Έκτακτη σύνοδος ΕΕ: Συμφωνία για τις αμυντικές δαπάνες - Ουγγρικό βέτο για την Ουκρανία
Μετά από πολύωρη συνάντηση, η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ για την ευρωπαϊκή άμυνα και την Ουκρανία έβγαλε «λευκό καπνό» μόνο στο ζήτημα της αύξησης των δαπανών για την άμυνα.
Όπως αναμενόταν οι 27 ηγέτες συμφώνησαν ομόφωνα στην «επιτάχυνση της κινητοποίησης των απαραίτητων μέσων και χρηματοδότησης για την ενίσχυση της ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της προστασίας των πολιτών μας».
Μάλιστα γίνεται αναφορά στο επιπλέον εργαλείο των 150 δις ευρώ που πρότεινε η Κομισιόν και το σχέδιο αναμένεται να εγκριθεί σε περίπου δύο εβδομάδες.
Στο κείμενο αναφέρεται ότι η ΕΕ αποφασίζει να ξεκλειδώσει νέα κεφάλαια «διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους, για να διευκολύνει σημαντικές αμυντικές δαπάνες σε εθνικό επίπεδο σε όλα τα κράτη μέλη». Καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να προτείνει πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης για την άμυνα σε επίπεδο ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω πρόσθετων δυνατοτήτων και κινήτρων που προσφέρονται σε όλα τα κράτη μέλη».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε τα συμπεράσματα για την 'Αμυνα, χαιρετίζοντας την πρόταση της Επιτροπής για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ως άμεσο μέτρο, για τη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο «σε όλα τα κράτη μέλη».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει την ανάγκη να συνεχιστεί η ουσιαστική αύξηση των δαπανών για την ασφάλεια και την άμυνα της Ευρώπης και, μεταξύ άλλων: «χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει στο Συμβούλιο την ενεργοποίηση, με συντονισμένο τρόπο, της εθνικής ρήτρας διαφυγής στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ως άμεσο μέτρο και καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του Συμβουλίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους, για τη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο σε όλα τα κράτη μέλη». Καλωσορίζεται, επίσης, η πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση για ένα νέο μέσο της ΕΕ που θα παρέχει στα κράτη μέλη δάνεια που υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους έως 150 δισεκατομμυρίων ευρώ και καλεί το Συμβούλιο να εξετάσει την πρόταση αυτή επειγόντως.
Ομοίως, καλωσορίζεται η πρόσφατη επιστολή της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και τα σχέδια για ενίσχυση της υποστήριξης της Τράπεζας προς την ευρωπαϊκή βιομηχανία ασφάλειας και άμυνας, διαφυλάσσοντας παράλληλα τις λειτουργίες και την ικανότητα χρηματοδότησής της, και καλεί το Συμβούλιο των Διοικητών της ΕΤΕπ να συνεχίσει επειγόντως να προσαρμόζει τις πρακτικές της ΕΤΕπ για δανεισμό στην αμυντική βιομηχανία, στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η σημασία της κινητοποίησης ιδιωτικής χρηματοδότησης για την αμυντική βιομηχανία και η Επιτροπή καλείται να εξετάσει σχετικά μέτρα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσδιορίζει τον κατάλογο τομέων προτεραιότητας για δράση σε επίπεδο ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τα διδάγματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, σύμφωνα με το έργο που έχει ήδη γίνει στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού 'Αμυνας και σε πλήρη συνοχή με το ΝΑΤΟ: αεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, συμπεριλαμβανομένων δυνατοτήτων ακριβείας βαθιάς κρούσης· πυραύλους και πυρομαχικά, drones και συστήματα anti-drone, στρατηγικούς παράγοντες διευκόλυνσης, μεταξύ άλλων σε σχέση με την προστασία του διαστήματος και των υποδομών ζωτικής σημασίας, στρατιωτική κινητικότητα, κυβερνοχώρος, τεχνητή νοημοσύνη και ηλεκτρονικός πόλεμος.
