Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση του εμπορίου ΕΕ-Ρωσίας; Κύριες ροές εξαγωγών και εισαγωγών το 2025

Το εμπόριο της ΕΕ με τη Ρωσία έχει μειωθεί απότομα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Η ΕΕ εισήγαγε πολλούς περιορισμούς στις εισαγωγές και τις εξαγωγές, με αποτέλεσμα οι εξαγωγές προς τη Ρωσία να μειωθούν κατά 61% και οι εισαγωγές από τη Ρωσία να μειωθούν κατά 89% μεταξύ του πρώτου τριμήνου του 2022 και του δεύτερου τριμήνου του 2025.

Σύμφωνα με έρευνα του Euronews που βασίζεται σε στοιχεία της Eurostat, το εμπόριο το δεύτερο τρίμηνο του 2025 έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2002, όταν άρχισαν οι καταγραφές. Το ίδιο τρίμηνο, η ΕΕ κατέγραψε επίσης το πρώτο εμπορικό πλεόνασμα με τη Ρωσία εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια.

Ποιες είναι λοιπόν οι κύριες ροές εξαγωγών και εισαγωγών το 2025; Πώς έχει αλλάξει το εμπόριο μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας μετά την εισβολή στην Ουκρανία; Και πόσο σημαντικό είναι το εμπόριο με τη Ρωσία για την ΕΕ;

Εμπόριο της ΕΕ με τη Ρωσία

Σύμφωνα με τη Eurostat, το δεύτερο τρίμηνο του 2025 οι εισαγωγές από τη Ρωσία μειώθηκαν, ενώ οι εξαγωγές προς τη Ρωσία αυξήθηκαν σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Ως αποτέλεσμα, το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ με τη Ρωσία, το οποίο ανέκαθεν παρουσίαζε έλλειμμα, μετατράπηκε σε μικρό πλεόνασμα ύψους 0,5 δισ. ευρώ. Οι εισαγωγές ανήλθαν σε 7 δισ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές προς τη Ρωσία έφθασαν τα 7,5 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα το συνολικό εμπόριο να ανέλθει σε 14,5 δισ. ευρώ.

Αυτό αντιπροσωπεύει 82% μείωση του όγκου των εμπορικών συναλλαγών σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2022, όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή και το εμπόριο ανερχόταν σε 81,9 δισ. ευρώ. Το εν λόγω τρίμηνο σηματοδότησε το τρίτο υψηλότερο επίπεδο από την έναρξη των καταγραφών το 2002, με το μέγιστο να έχει επιτευχθεί το πρώτο τρίμηνο του 2013 με 82,9 δισ. ευρώ.

Η ΕΕ, μαζί με τις χώρες της G7 και άλλους ομοϊδεάτες εταίρους, σταμάτησε να αντιμετωπίζει τη Ρωσία ως"κράτος με τη μεγαλύτερη προτίμηση" και εφάρμοσε μια τέταρτη δέσμη κυρώσεων στις 15 Μαρτίου 2022. Αυτό αφαίρεσε βασικά εμπορικά οφέλη που απολάμβανε η Ρωσία ως μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Αντί να αυξήσει τους εισαγωγικούς δασμούς, η ΕΕ επέλεξε να δράσει μέσω κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένων απαγορεύσεων και περιορισμών τόσο στις εισαγωγές όσο και στις εξαγωγές ορισμένων αγαθών.

Το μερίδιο του εμπορίου με τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία

Μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου 2022, όταν εισέβαλε στην Ουκρανία, η Ρωσία ήταν ένας από τους κύριους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ. Έκτοτε, ο ρόλος της έχει μειωθεί δραματικά, όπως φαίνεται από τη μείωση του μεριδίου της στο εμπόριο εκτός ΕΕ και όχι μόνο από τα ονομαστικά μεγέθη.

Το εμπόριο εκτός ΕΕ αναφέρεται στις συναλλαγές με όλες τις χώρες εκτός ΕΕ.

Το μερίδιο της Ρωσίας στις εξαγωγές εκτός ΕΕ μειώθηκε από 3,2% το πρώτο τρίμηνο του 2022 σε 1,2% το δεύτερο τρίμηνο του 2025. Κατά την ίδια περίοδο, το μερίδιό της στις εισαγωγές εκτός ΕΕ μειώθηκε από 9,3% σε μόλις 1,1%. Πρόκειται για μείωση της τάξης του 88%.

Το ενεργειακό έλλειμμα της ΕΕ με τη Ρωσία μειώνεται στα 4,2 δισ. ευρώ

Το συνολικό εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ με τη Ρωσία συνδέεται στενά με τα ενεργειακά προϊόντα. Το 2021 και το 2022, οι υψηλές τιμές της ενέργειας ώθησαν το έλλειμμα του ενεργειακού εμπορίου στο μέγιστο των 42,8 δισ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2022. Μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2025, ωστόσο, οι περιορισμοί στις εισαγωγές και οι χαμηλότερες τιμές ενέργειας είχαν μειώσει το έλλειμμα σε 4,2 δισ. ευρώ.

Ταυτόχρονα, το πλεόνασμα της ΕΕ σε μηχανήματα και οχήματα μειώθηκε απότομα από 9,7 δισ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2021 σε μόλις 0,5 δισ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2025.

Τα χημικά και τα συναφή προϊόντα δεν επηρεάστηκαν από τις κυρώσεις. Μέχρι τα μέσα του 2025, αντιπροσώπευαν το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ με τη Ρωσία, ύψους 2,8 δισ. ευρώ, από 3,2 δισ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2021.

Μειώνεται η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία

Στόχος της ΕΕ είναι να μειώσει την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία και έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Το πρώτο τρίμηνο του 2021, η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος προμηθευτής πετρελαιοειδών της ΕΕ. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, ωστόσο, σημειώθηκε σημαντική αλλαγή στο εμπόριο πετρελαίου της ΕΕ.

Η απαγόρευση της ΕΕ στις θαλάσσιες εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 5 Δεκεμβρίου 2022, σε συνδυασμό με το εμπάργκο στα προϊόντα διύλισης πετρελαίου, οδήγησε σε απότομη μείωση των εισαγωγών από τη Ρωσία. Ως αποτέλεσμα, το μερίδιο της Ρωσίας στις εισαγωγές πετρελαίου μειώθηκε από 29% το πρώτο τρίμηνο του 2021 σε μόλις 2% το δεύτερο τρίμηνο του 2025. Κατά την ίδια περίοδο, το μερίδιο των εισαγωγών από τις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.) και από τη Νορβηγία κατά 4 π.μ.

Κατά την ίδια περίοδο, το μερίδιο της Ρωσίας στις εισαγωγές φυσικού αερίου της ΕΕ μειώθηκε από 39% σε 13%. Οι εισαγωγές νικελίου μειώθηκαν από 41% σε 15%, ενώ οι εισαγωγές σιδήρου και χάλυβα μειώθηκαν από 18% σε 6%.