Hamilelik ve doğumda ölümler dünya genelinde hızla azaldı: Düşüşün nedeni ne?

Küresel bir analiz, doğum kontrolüne erişimin her yıl hamilelik ve doğum sırasında binlerce ölümü önlediğini ortaya koydu.

Küresel ölçekte anne ölümleri (hamilelik, doğum ya da doğumdan sonraki altı haftaya kadar gerçekleşen hamileliğe bağlı ölümler) çoğunlukla doğum sonrası kanama, yüksek tansiyona bağlı sağlık sorunları, sepsis, damar tıkanıklıkları, kürtaj komplikasyonları ya da fetüsün fiziksel olarak doğum kanalından geçemediği tıkalı doğum nedeniyle meydana geliyor.

Ancak 2000 ile 2023 arasında anne ölümlerinin sayısı yaklaşık 443 binden 260 bine düşerek yüzde 41 azaldı.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve önde gelen üniversitelerden araştırmacılar, bu düşüşü tam olarak neyin sağladığını belirlemek için 195 ülke ve bölgeden verileri analiz etti.

Düşüşün yüzde 61,2’sinin, eğitimli sağlık çalışanları eşliğinde gerçekleşen doğum ve doğum sonrası dönemde daha iyi destek gibi annelik bakımındaki iyileşmelerle açıklanabildiğini tespit ettiler.

Bir diğer yüzde 38,8 ise ‘doğurganlığın azalması’na bağlandı; buna doğum kontrolü kullanımı ve daha güvenli kürtajlar da dahil.

Çalışmaya göre, yalnızca doğum kontrolü kullanımı 2023’te tahminen 77 bin 400 anne ölümünü önledi. Söz konusu çalışma The Lancet Global Health dergisindeyayımlandı. Bu, o yıl önlenen anne ölümlerinin yaklaşık dörtte birine denk geliyor.

Araştırmacılar, bulguların kadın sağlığı sonuçlarında doğum kontrolünün öneminin altını çizdiğini söyledi. Doğum kontrolü, kadınların gebeliklerini planlamasına ve aralamasına yardımcı olur; komplikasyonları önler ve güvensiz kürtajların sayısını azaltmaya katkı sağlar.

DSÖ’de cinsel ve üreme sağlığına odaklanan bir direktör olan Pascale Allotey, yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Doğum kontrolüne erişim ve nitelikli annelik bakımı sadece birer sağlık müdahalesi değildir; hayat kurtarmanın ve toplumsal cinsiyet eşitliğini ilerletmenin temel unsurlarıdır.”

Bununla birlikte araştırmacılar, kürtaja erişimi kısıtlama girişimleri ve küresel sağlık finansmanındaki son kesintilerin, özellikle ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’nın (USAID) tasfiye edilmesi de dahil, ilave hamilelikle bağlantılı ölümleri önleme çabalarını tehlikeye atabileceği konusunda uyardı.

Aile planlaması programlarının annelik bakımına daha iyi entegre edilmesi çağrısında bulundular.

Allotey, “Her yerdeki her kadının ailesini planlayabilmesi, istenmeyen gebeliği önleyebilmesi ve güvenli bir hamilelik ile doğum için ihtiyaç duyduğu bakıma erişebilmesi için gerekli imkânları sağlamalıyız” dedi.