Υπογραμμίζεται, επίσης, ότι η προστασία και η άμυνα όλων των χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ συμβάλλει στην ασφάλεια της Ευρώπης στο σύνολό της, ιδίως όσον αφορά τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις απειλές που θέτουν η Ρωσία και η Λευκορωσία.Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη τις απειλές στα υπόλοιπα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τονίζει τη σημασία της άμυνάς τους.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει επίσης ότι μια ισχυρότερη και πιο ικανή ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας θα συμβάλει θετικά στην παγκόσμια και διατλαντική ασφάλεια και θα είναι συμπληρωματική του ΝΑΤΟ, το οποίο παραμένει, για τα κράτη που είναι μέλη του, το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας. Καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ που είναι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ να συντονιστούν πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο του 2025. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία της συνεργασίας με ομοϊδεάτες εταίρους εκτός ΕΕ.
Επισημαίνεται, επίσης, ότι τα παραπάνω δεν θίγουν τον ειδικό χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών, σύμφωνα με τις Συνθήκες.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει ότι «προσβλέπει στη Λευκή Βίβλο για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας», που θα παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περί τα μέσα Μαρτίου και σημειώνει ότι θα επανέλθει στο θέμα της 'Αμυνας, στις Συνόδους του Μαρτίου και του Ιουνίου.
Μετά την ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής της ΕΕ, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «έγινε δεκτή η πρόταση της χώρας της, να μην υπολογιστούν οι αμυντικές δαπάνες στον λόγο του δημόσιου ελλείμματος προς το ΑΕΠ». «Σε ό,τι αφορά το δημόσιο χρέος υπάρχει κάποιος κίνδυνος, σκεφτόμαστε να υιοθετήσουμε εργαλεία προς εγγύηση των ιδιωτικών επενδύσεων, με πρότυπο το InvestEU», πρόσθεσε η Ιταλίδα πρωθυπουργός.
Ουγγρικό βέτο για Ουκρανία
Ένα κείμενο των 26 κρατών -μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ουκρανία και όχι μια κοινή Ευρωπαϊκή θέση διατυπώθηκε μετά το τέλος του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, δεν ενέκρινε το κείμενο.
Το παρασκήνιο των διαβουλεύσεων έντονο, με τους ηγέτες να καταλήγουν σε ένα κείμενο συμπερασμάτων, στο οποίο συμφώνησε ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο, καθώς το Συμβούλιο υιοθέτησε μία παράγραφο που γίνεται αναφορά στην εντατικοποίηση των προσπαθειών Σλοβακίας και Ουκρανίας στην εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της διαμετακόμισης φυσικού αερίου.
Πιο συγκεκριμένα, οι ηγέτες των 26 κρατών μελών της ΕΕ, μετά την ανταλλαγή απόψεων με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, συζήτησαν τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά την Ουκρανία και κατέληξαν σε ένα κείμενο συμπερασμάτων που «υποστηρίχθηκε σθεναρά από 26 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων», τονίζοντας στο κείμενο ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα αυτό κατά την επόμενη σύνοδό του.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα συμπεράσματά του επαναλαμβάνει τη θέση που έχουν διατυπώσει όλο το προηγούμενο διάστημα, οι εκπρόσωποι των Θεσμών της ΕΕ, αλλά και οι ηγέτες της ΕΕ, λέγοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξουν διαπραγματεύσεις χωρίς την Ουκρανία, αλλά και την Ευρώπη. Πιο συγκεκριμένα το κείμενο αναφέρει ότι « ενόψει της νέας δυναμικής των διαπραγματεύσεων που θα πρέπει να οδηγήσουν σε μια τέτοια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία των ακόλουθων αρχών: α) δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία, β) δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης. Η ασφάλεια της Ουκρανίας, της Ευρώπης, η διατλαντική και η παγκόσμια ασφάλεια είναι αλληλένδετες, γ) οποιαδήποτε εκεχειρία ή κατάπαυση του πυρός μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο ως μέρος της διαδικασίας που οδηγεί σε μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία, δ) οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία πρέπει να συνοδεύεται από ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία που θα συμβάλλουν στην αποτροπή μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας, και ε) η ειρήνη πρέπει να σέβεται την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανία».
