Avrupa Komisyonu Çin’in ihracat adımlarına temkinli yaklaşıyor

Avrupa Komisyonu, ABD’nin Çin’in kısıtlamaları hafifletmeyi kabul ettiğini duyurmasına ve AB’nin üst düzey ticaret diplomatlarının ateşkesin Avrupa’yı da kapsayacağını belirtmesine rağmen, Çin’in nadir toprak elementleri ve çiplere yönelik ihracat kontrollerini kaldırması konusunda temkinli davranıyor.

AB’nin kilit sektörleri için gerekli olan nadir toprak elementleri ve teknoloji bileşenleri, Ocak 2025'te ABD Başkanı Donald Trump’ın yeniden göreve gelmesinden bu yana ABD ile Çin arasındaki ticaret anlaşmazlığının merkezinde yer alıyor; AB ise bu anlaşmazlığın ortasında kaldı.

AB otomotiv sektörü, geçen ay Hollanda hükümetinin Çinli Wingtech’e ait ancak Hollanda merkezli çip üreticisi Nexperia’yı “ciddi yönetişim eksiklikleri” gerekçesiyle kontrol altına almasından bu yana tedarik zinciri sıkıntısı çekiyor. Çin de buna karşılık ihracat kontrol kısıtlamaları getirdi.

Avrupa Komisyonu Sözcü Yardımcısı Olof Gill pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Komisyon tüm taraflarla düzenli temas halinde ve konunun hızlı ve etkili biçimde çözülmesi için çalışıyor,” dedi. Gill ayrıca AB’nin, Pekin’in Nexperia çiplerinin tedarikini güvence altına alma taahhüdünü anlamak için Çinli yetkililerle “temas halinde” olduğunu belirtti.

Donald Trump'ın geçtiğimiz perşembe günü Güney Kore'de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşmesinin ardından Beyaz Saray, “Çin, Nexperia'nın Çin'deki tesislerinden çip akışını sağlamak için uygun tedbirler alacak,” açıklamasında bulundu.

Washington, bunun “hayati öneme sahip eski nesil çiplerin dünyanın geri kalanına ulaşmasını sağlayacağını” belirtti.

Geçen hafta Brüksel’de Çinli ve AB’li üst düzey yetkililer arasında yapılan toplantıda da Çin’in stratejik çiplere yönelik ihracat kontrolleri konusu ele alındı.

Diplomatik bir atılım gerekiyor

AB’nin Teknoloji Komiseri Henna Virkkunen, Avrupa’da artan tedarik zinciri endişeleri arasında, 31 Ekim'de Nexperia yetkilileriyle bir araya geldi.

Virkkunen, X hesabında yaptığı paylaşımda, “Diplomatik bir atılım için kararlılığımızı yineledik. Tedarik zincirimizin dayanıklılığını güçlendirmeye yönelik kısa ve orta vadeli olası önlemleri ele aldık,” dedi.

Nexperia, ekonomik etkilerle ilgili daha fazla veri toplayan Çip Yasası Görev Gücü'nün gelecek Cuma günü yapılacak bir sonraki toplantısına davet edilecek.

Komisyon şu anda 2023’e dayanan ve yatırım, start-up’lara destek ile arz sıkıntılarına yanıt verecek araçlar yoluyla AB’nin küresel mikroçip pazarındaki payını artırmayı amaçlayan Çip Yasası’nı değerlendiriyor.

Mikroçipler, otomotiv, telekomünikasyon, sağlık, enerji, savunma, yapay zeka ve diğer birçok sektörde giderek daha fazla kullanılıyor.

Virkkunen, “Tedarik zincirimizin gereken dayanıklılıktan yoksun olduğu açık ve bundan gerekli dersleri çıkarmalıyız,” diye ekledi.

Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA) Genel Direktörü Sigrid de Vries, geçen hafta yaptığı açıklamada, “Otomobil üretim hatlarının durması sadece birkaç gün içinde gerçekleşebilir,” uyarısında bulundu.

Vries, “Bu kritik durumdan diplomatik bir çıkış yolu bulmak için tüm tarafların çabalarını iki katına çıkarması gerektiğini” söyledi.

Nadir toprak elementleri hala gündemde

Nexperia olayı, Çin’in nisan ayından bu yana Avrupa şirketlerine nadir toprak elementleri ihracatına kısıtlamalar getirmesi nedeniyle AB ile Çin arasında süregelen diplomatik gerginlik ortamında yaşanıyor.

Nadir toprak elementleri, AB’nin otomotiv, savunma ve yeşil teknoloji sektörleri için kritik öneme sahip bileşenler.

Trump ile Şi’nin görüşmesinin ardından Çin, ekim ayında duyurduğu bu stratejik elementlerin ihracatına yönelik yeni kısıtlamaları kaldırdı.

Avrupa Komisyonu Ticaret Komiseri Maros Sefcovic, cumartesi günü X hesabından yaptığı açıklamada, kısıtlamaların askıya alınmasının AB sanayilerini de kapsadığını doğruladı. Ancak nisan ayından bu yana yürürlükte olan kontrollerin hala geçerli olup olmadığına değinmedi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, temmuz ayındaki zirvede Çin’de Şi ile bir araya gelmişti. Bu zirvede Pekin, nadir toprak elementleri için ihracat lisanslarında hızlı onay mekanizması uygulamayı taahhüt etmişti.

Ancak AB şirketleri, sistemin hala “bürokratik bir kabus” olmaya devam ettiğinden şikayetçi.