AP üyeleri, Orban'ın AB Komiseri adayının onaylanmasını kadın sağlığı konusundaki endişeler nedeniyle erteledi

Üç saat süren bir oturumun ardından Avrupa Parlamentosu (AP) milletvekilleri Çarşamba gecesi Oliver Varhelyi'nin sağlık ve hayvan refahından sorumlu AB Komiseri adaylığına ilişkin kararlarını ertelemeyi tercih ederek, Varhelyi'nin kadın sağlığını AB yetkisi kapsamında kabul etmeyi reddetmesini sorguladı.

Parlamento kurallarına göre, komisyon başkanları ve koordinatörler bir oturumdan sonra kapalı kapılar ardında toplanarak komisyon üyesi adaylarının bu işe uygun olup olmadıklarını oyluyor.

AP milletvekilleri perşembe günü yapılacak toplantıda ek sorulara son şeklini verdikten sonra Varhelyi'nin yanıt vermek için 48 saati olacak. Grup liderlerinin 11 Kasım Pazartesi günü Varhelyi'nin yanıtlarını değerlendirerek yeni bir oturum gerekip gerekmediğine karar vermeleri bekleniyor.

Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın Fidesz partisinin bir üyesi olan Varhelyi, sağlık alanındaki deneyim eksikliği nedeniyle tartışmalı bir aday olarak görülüyor.

Onaylanmasının önünü açmak için portföyündeki bazı sorumluluklar başka komisyon üyelerine verilebilir. Euronews'e konuşan farklı siyasi gruplardan dört milletvekili, Varhelyi'nin özellikle üreme sağlığı ve hayvan refahı konularını gözden kaçırma riski taşıdığını söyledi.

İsimlerinin açıklanmasını istemeyen bir Hristiyan Demokrat ve bir Liberal milletvekili, Macar milletvekilinin teknik hazırlık yaptığını ve özellikle sağlık konularında oturuma iyi hazırlandığını söyledi.

Ancak AP üyeleri, Varhelyi'nin özellikle hassas siyasi konulardaki soruları ele alma yetkinliğinden yoksun olduğunu belirterek, bazı yanıtlarını kaçamak olarak değerlendirdi.

Kürtaj

En tartışmalı konu, partisi Fidesz'in Macaristan'da kürtaja daha geniş erişim sağlanmasına karşı çıkması nedeniyle AP üyeleri tarafından dikkatle izlenen kadın sağlığıydı.

Cinsel sağlık ve üreme sağlığını AB'nin Sağlık Birliği'nin önemli bir parçası olarak görüp görmediği sorulan Varhelyi, kürtajın sağlıktan ziyade anayasal ve insan hakları meselesiyle ilgili olduğunu ve bu nedenle üye devletlerin yetki alanına girdiğini söyledi.

Fransız sosyalist AP üyesi Christophe Clergeau ise bu görüşe katılmayarak üreme haklarının AB'nin sağlık alanındaki yetkileri kapsamında olduğunu savundu.

Clergeau, AB'nin Kanseri Yenme Planı'nı örnek alarak, üreme sağlığı hizmetlerine erişimi de içeren kapsamlı bir kadın sağlığı planı başlatabileceğini söyledi.

Fransız liberal AP üyesi Pascal Canfin Euronews'e yaptığı açıklamada, Fidesz'e bağlı bir Komisyon üyesinin üreme haklarını denetlemek üzere atanmasının "tamamen kırmızı çizgi" olduğunu belirterek, AP üyelerinin Varhelyi'nin bu alana müdahil olmasını kabul etmekte zorlanacağını söyledi.

Kadınlar ve aşı tartışmaları

Diğer milletvekilleri ise Varhelyi'nin sağlık politikasında kadın sağlığı ve LGBTQ+ kapsayıcılığına verdiği sınırlı desteğe ilişkin endişelerini dile getirdiler. Bazı milletvekilleri Varhelyi'yi kadınların ve LGBTQ+ bireylerin sağlık alanında karşılaştıkları hakları ve zorlukları görmezden gelmekle suçlayınca oturumdaki atmosfer gerildi.

Varhelyi, "Neden benim kadınların müttefiki olmadığımı düşünüyorsunuz? Eşim ve üç kızım olmak üzere dört kadınla birlikte yaşıyorum. Beni kadınların müttefiki olarak görmüyor musunuz?" diyerek kendisini savundu.

Fransa'dan sol görüşlü bir AP üyesi olan Emma Fourreau, Varhelyi'yi, "Viktor Orban tarafından kontrol edilen bir kadın düşmanı" olarak nitelendirdi.

Varhelyi ayrıca Macaristan'ın Avrupa İlaç Ajansı (EMA) onayını atlayarak Rus ve Çin malı COVID-19 aşılarına izin verme kararıyla ilgili sorularla da karşı karşıya kaldı.

Liberal AP üyesi Canfin, Varhelyi'nin Orban'ın bu kararıyla arasına mesafe koyamamasının, AP üyelerinin Komisyon üyeliği teklifini desteklemeyi ertelemesine neden olduğunu söyledi.

Politika duyuruları

Varhelyi, onaylanması halinde, görev süresinin ilk 100 günü içerisinde, ciddi tıbbi cihaz ve ilaç eksikliklerini gidermek için beklenen Kritik İlaçlar Yasası'nı sunma sözü verdi.

Ayrıca diyabet ve obezitenin önlenmesine yönelik stratejiler de dahil olmak üzere kardiyovasküler sağlık konusunda bir Avrupa girişimi planladıklarını açıkladı. "Planımız, Avrupalılar için yeni ve kişiselleştirilmiş önleme ve tedavi seçenekleri geliştirmemize ve kullanıma sunmamıza yardımcı olacaktır," dedi.

AB tıbbi cihaz düzenlemeleri konusunda Varhelyi, kısa vadede bile çerçeveyi yeniden gözden geçirmeye istekli olduğunu belirtti. "Önümüzdeki yıl gözden geçirmeye hazır olmak amacıyla mevcut mevzuatı değerlendiren devam eden çalışmaları yoğunlaştıracağım," dedi.

Varhelyi, tütünü önemli bir sağlık riski olarak tanımlayarak AB'nin Tütün Direktiflerini gözden geçireceğinin sinyalini verdi. Komisyon'un bu gözden geçirmede tütüne karşı "çekingen davranmayacağı" konusunda güvence verdi.

Hücre bazlı etle ilgili olarak Varhelyi, bilimsel değerlendirme için AB Gıda Güvenliği Ajansı'na (EFSA) yetki verdi, ancak teknolojiyi çevreleyen etik bir tartışmaya ihtiyaç olduğunu kabul etti.

Genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lar) benzer şekilde, AB ülkelerinin hücre bazlı et için bir opt-out sistemi benimseyebileceğini ve buna karşı çıkanların bundan kaçınmasına izin verebileceğini öne sürdü.

Hayvan refahına ilişkin sorular da gündeme geldi ve Varhelyi hayvanların nakil koşullarında iyileştirmeler yapılacağı sözünü verdi. Ancak Yeşiller Milletvekili Thomas Waitz, Varhelyi'nin taahhüdüne ilişkin şüphelerini dile getirerek, konuyla ilgili yanıtlarını tatmin edici bulmadı.