Κυρώσεις στη Ρωσία, οικονομική και στρατιωτική στήριξη στην Ουκρανία
Οι ηγέτες των 26 κρατών – μελών της ΕΕ συμφώνησαν στην αύξηση της πίεσης προς τη Ρωσία, μέσω περαιτέρω κυρώσεων και παράλληλα, αποφάσισαν την τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη της Ουκρανίας. « Η επίτευξη της «ειρήνης μέσω της ισχύος» απαιτεί η Ουκρανία να βρίσκεται στην ισχυρότερη δυνατή θέση, με τις δικές της ισχυρές στρατιωτικές και αμυντικές ικανότητες ως ουσιαστικό συστατικό στοιχείο. Αυτό ισχύει πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Για τον σκοπό αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει προσηλωμένη, σε συντονισμό με ομοϊδεάτες εταίρους και συμμάχους, στην παροχή ενισχυμένης πολιτικής, χρηματοδοτικής, οικονομικής, ανθρωπιστικής, στρατιωτικής και διπλωματικής στήριξης στην Ουκρανία και τον λαό της και στην αύξηση της πίεσης προς τη Ρωσία, μεταξύ άλλων μέσω περαιτέρω κυρώσεων και με την ενίσχυση της επιβολής των υφιστάμενων μέτρων, προκειμένου να αποδυναμωθεί η ικανότητά της να συνεχίσει να διεξάγει τον επιθετικό της πόλεμο», αναφέρει το κείμενο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει την τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη της Ουκρανίας. Το 2025, θα παράσχει στην Ουκρανία 30,6 δισεκατομμύρια ευρώ, με τις εκταμιεύσεις από τη διευκόλυνση για την Ουκρανία να αναμένεται να φθάσουν τα 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ και 18,1 δισεκατομμύρια ευρώ, που θα προκύψουν από έκτακτα κέρδη που απορρέουν από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Αναφορικά με την παροχή στρατιωτικής στήριξης στην Ουκρανία, το Συμβούλιο «χαιρετίζει την ετοιμότητα των κρατών μελών να εντείνουν επειγόντως τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση των πιεστικών στρατιωτικών και αμυντικών αναγκών της Ουκρανίας, ιδίως την παράδοση συστημάτων αεράμυνας, πυρομαχικών και πυραύλων, την παροχή της απαραίτητης εκπαίδευσης και εξοπλισμού για τις ουκρανικές ταξιαρχίες, καθώς και άλλων αναγκών που μπορεί να έχει η Ουκρανία. Επισημαίνει εν προκειμένω τον σημαντικό ρόλο της αποστολής στρατιωτικής βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς υποστήριξη της Ουκρανίας». Παράλληλα, ζητά να προχωρήσουν με ταχείς ρυθμούς οι πρωτοβουλίες αυτές και καλεί την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ, «για τον συντονισμό της αυξημένης στρατιωτικής στήριξης της ΕΕ προς την Ουκρανία».
Εγγυήσεις ασφάλειας
Οι 27 ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι η αμυντική ικανότητα της Ουκρανίας, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των μελλοντικών εγγυήσεων ασφαλείας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη «δεσμεύονται να συμβάλουν στην εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και να εντείνουν τις εργασίες για την περαιτέρω στήριξη και ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας της Ουκρανίας και την εμβάθυνση της συνεργασίας της με την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία». Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να συμβάλουν περαιτέρω στις εγγυήσεις ασφάλειας «με βάση τις αντίστοιχες αρμοδιότητες και ικανότητές τους, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, μεταξύ άλλων με τη διερεύνηση της πιθανής χρήσης μέσων κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Οι εγγυήσεις ασφαλείας θα πρέπει να αναληφθούν από κοινού με την Ουκρανία, καθώς και με ομοϊδεάτες εταίρους από το ΝΑΤΟ».
