Bilim insanları hamilelik sırasında kadın beyninin nasıl değiştiğine ışık tutuyor

Bilim insanları bir kadının beynini hamileliği süresince analiz ederek gebelik döneminin ilk ayrıntılı haritasını çıkardı.

Araştırma sadece ilk kez anne olan bir kadını takip etti ancak yüzlerce kadının beynini taramayı amaçlayan büyük ve uluslararası bir araştırma projesini de başlatmış oldu.

Santa Barbara'daki California Üniversitesi'nden çalışmanın başyazarı Laura Pritschet yaptığı açıklamada, "Özellikle gebelik penceresi içindeki beyin değişikliklerinin yörüngesine bakmak istedik," dedi.

Araştırmanın bir gün, doğum sonrası görülebilen lohusa depresyonu gibi rahatsızlıklar hakkında da ipuçları sağlayabileceği umuluyor.

Hamilelik sırasında beyin nasıl incelendi?

Ekip, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki (ABD) California Üniversitesi Irvine'de çalışan Liz Chrastil'i tüp bebek yöntemiyle hamile kalmadan kısa bir süre önce takip etmeye başladı.

Hamilelik süresince ve doğumdan sonraki iki yıl boyunca, beyninin nasıl değiştiğini gözlemlemek için MRI beyin taramaları yapmaya ve kan almaya devam ettiler.

Pazartesi günü Nature Neuroscience'da yayınlanan makalenin ortak yazarı Chrastil, "Bu çok uzun bir yolculuk oldu," dedi.

"Hamilelik öncesinde, sırasında ve sonrasında 26 tarama yaptık ve gerçekten dikkate değer bazı şeyler bulduk," diye ekledi.

Ekip, incelenen bölgelerin yüzde 80'inden fazlasında, düşünmenin gerçekleştiği gri madde hacminde azalma olduğunu tespit etti.

Bu, beynin ortalama yüzde 4'üne denk geliyor ve ergenlik döneminde meydana gelen azalmayla neredeyse aynı. Daha az gri madde kulağa kötü gelse de, araştırmacılar bunun muhtemelen yaşamın yeni bir evresine hazırlanmak için "sinir devreleri" adı verilen birbirine bağlı sinir hücreleri ağlarının ince ayarını yansıttığını belirtti.

Santa Barbara'daki California Üniversitesi'nden yardımcı yazar Emily Jacobs, "Önceki çalışmalar hamilelikten önce ve sonra beynin anlık fotoğraflarını çekmişti ancak bu metamorfozun ortasında beyne hiç tanık olmamıştık," dedi.

Michigan Eyalet Üniversitesi'nde sinirbilim ve psikoloji profesörü olan ve araştırmada yer almayan Joseph Lonstein, geçmiş çalışmaların aksine, bu çalışmanın beynin birçok iç bölgesinin yanı sıra en dış katman olan serebral kortekse odaklandığını söyledi.

"Bu, hamilelik ve doğum sonrası dönemde bir kadında meydana gelebilecek tüm beyin değişiklikleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için iyi bir ilk adım," dedi.

Kadın sağlığı 'tarihsel olarak göz ardı edildi'

Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar, bazı beyin değişikliklerini bir bebeğe bakarken yardımcı olabilecek niteliklerle ilişkilendiriyor.

Yeni çalışma, değişikliklerin insan davranışı açısından ne anlama geldiğini ele almasa da Lonstein, sosyal bilişte yer alan beyin bölgelerindeki değişiklikleri veya örneğin insanların başkalarıyla nasıl etkileşime girdiğini ve düşüncelerini ve duygularını nasıl anladığını tanımladığına dikkat çekti.

Sonunda araştırmacılar, bilim insanlarının çok sayıda kadından elde edilen verileri, doğum sonrası depresyonu gerçekleşmeden önce tahmin etmek gibi şeyler için kullanabileceklerini umuyorlar.

Jacobs, "Hamileliğin nörobiyolojisi hakkında henüz anlamadığımız çok şey var ve bunun nedeni kadınların çok karmaşık olması değil. Bunun nedeni hamileliğin 'Gordion düğümü' gibi bir şey olması değil," ifadelerini kullandı.

"Bu, biyomedikal bilimlerin tarihsel olarak kadın sağlığını göz ardı etmesinin bir yan ürünü."

Araştırmacıların İspanya'da ortakları var ve Ann S Bowers Kadın Beyin Sağlığı Girişimi ve Chan Zuckerberg Girişimi tarafından desteklenen daha büyük Maternal Beyin Projesi ile ilerliyorlar.