Avrupa bankaları Bitcoin gibi kripto paraları rezerv varlıklarına dahil etmeyi düşünmeli mi?

Çek Cumhuriyeti Merkez Bankası (CNB) geçtiğimiz günlerde kripto para birimine veya diğer dijital varlıklara yatırım yapılıp yapılmayacağına ilişkin bir inceleme başlattı.

CNB, bankanın devam eden çeşitlendirmenin bir parçası olarak "bu oldukça riskli alternatif varlığı öğrenmek ve denemek" için bir Bitcoin test portföyü oluşturmayı düşüneceğini açıkladı.

Bankanın yöneticisi Ales Michl yaptığı açıklamada, "Bitcoin son derece değişken ve bir gün iki uç noktadan birine değebilir, ya sıfır ya da çok büyük bir miktar," dedi.

Yine de Michl, X'teki bir gönderide, kripto para biriminin tahvil fiyatlarına bağlı olmadığı ve "büyük bir portföy için ilginç bir varlık" olmaya devam ettiği için dikkate değer olduğunu söyledi.

Euronews Next'e konuşan uzmanlar, CNB'nin kripto parayı potansiyel bir rezerv varlık olarak değerlendiren Avrupa ülkeleri arasındaki ilk merkez bankası olduğunu belirtti. Bu durum değişebilir mi?

Kriptoya yatırım yapan bir merkez bankası için ne tehlikede?

Bir merkez bankasının rolü, bir ülkenin para birimini yönetmek ve dolaşımdaki para arzını kontrol etmektir.

Chainalysis'in Avrupa Politikaları Başkanı Matthias Bauer-Langgartner'e göre, bankalar ayrıca ülkelerinde para politikaları oluşturmalarına yardımcı olmak için "etkili araçlar" olarak rezerv varlıklarını ellerinde tutarlar.

Bankacılık şirketi ING'nin Düzenleyici Analiz Başkanı Teunis Brosen, merkez bankalarının devlet tahvilleri, altın, nakit ve seçilmiş yabancı para birimlerinin bir karışımını tutarak yatırımlarında genellikle çok "muhafazakar" olduklarını söyledi.

Brosen ve Bauer-Langgartner, amacın istikrar ve varlıkları likit tutmak olduğunu, böylece gerektiğinde hızla satılabileceklerini belirtti. Bankalar ayrıca ülkenin para birimine yönelik bir saldırı durumunda güçlü ve sağlam bir imaj yansıtmak istiyor.

Brosen, Bitcoin gibi büyük fiyat ve kâr dalgalanmalarına sahne olan ve pek de istikrarlı olmayan kripto varlıkların "varlık spektrumunun diğer ucunda yer aldığını" söyledi.

Bitcoin'in değeri son beş yılda yüzde 900'ün üzerinde artış gösterdi.

Google finansal verilerine göre, bir Bitcoin Mart 2020'de 4.646 euro gibi düşük bir değere sahipken, bu yazının yazıldığı sırada 91.828 euro gibi muazzam bir fiyata sahipti.

Ancak bu büyüme doğrusal olmadı: Bitcoin'in değeri 2024'te yükselişe geçmeden önce 2021'de iki kez ve 2022'de birkaç kez düştü.

Bauer-Langgartner, "Bir merkez bankasının odak noktası asla kârlı olmak olmamalı, ama tabii ki zararı da yok," dedi. "Bence [Michl tarafından] muhtemelen varlıkların daha verimli bir şekilde tahsis edilmesini sağlamak için belirli bir dürtü var," diye ekledi.

Brosens, kripto yatırımlarına karşı uyarılardan birinin, bazı güvenilirlik sorunlarına neden olabileceği olduğunu, çünkü vatandaşların merkez bankası tarafından "temelde Bitcoin sahipliğine zorlanacağını" söyledi.

Brosens, "Bu konuda endişeliyim, çünkü kripto henüz nüfus genelinde geniş çapta yerleşmiş ve kabul görmüş bir varlık değil," dedi. "Bu, uygun demokratik değerlendirme yapılmadan gerçekleşmemelidir."

