İngiltere zorunlu dijital kimlik getiriyor: Avrupa'da durum ne?

İngiltere, geçen hafta tüm ülke sakinleri için 2029 yılına kadar zorunlu olacak dijital kimlik sistemi 'Brit Card'ı duyurdu.

Hükümet, uygulama tabanlı olacak bu dijital kimliğin, kamu hizmetleriyle etkileşimi kolaylaştıracağını ve bireylerin kimliklerini daha etkin doğrulayarak güvenliği artıracağını savunuyor. Sistem, sağlık, eğitim ve sosyal yardım hizmetlerine erişimi kolaylaştırmayı, idari yükleri azaltmayı ve olası sahtekarlıkları önlemeyi hedefliyor. Ayrıca yalnızca yasal haklara sahip kişilerin çalışabilmesini ve kamu hizmetlerine erişebilmesini sağlayarak yasa dışı göçü de kontrol etmeyi amaçlıyor.

Başbakan Keir Starmer yaptığı açıklamada, “Çalışan insanlar bu ülkeye olan yasa dışı göç seviyesinden endişeli. Güvenli sınırlar ve kontrollü göç makul talepler, bu hükümet dinliyor ve uyguluyor,” ifadelerini kullandı.

Ancak sistem şimdiden muhalefetle karşılaştı. 2,5 milyondan fazla kişi, bunun “kitle gözetimi ve dijital kontrol yolunda bir adım” olduğunu belirterek dilekçe imzaladı.

Avrupa’da dijital kimlik uygulamaları

Dijital kimlik Avrupa’da yeni bir kavram değil. Birçok ülke bu sistemleri başarıyla hayata geçirdi. Yani İngiltere’nin kamu hizmetlerini modernize ederken izleyebileceği modeller var.

Estonya’nın e-ID sistemi, yaklaşık 20 yıldır vatandaşların oy kullanmasını, dijital imza atmasını, sağlık ve eğitim hizmetlerine erişmesini ve bankacılık ile online alışveriş yapmasını sağlıyor. Sistem, vatandaşlara yılda ortalama beş iş günü kazandırıyor. Bugün Estonyalıların yüzde 99’u dijital kimliğe sahip.

Danimarka’nın 2021’de hayata geçirilen MitID uygulaması, nüfusun yüzde 90’ından fazlası tarafından kullanılıyor ve bankacılık, devlet hizmetleri, vergiler, sağlık, emeklilik ve eğitim hizmetlerini entegre ediyor.

İspanya’nın 2006’da başlatılan elektronik DNI sistemi ve MiDNI akıllı telefon uygulaması, Danimarka modeliyle benzer bir yapı sunuyor.

AB düzeyinde, eIDAS 2.0 düzenlemesi, tüm üye devletlerin 2026’ya kadar vatandaşlara dijital kimlik cüzdanı sağlamasını şart koşuyor. Şu anda 26 AB ülkesinde ve Norveç, İzlanda ile Ukrayna’da pilot projeler yürütülüyor.

Buna rağmen, çoğu Avrupa sistemi hâlâ gönüllü ya da mevcut yasal kimlik kartlarına bağlıyken, İngiltere’nin önerisi tamamen zorunlu bir uygulama getirmeyi öngörüyor.