Büyükbaba Paradoksu'na çözüm: Çelişkisiz zaman yolculuğu mümkün olabilir

ABD'deki Vanderbilt Üniversitesi'nden Fizikçi Lorenzo Gavassino, zaman yolculuğuyla ilgili ünlü bir düşünce deneyi olan 'Büyükbaba Paradoksu'nu çözerek, zaman yolculuğunun teoride mümkün olduğunu ortaya koyduğunu söylüyor.

Büyükbaba Paradoksu, kısaca şu şekilde ifade ediliyor: "Bir kişi geçmişe gidip büyükbabasını, büyükbaba henüz kişinin ebeveynlerinden birini doğurmadan önce öldürürse, bu kişi nasıl var olabilir? Kişi var olamazsa, büyükbabasını öldürmek için geçmişe gitmesi de mümkün olmayacaktır. Ancak büyükbabasını öldürmediği takdirde kişi var olabilir ve geçmişe gidip büyükbabasını öldürme ihtimali tekrar ortaya çıkar. Bu durum, sonsuz bir mantıksal döngü ve çelişki yaratır."

Öte yandan Gavassino'nun yeni matematiksel makalesi, ünlü fizikçi Albert Einstein'ın Genel Görelilik kuramıyla, kuantum mekaniği ve termodinamiği bir araya getirerek bu mantıksal çelişkilere yol açmadan da zaman yolculuğunun mümkün olabileceğini gösterdi.

Yolculuğun anahtarı: Kapalı zaman eğrileri

Zaman kavramına ilişkin geleneksel görüşler, olayların doğrusal olarak ilerlediği Newton fiziğine dayanıyor. Ancak, 1915'te tamamlanan Einstein'ın Genel Görelilik kuramı, uzay-zamanın sağduyuya meydan okuyan biçimlere sahip olabileceğini göstermişti. Buradaki en ilgi çekici öngörülerden biri, bir yolcunun zamanda geriye gitmesine olanak tanıyan kapalı zaman eğrileriydi.

Kapalı zaman eğrileri, bir nesnenin kendi geçmişine geri dönebildiği uzay zaman döngülerini ifade ediyor. Bunlar, uzay zamanda kendi etrafında dönen, varlığı kanıtlanmamış yollar olarak düşünülebilir. Bu yolu takip eden bir cismin zamanda geriye gitmesinin mümkün olduğuna inanılıyor.

Ancak bu düzlemden hareketle ortaya atılan zamanda yolculuk senaryoları, genelde kişinin kendiyle karşılaşması veya büyükbabasını öldürmesi halinde ne olacağı gibi paradoksal soruları beraberinde getiriyor.

Gavassino'nun hesaplamalarına göre ise eğer zaman yolculuğu mümkün olsaydı, bu popüler tasvirlere hiç benzemezdi. Bunun yerine, kuantum mekaniği ve termodinamiğin katı kuralları tarafından yönlendirilirdi ve sonuçları da şaşırtıcı ve tuhaf olurdu.

Entropiyi tersine çevirebilir

Gavassino'nun hakemli bilimsel dergi Classical and Quantum Gravity'de yayımlanan makalesinde Büyükbaba Paradoksu gibi çıkmazlara bir çözüm sunuldu. Fizikçiye göre, kapalı zaman eğrilerindeki kuantum dalgalanmaları, entropiyi tersine çevirebilir.

Fizikçinin matematiksel olarak gösterdiği bu etki, büyüleyici sonuçlara yol açabilir: yaşlanma tersine dönebilir, anılar kaybolabilir ve geri döndürülemez eylemler (büyükbabayı öldürmek gibi) geçici hale gelebilir.

Bir sistemdeki düzensizlik veya rastgelelik ölçüsü olan entropi, "zamanın okunu" belirliyor. Geçmişi hatırlamamıza rağmen geleceği öngöremememizin nedeni de entropi. Yaşlanma, hafıza oluşumu ve hatta temel hareket gibi süreçler, entropinin istikrarlı artışına dayanıyor. Örneğin, entropi azaldıkça bir kişinin anıları kaybolabilir ve yaşlanma tersine dönebilir.

Livescience'a kounşan Gavassino, "Entropi artışı ölmemizin sebebidir. Ölümü tersine çevirdiğinizde ne olur?" ifadelerini kullandı. Fizikçiye göre bu fenomen, büyükbabayı öldürmek gibi geri döndürülemez olayları bile bir zaman döngüsünde geçici hale getirip paradoksu tamamen geçersiz kılabilir.

Kişinin daha genç bir versiyonuyla karşılaşması mümkün mü?

Gavassino'nun çalışmasının temel dayanaklarından biri de öz-tutarlılık ilkesi. Bu ilke, kapalı zaman eğrilerinin olduğu bir evrende, tüm olayların çelişki yaratmayacak şekilde gerçekleşmesi gerektiğini savunuyor. Bu, bir zaman yolcusunun geçmişi değiştirerek kendi doğumunu engelleyebileceği gibi ünlü paradoksları ortadan kaldırıyor. Gavassino'ya göre, kuantum mekaniğinin yasaları bu öz-tutarlılığı otomatik olarak garanti ediyor.

Bu gibi paradokslardan hareketle, bilimkurguda sıkça sorulan bir soru da zaman yolculuğu sırasında kişinin daha genç bir versiyonuyla karşılaşmasının mümkün olup olmadığı.

Gavassino'ya göre, kuantum ve termodinamik yasaları bu senaryoyu son derece olası dışı kılıyor. Bir zaman yolcusunun bir kapalı zaman eğrisinde beliren herhangi bir "gelecek versiyonu", en iyi ihtimalle, istatistiksel dalgalanmalar tarafından üretilen yanıltıcı bir kopya veya "klon" olabilir. Yolcunun kendisinin doğrudan nedensel bir uzantısı olması mümkün değil.

Öte yandan kapalı zaman eğrileri gibi özelliklerin halen büyük ölçüde teorik varlıklar olduğunu hatırlatmakta da fayda var.