Brosens, CNB ve diğer merkez bankalarının aralarından seçim yapabilecekleri 10.000'den fazla kripto para birimine sahip olacağını, ancak Bitcoin'in bunların en "yerleşik" ve en likit olanı olduğunu söyledi. Başka bir kripto türüne yönelmek "daha da riskli ve sallantılı" hale gelir.

'Merkez bankaları uygun gördükleri her şeye yatırım yapamaz'

Bauer-Langgartner, kripto para birimine yatırım yapmaya karar verirlerse CNB için bazı engeller olduğunu söyledi.

Bauer-Langgartner, "Merkez bankaları uygun gördükleri her varlığa yatırım yapamazlar," dedi. "Bu biraz daha karmaşık bir durum ve genellikle yasal ve düzenleyici değişiklikler gerektiriyor."

Brosens, düzenleyici değişiklikler netleştikten sonra, merkez bankasının "piyasaları tamamen bozmadan ve fiyatları dramatik bir şekilde yükseltmeden" kripto varlıklarını nasıl satın alacağını bulması gerektiğini de sözlerine ekledi.

Banka, güçlü piyasa etkilerinden kaçınmak için belirli bir süre boyunca "küçük parçalar halinde" kripto para birimi satın almak için bir karşı tarafla çalışabilir, diye devam etti.

Merkez bankası ayrıca varlıklarının ne kadarına yatırım yapmak istediklerine de karar vermek zorunda kalacak.

Bauer-Langgartner, yüzde 1 ila 5 arasındaki herhangi bir oranın oynaklığı sınırlayabileceğini ancak aynı zamanda bir miktar kâr marjı da sağlayabileceğini söyledi.

CNB'nin kripto için yüzde 5'lik bir portföy tahsisi yapması halinde Brosens, fiyat aniden sıfıra düşse bile piyasanın olumsuz tepki vermesini beklemiyor.

Brosens, "Maruziyet küçük kaldığında, kısa vadede büyük bir etki beklemiyorum," dedi. "Orta vadede Bitcoin sıfıra inerse ya da çok düşerse, bu CNB için kayıp anlamına gelecektir."

Brosens'e göre bunun pratikteki anlamı, kripto kayıplarının ya da kazançlarının doğrudan hükümetin bütçesini besleyebileceği.

Avrupa Merkez Bankası ile olası baskı noktaları

CNB'nin dijital rezerv varlıklarını araştırma kararını açıklamasından kısa bir süre sonra, Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, ECB'nin de aynı şeyi yapacağı yönündeki spekülasyonları reddetti.

Lagarde yakın zamanda düzenlediği bir basın toplantısında, "Rezervler likit, güvenli ve emniyetli olmalıdır," dedi ve Bitcoin'in çok değişken olduğunu ve bu kriterleri karşılamak için kara para aklama gibi yasa dışı faaliyetlerle bağlantı kurma riski taşıdığını sözlerine ekledi.

Brosens, çoğu Avrupa merkez bankasının fikir birliğinin "hala...kârlılıktan ziyade istikrar ve öngörülebilirliğe odaklanmak" olduğuna inanıyor.

Bauer-Langgartner, CNB'nin aykırı olması durumunda ECB ile CNB arasında bazı "koordinasyon çabaları" olması gerekeceğini söyledi.

CNB, görevi fiyat istikrarını koordine etmek olan ve Avrupa'daki tüm merkez bankalarından oluşan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi'nin bir parçası.

Ancak Çek Cumhuriyeti, resmi para birimi olarak hala Çek Korunası'nı kullandığı için Euro Bölgesi'nin bir parçası değil.

Bauer-Langgartner, "Operasyonel olarak biraz daha fazla hareket alanlarının olduğunu düşünüyorum, ancak açıkçası asıl tartışılması gereken siyasi açı," dedi.

Aynı zamanda AB, 2023 yılında kriptoya daha tanımlı bir yasal çerçeve sağlayan ve dolandırıcılık ve piyasa manipülasyonuna karşı riskleri azaltan Kripto Varlık Piyasaları (MiCA) yasasını kabul etti.

Bauer-Langgartner, bu mevzuatın yanı sıra mevcut ABD yönetiminin ve Asya piyasalarının yenilenen ilgisinin Bitcoin'in güvenilir bir varlık olup olmadığı konusundaki "tartışmayı körüklediğini" sözlerine ekledi.