Παραβιάζει η εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ τους κανόνες του ΠΟΕ;

Η ΕΕ, ένθερμη υπερασπίστρια μιας εμπορικής τάξης βασισμένης σε κανόνες, δέχεται επιθέσεις μετά τη συμφωνία της με τις ΗΠΑ, κατηγορούμενη για προδοσία των δεσμεύσεών της έναντι του ΠΟΕ και της πολυμέρειας. Αλλά είναι όντως έτσι τα πράγματα;

Με μια πρώτη ματιά, η συμφωνία της 21ης Αυγούστου παραβιάζει κατάφωρα τους κανόνες του ΠΟΕ: ο πρόεδρος των ΗΠΑ απαίτησε μονομερώς προτιμησιακούς δασμούς για τις αμερικανικές εισαγωγές στην ΕΕ, οι οποίοι παραβιάζουν την αρχή του μάλλον ευνοούμενου κράτους (ΜΕΚ).

"Από την άποψη των κανόνων του ΠΟΕ, η συμφωνία συνιστά διάκριση. Έχουμε αρκετά σαφείς κανόνες, δηλαδή την αρχή του ΜΕΚ: κάθε δασμολογικό πλεονέκτημα που χορηγείται σε ένα μέλος του ΠΟΕ πρέπει να επεκτείνεται σε όλα τα μέλη του ΠΟΕ", δήλωσε στο Euronews ο Julien Blanquart, της δικηγορικής εταιρείας SheppardMullin.

Όμως, εφαρμόζοντας δασμούς 0% στα αμερικανικά βιομηχανικά προϊόντα και σε ορισμένα γεωργικά προϊόντα, η ΕΕ προσφέρει πράγματι ένα πλεονέκτημα που εισάγει διακρίσεις εις βάρος άλλων διεθνών εταίρων της, οι οποίοι δεν επωφελούνται από την ίδια πρόσβαση στην αγορά της.

Η Επιτροπή επισημαίνει ωστόσο μια εξαίρεση από την αρχή του ΜΕΚ στο άρθρο 24 του ΠΟΕ, το οποίο επιτρέπει ζώνες ελεύθερων συναλλαγών ή προσωρινές συμφωνίες, υπό την προϋπόθεση ότι καλύπτουν την πλειονότητα των συναλλαγών.

"Η συμφωνία αποτελεί μέρος μιας προσπάθειας απελευθέρωσης και μείωσης των δασμών με αμοιβαίο τρόπο", δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, επισημαίνοντας την κοινή δήλωση που δημοσίευσαν οι ΗΠΑ και η ΕΕ στις 21 Αυγούστου, στην οποία αναφέρεται ότι η συμφωνία είναι "ένα πρώτο βήμα σε μια διαδικασία που μπορεί να επεκταθεί περαιτέρω με την πάροδο του χρόνου για να καλύψει πρόσθετους τομείς και να συνεχίσει να βελτιώνει την πρόσβαση στην αγορά και να αυξάνει τις εμπορικές και επενδυτικές τους σχέσεις".

Πολιτικός αντίκτυπος

Ο Blanquart υπογράμμισε ωστόσο ότι η συμφωνία-πλαίσιο που παρουσιάστηκε αποτελεί επί του παρόντος μόνο μια πολιτική δήλωση και όχι μια συνθήκη που είναι νομικά δεσμευτική.

"Σε αυτό το στάδιο, τα πάντα εξαρτώνται πραγματικά από το πώς η παρούσα συμφωνία θα μεταφραστεί σε τελική συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ και πώς θα κοινοποιηθεί στον ΠΟΕ", δήλωσε και πρόσθεσε: "Όσο δεν υπάρχει επίσημο κείμενο, η συμβατότητά της με τους κανόνες παραμένει νομικά εύθραυστη".

Σύμφωνα με τον δικηγόρο, μια χώρα μέλος του ΠΟΕ θα μπορούσε να αποφασίσει να προσφύγει στο όργανο επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ και να αμφισβητήσει την εγκυρότητά της.

Ωστόσο, το όργανο αυτό έχει παραλύσει από τότε που οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να ανανεώσουν τις εντολές ορισμένων δικαστών του.

Παρ' όλα αυτά, θα μπορούσε να υπάρξει πολιτικός αντίκτυπος για την ΕΕ, η οποία παρουσιάζεται ως υπέρμαχος της πολυμέρειας.

"Εάν κηρυχθεί μη συμμορφούμενη με τους κανόνες του ΠΟΕ, θα είναι ένα ακόμη πλήγμα στην πολυμέρεια", πρόσθεσε ο Blanquart.