Brezilya'da yoksullara nakit para yardımına yönelik kamu programı tüberküloz vakalarını ve ölümleri azalttı
Brezilya'da düşük gelirli insanlara nakit para verilmesini öngören bir hükümet programının, dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalığı olan tüberküloz (TB) riskini önemli ölçüde azalttığı yeni bir araştırmayla ortaya kondu.
Brezilya 2004 yılında Bolsa Família Programını başlatarak ülkenin en yoksul ailelerine belirli eğitim ve tıbbi gereklilikleri karşıladıkları sürece mali destek sağladı.
Uygun aileler, kişi başına aylık 34 euro'ya kadar kazananlar, aylık en az 93 euro nakit yardım alıyor ve küçük çocuklu aileler, ergenler ve hamile kadınlar için daha yüksek ödemeler yapılıyor.
2023'te 21,1 milyon aileye ulaşan Bolsa Família Programı, dünyanın en büyük şartlı nakit para yardımı girişimlerinden biri ve çocuk ölümlerini, kardiyovasküler hastalıkları, intiharı ve diğer sağlık koşullarını azaltmasıyla tanınıyor.
Nature Medicine dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma, program ile akciğerlere saldıran ve yoksulluk ve yetersiz beslenme ile yakından bağlantılı olan bulaşıcı bir hastalık olan TB arasındaki bağlantıyı test etti.
Çalışma, 2004 ve 2015 yılları arasında nakit para transferi programının aşırı yoksulluk içinde yaşayan insanlar için TB insidansını ve ölümlerini azalttığını ve etkilerin Yerli, Siyahi ve Pardo Brezilyalılar için daha da güçlü olduğunu ortaya koydu.
Çalışmanın kıdemli yazarı ve Barselona Küresel Sağlık Enstitüsü sağlık etki değerlendirme grubu başkanı Davide Rasella Euronews Health'e yaptığı açıklamada, "Aşırı yoksul, aşırı marjinalleşmiş [topluluklarda], yoksullukla mücadele programının etkisi bir ilaç, teşhis veya herhangi bir biyomedikal yaklaşımdan çok farklı değildir," dedi.
2023 yılında dünya genelinde yaklaşık 10,8 milyon kişi tüberküloza yakalanacak. Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ-WHO) göre, hastalığın iyileşmesi aylar sürebiliyor ve hastaların yaklaşık yarısı bunun sonucunda feci bir mali yükle karşı karşıya kalıyor.
Çalışma nasıl yapıldı?
Yeni analiz, kamu programı kapsamında nakit para yardımı alıp almadıklarına bakılmaksızın benzer demografik ve sosyoekonomik özelliklere sahip 54,5 milyon düşük gelirli Brezilyalıyı içeriyordu.
12 yıllık çalışma dönemi boyunca, yaklaşık 160.000 yeni TB teşhisi ve yaklaşık 8.000 ölüm gerçekleşti.
Bu süre zarfında, nakit para yardımı alan kişiler arasında TB insidansı ve mortalitesi daha düşüktü. Örneğin, nakit para yardımı alanlar arasında TB insidansı 100.000'de 49,44 iken, para yardımı almayanlar arasında bu oran 100.000'de 81,37'dir.
Bu arada, tüberküloz ölüm oranı, para yardımı alanlar arasında 100.000'de 2,08 iken, yardım almayanlar arasında 100.000'de 4,68 ile iki kattan daha yüksekti.
Bu etkiler Brezilya'nın ülkenin geri kalanına göre daha az gelişmiş olan kuzey ve kuzeydoğu bölgelerinin yanı sıra aşırı yoksulluk içindeki kişilerde, Yerlilerde ve Siyahi ve Pardo Brezilyalılarda daha da güçlü olmuştur.
Çalışma, programın TB'ye karşı "koruyucu etkilerinin" yerel cezaevlerinin bulunduğu bölgelerde daha zayıf olduğunu ortaya koymuştur. Bunun nedeni muhtemelen cezaevlerinin hem tesislerde hem de komşu topluluklarda daha yüksek oranlarla TB "rezervuarı" olarak hizmet verebilmesidir.
Aşırı yoksulluğun sağlık sonuçları üzerindeki rolü
Uzmanlar uzun zamandır aşırı yoksulluğun TB için bir risk faktörü olduğu konusunda uyarıda bulunuyorlar; zira insanlar tıbbi harcamalar, ulaşım engelleri ya da işe gidememe gibi nedenlerle sağlık hizmeti almaya daha az eğilimli olabiliyor ve bu da TB teşhisini ya da tedavisini geciktirebiliyor.
Araştırmacılar, nakit para yardımının insanların gıdaya daha fazla erişimini, daha az kalabalık yaşam alanları ve daha iyi havalandırma gibi daha iyi barınma koşullarını ve bir başka risk faktörü olan iç mekan hava kirliliğini azaltan daha temiz yakıtlarla yemek pişirebilmelerini sağlayarak TB risklerini azaltmaya yardımcı olabileceğini söyledi.
Rasella, "Daha iyi ekonomik şartlara sahip olduğunuzda, sağlık hizmetlerine kolayca erişebilir [ve] belki de zamanında teşhis konulabilir," dedi.
"Ve hastalığa yakalandığınızda, gıda güvenliğiniz daha iyi olduğu ve daha iyi beslendiğiniz için tedaviye yanıtınız daha iyi oluyor," diye ekledi.
Brezilya'nın nakit yardımı programı, insanların TB için taranmasını ve tedavi edilmesini sağlamaya yardımcı olabilecek birkaç koşulla birlikte geliyor.
Örneğin, hamile kadınlar doğum öncesi bakım almalı, çocuklar ise gerekli aşıları olmalı, beslenme gereksinimlerini karşılamalı ve okula gitmelidir.
Araştırmacılar, Brezilya'daki nakit para yardımı programının 20 yaşında olduğu göz önüne alındığında, bulguların dünya genelindeki politika yapıcılar için çıkarımları olduğunu belirttiler. Çalışma dönemi 2015 yılında sona ermiş olsa da, ekonomik ve siyasi çalkantıların yanı sıra COVID-19 salgını döneminden önce, Rasella etkilerinin muhtemelen devam ettiğini söyledi.
Benzer projeler Hindistan ve Uganda'da da daha küçük ölçekte denenmiş ve umut verici sonuçlar elde edilmiştir, ancak Uganda çalışması, nakit para yardımının etkilerini en üst düzeye çıkarmak için daha uzun vadeli olması gerekebileceğini göstermektedir.
Rasella sonuç olarak, "yoksulluğun azaltılmasının ve mümkünse yoksulluğun ortadan kaldırılmasının, özellikle en kırılgan kesimler arasında ve özellikle de Küresel Güney'de yoksullukla bağlantılı hastalıkların yükünü büyük ölçüde azaltabileceğini" söyledi.