Στο ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας και της στρατιωτικής στήριξης της Ουκρανίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τονίζει ότι «θα παρασχεθούν με πλήρη σεβασμό της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών», ενώ υπογραμμίζει «το εγγενές δικαίωμα της Ουκρανίας να επιλέξει το πεπρωμένο της, βάσει του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου».
Ιταλικές επιφυλάξεις
«Περίπλοκη» και «αναποτελεσματική» θεωρεί η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι την πρόταση περί ανάπτυξης ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία στο πλαίσιο ειρηνευτικής αποστολής.
Η ίδια πρόσθεσε ότι «μια δίκαιη ειρήνη χρειάζεται ορισμένες εγγυήσεις ασφαλείας, οι οποίες κατά τη γνώμη μου βρίσκονται πάντα εντός της Βορειατλαντικής Συμμαχίας». Αυτός είναι ο μόνος σοβαρός τρόπος εγγυήσεων, είπε. Μετά, υπάρχουν διάφοροι τρόποι και η Ιταλία έχει τις δικές της προτάσεις, αλλά επανέλαβε ότι κατά τη γνώμη της η αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων «είναι η λιγότερο αποτελεσματική λύση».
«Έχω επίσης αποκλείσει το ενδεχόμενο σε αυτό το πλαίσιο να σταλούν Ιταλοί στρατιώτες», πρόσθεσε.
Η Τζόρτζια Μελόνι ανέφερε, επίσης, ότι είναι «εντελώς διαφορετικό θέμα» το θέμα των ειρηνευτικών αποστολών των Ηνωμένων Εθνών, γιατί είναι αποστολές που παρεμβαίνουν όταν έχει ξεκινήσει μια ειρηνευτική διαδικασία. «Δεν είναι η πρόταση που συζητείται αυτές τις ώρες», πρόσθεσε.
Πριν την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι μίλησε στους 27 ηγέτες και επί μιάμιση ώρα τους ανέλυσε την κατάσταση στο έδαφος, τα διπλωματικά του σχέδια καθώς και το πως θα πρέπει να υπάρξει ειρήνευση στην Ουκρανία.
Αντ. Κόστα: «Αποφασιστική» πρόοδος προς μια Ευρώπη «ισχυρή»
Σημειώθηκαν «αποφασιστικές» πρόοδοι προς μια Ευρώπη «ισχυρή και κυρίαρχη» ως προς την άμυνα, διαβεβαίωσε ο Αντόνιο Κόστα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
«Προχωράμε αποφασιστικά προς μια Ευρώπη ισχυρή και πιο κυρίαρχη στην άμυνα», δήλωσε ο κ. Κόστα στον Τύπο μετά το πράσινο φως των 27 στις Βρυξέλλες στο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με σκοπό να διατεθούν κεφάλαια ως ακόμη και 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση της άμυνας της ηπείρου.
Οι ηγέτες των 27 υποδέχθηκαν ευμενώς, «ενθουσιωδώς», τις «προτάσεις της Κομισιόν», διαβεβαίωσε ακόμη ο κ. Κόστα.
Το σχέδιο, που βαφτίστηκε «επανεξοπλίστε την Ευρώπη», παρουσιάστηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πρόεδρός της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υποσχέθηκε πως θα τεθούν χειροπιαστές προστάσεις στο τραπέζι των 27 πριν από την επόμενη σύνοδο κορυφής στα τέλη Μαρτίου.
Εξετάζονται διάφορες προτάσεις στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού, ιδίως η πιθανότητα τα κράτη μέλη να αυξήσουν αισθητά τις στρατιωτικές δαπάνες τους χωρίς να υπολογίζονται στο δημοσιονομικό τους έλλειμμα, το οποίο στη θεωρία δεν μπορεί να ξεπερνά το 3% του ΑΕΠ.
Η πρόταση θα επέτρεπε σα κράτη μέλη να διαθέσουν για στρατιωτικές δαπάνες κάπου 650 δισεκ. ευρώ σε τέσσερα χρόνια, διαβεβαίωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Κομισιόν θέλει ακόμη να τεθούν στη διάθεση των κρατών μελών 150 δισεκ. ευρώ υπό μορφή δανείων για να χρηματοδοτηθούν από κοινού επενδύσεις προορισμένες για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας.
