συνωμοσιολογικούς λογαριασμούς της αμερικανικής ακροδεξιάς.

Ο θεωρητικός της συνωμοσίας παρουσιαστής Άλεξ Τζόουνς, ο οποίος έχει κριθεί ένοχος σε πολλές υποθέσεις υψηλού προφίλ που αφορούν δυσφήμιση και συκοφαντική δυσφήμιση, δήλωσε σε ανάρτησή του στο Χ ότι μια «πρωτεΐνη μικροβίου που προκαλεί καρκίνο» ωθείται «στην αγορά τροφίμων παγκοσμίως».

Υπάρχει ουσία πίσω από τους ισχυρισμούς;

Την περασμένη Δευτέρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χρήση έως και 4% προνύμφης κίτρινου αλευροσκώληκα επεξεργασμένης με υπεριώδη ακτινοβολία σε προϊόντα όπως ψωμί, τυρί και ζυμαρικά.

Αυτό είναι το πέμπτο είδος τροφίμων με βάση τα έντομα που επιτρέπουν οι Βρυξέλλες από το 2021, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής της ΕΕ για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων.

Τα έντομα θεωρούνται ευρέως ως εναλλακτική πηγή πρωτεϊνών έναντι του εκτρεφόμενου κρέατος, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός συνεχίζει να αυξάνεται. Για τα επόμενα πέντε χρόνια, μόνο η γαλλική εταιρεία Nutri'Earth έχει την άδεια να διαθέτει στην αγορά τη νέα σκόνη αλευροσκώληκα που έχει υποστεί επεξεργασία με υπεριώδη ακτινοβολία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζει τα τρόφιμα με βάση τα έντομα ως «νέου τύπου τρόφιμα» - γνωστά και ως «καινοτόμα τρόφιμα» ή αυτά που παραδοσιακά καταναλώνονται εκτός Ευρώπης.

Σε πολλές χώρες της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής, η κατανάλωση εντόμων αποτελεί παραδοσιακή πρακτική, ενώ στην Ευρώπη τα έντομα υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους πριν εγκριθούν για την αγορά.

Οι έλεγχοι αυτοί περιλαμβάνουν αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), έναν ανεξάρτητο επιστημονικό φορέα που συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Δεν υπάρχει καμία ανησυχία για την ασφάλεια, το προϊόν αυτό μπορεί να καταναλωθεί με ασφάλεια, διότι έχουμε κάνει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της σύνθεσής του και δεν διαπιστώθηκε κανένα ζήτημα από τους ειδικούς μας εδώ», δήλωσε στο Euronews ο επιστημονικός υπεύθυνος της EFSA Ερμόλαος Βερβέρης.

Γιατί τα έντομα... πολιτικοποιήθηκαν;

Πολλοί από τους λογαριασμούς που αμφισβητούν την ασφάλεια των τροφίμων με βάση τα έντομα έχουν πολιτικά κίνητρα.

Σύμφωνα με την ατζέντα του κόμματός του, ο Φιλιπό ζήτησε "Frexit", δηλαδή την έξοδο της Γαλλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για να αποκτήσει «διατροφική κυριαρχία».

Ένας άλλος χρήστης του X έγραψε: «Είναι η Ευρώπη της Ούρσουλα της ύαινας ξανά από την αρχή (...) θέλουν να μας κάνουν να πεθάνουμε με τα έντομά τους στο φαγητό μας».

Άλλοι χρήστες κατηγόρησαν την Ευρώπη ότι προδίδει τους αγρότες και τη βιομηχανία κρέατος. Τα έντομα θεωρούνται ευρέως ως εναλλακτική λύση στο κρέας εκτροφής. Παράγουν πολύ λιγότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από το εκτρεφόμενο κρέας και απαιτούν λιγότερο νερό και γη από τα βοοειδή, τους χοίρους και τα πουλερικά.

«Αντί να στηρίξει τους τοπικούς αγρότες, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να αντικαταστήσει τα προϊόντα τους με προνύμφες και σκουλήκια. Και να τα ταΐζουν στους ανθρώπους», έγραψε ένας άλλος χρήστης του X.

Στις 8 Φεβρουαρίου, η ακροδεξιά ευρωβουλευτής των Πατριωτών για την Ευρώπη Πέτρα Στέγκερ ρώτησε: «Πρώτα είπαν ότι το κρέας είναι κακό - τώρα υπάρχει γεύμα εντόμων για πρωινό. Τι είναι το επόμενο;», σε ανάρτηση που κοινοποιήθηκε στο X.

Παρά την επισήμανση των επιστημόνων ότι τα προϊόντα είναι ασφαλή για κατανάλωση, ένας παράγοντας θα μπορούσε να συνεχίσει να εμποδίζει τη δημοτικότητά τους μεταξύ των Ευρωπαίων καταναλωτών.

«Η τροφική νεοφοβία είναι ο φόβος για τα νέα τρόφιμα, οι άνθρωποι μπορεί επίσης να βιώνουν έναν παράγοντα αηδίας, επειδή έχουμε συνδέσει τα έντομα με κάτι δυσάρεστο», δήλωσε ο Βερβέρης στο Euronews.