Αυτό αφορά κυρίως κράτη μέλη που δανείζονται στις κεφαλαιαγορές με επιτόκια λιγότερο ευνοϊκά από αυτά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξήγησε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Πρόκειται για περίπου 20 κράτη μέλη, πρόσθεσε η πρώην υπουργός Άμυνας της Γερμανίας.
Οι ηγέτες των 27 «κατέγραψαν» την πρωτοβουλία της Κομισιόν και πρόσθεσαν πως θα την εξετάσουν «κατά προτεραιότητα», σύμφωνα με το κείμενο που υιοθετήθηκε στη σύνοδο.
Αναφερόμενος στην Ουκρανία, ο Αντόνιο Κόστα είπε ότι «η ασφάλεια της Ουκρανίας βρίσκεται στον πυρήνα της ασφάλειας της Ευρώπης» και «οι προσπάθειές μας να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή άμυνα θα ωφελήσουν επίσης την Ουκρανία».
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: «Όλοι θέλουμε δίκαιη και διαρκή ειρήνη μέσω της ισχύος»
«Όλοι θέλουμε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη μέσω της ισχύος κι αυτό είναι προς το συμφέρον και του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ», είπε ααναφερόμενη στον πόλεμο στην Ουκρανία η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Αν ο πρόεδρος Τραμπ θέλει να το πετύχει αυτό, είναι δυνατό μόνο με την υποστήριξη της ΕΕ και των κρατών μελών της», συνέχισε η πρόεδρος της Κομισιόν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά την ολοκλήρωση της έκτακτης Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Επιχειρηματολόγησε ότι η ΕΕ είναι αυτή που εξασφάλισε την οικονομική επιβίωση της Ουκρανίας για το 2025, η ΕΕ είναι αυτή που τώρα επενδύει κεφάλαια στην ουκρανική αμυντική βιομηχανία και παρέχει τις στρατιωτικές δυνατότητες που χρειάζεται η Ουκρανία, καθώς και αυτή που φροντίζει να επιβιώσει το ενεργειακό σύστημα της χώρας τον χειμώνα. «Είναι πολλά τα παραδείγματα που δείχνουν πόσο σημαντικό είναι η Ευρώπη να φτάσει σε μια θετική κατάληξη, που σημαίνει ειρήνη μέσω της ισχύος που είναι προς το συμφέρον όλων», συμπλήρωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Δήλωση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Έκτακτη Σύνοδο Κορυφής
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, κατά τη διάρκεια ενημέρωσης ανταποκριτών και δημοσιογράφων απόψε, 6 Μαρτίου 2025 στο περιθώριο της Έκτακτης Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, ανέφερε τα ακόλουθα:
«Θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική τη συζήτηση που γίνεται σε σχέση με την ενίσχυση της άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μια συζήτηση που έπρεπε να γίνει εδώ και καιρό. Όπως εύστοχα έχει λεχθεί, ως Ευρωπαϊκή Ένωση, εξαρτιόμασταν για την άμυνα και την ασφάλειά μας από μια τρίτη χώρα, εξαρτιόμασταν για την ενέργεια μας από μια άλλη τρίτη χώρα και από τις πρώτες ύλες, από άλλη χώρα. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτή η εξάρτηση δεν μπορούσε να οδηγήσει στη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι, θεωρώ, κοινός στόχος των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στη δική μας παρέμβαση σήμερα, εκείνο που τονίσαμε ειδικότερα για τα θέματα της άμυνας και της ασφάλειας, είναι ότι μπορεί αυτή η συζήτηση να γίνεται με αφορμή τις εξελίξεις στην Ουκρανία και το γεγονός ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση έχει μια ενδεχομένως διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με τις διατλαντικές σχέσεις και τα θέματα άμυνας και ασφάλειας στην Ευρώπη, αλλά η συζήτηση πρωτίστως γίνεται για να πετύχουμε τη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός είναι ο στόχος που θέλουμε να εξυπηρετήσουμε μέσα από τη συζήτηση που γίνεται και, όπως η Πρόεδρος της Επιτροπής μάς έχει ενημερώσει μετά από σχετική συζήτηση που θα γίνει στο Κολέγιο πριν το επόμενο τακτικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, για να ληφθούν αποφάσεις στο θέμα της άμυνας και της ασφάλειας.
Πέραν της αναφοράς για την στρατηγική αυτονομία, επαναλαμβάνω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι σημαντικό οι επενδύσεις που θα γίνουν στον τομέα της άμυνας να βοηθήσουν πρωτίστως την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Ήταν το δεύτερο σημείο στο οποίο επισημάναμε την ανάγκη και χαίρομαι για τη σύμφωνη γνώμη αρκετών συναδέλφων μου. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας αλλά την ίδια στιγμή για μας, για να αναφερθώ στην εθνική διάσταση, υπάρχουν στην Κύπρο υποσχόμενες εταιρείες, που εργοδοτούν πολλούς νεαρούς Κύπριους, οι οποίες μπορούν να συνεισφέρουν σε αυτή την προσπάθεια. Είναι κάτι που επενδύουμε ως κυβέρνηση. Γι’ αυτό προχωρήσαμε και με το Συμβούλιο Αμυντικής Βιομηχανίας αλλά και την συμπερίληψη ρήτρας ότι σε οποιουσδήποτε εξοπλισμούς προχωρά η Κυπριακή Δημοκρατία, θα πρέπει να συμμετέχουν και κυπριακές εταιρείες.
Το δεύτερο σημείο που αναφερθήκαμε σήμερα είναι η διάσταση του ΝΑΤΟ. Αντιλαμβάνεστε ότι η πλειοψηφία των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι κράτη μέλη του ΝΑΤΟ. Άρα, στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας ετέθη και η διάσταση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ. Είναι κάτι που ως Κυπριακή Δημοκρατία δεν είμαστε αρνητικοί, δεν είμαστε αντίθετοι όσο γίνονται απόλυτα αποδεκτές, οι βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τη συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Η αυτονομία στη λήψη αποφάσεων, οι ιδιαιτερότητες του κάθε οργανισμού και να μην υπάρξει οποιοσδήποτε αποκλεισμός. Όλα αυτά είναι σημαντικό να διασφαλίζονται.
Το τρίτο, παρόλο που η Κυπριακή Δημοκρατία δεν επηρεάζεται στην παρούσα φάση, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη και το δημόσιο χρέος της χώρας μας είναι σε αξιοσημείωτα χαμηλά επίπεδα - είμαστε σχεδόν στο 69% και θα πετύχουμε το στόχο του 60%. Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάποιων κρατών μελών σε σχέση με το δημόσιο χρέος, υποστηρίζουμε την πρόταση της Επιτροπής, για να μην υπολογίζονται στο δημόσιο χρέος οι αμυντικές δαπάνες.
Το τέταρτο σημείο, που είναι εξίσου σημαντικό. Αντιλαμβάνεστε ότι η συζήτηση, ειδικότερα για κάποια κράτη μέλη γίνεται με αφορμή τις εξελίξεις στην Ουκρανία και πώς προσεγγίζεται η ευρωπαϊκή ασφάλεια λαμβάνοντας υπόψη τη γειτνίαση με την Ουκρανία. Αυτό το οποίο πετύχαμε με παρέμβαση της Κύπρου, της Ελλάδας, της Ιταλίας αλλά και της Ισπανίας, είναι η συμπερίληψη συγκεκριμένης αναφοράς, ότι οι απειλές σε σχέση με την ασφάλεια της Ευρώπης δεν περιορίζονται στη Ρωσική Ομοσπονδία. Οι απειλές σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση εκτείνονται και σε άλλες περιοχές. Και χαίρομαι γιατί υπήρξε από ένα σημαντικό αριθμό κρατών μελών, τοποθέτηση για την ανάγκη να δοθεί ιδιαίτερη σημασία ευρύτερα και στην Μέση Ανατολή, και στις δικές μας παρεμβάσεις με τον Έλληνα Πρωθυπουργό στην Ανατολική Μεσόγειο.»