Γιατί η γρίπη των πτηνών είναι εξαιρετικά θανατηφόρα για ορισμένα ζώα, αλλά όχι για άλλα;

Γιατί η γρίπη των πτηνών σκότωσε εκατομμύρια άγρια και οικόσιτα πτηνά, άγγιξε φώκιες και θαλάσσια λιοντάρια, φάρμες μινκ, γάτες, σκύλους και άλλα, αλλά ελάχιστα τους ανθρώπους;

Αυτό είναι "λίγο περίεργο", αν και υπάρχουν κάποιες πιθανές εξηγήσεις, δήλωσε ο Ρίτσαρντ Γουέμπι, ερευνητής της γρίπης στο Ερευνητικό Νοσοκομείο Παίδων St. Jude στην πολιτεία Τενεσί των ΗΠΑ.

Θα μπορούσε να έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η μόλυνση ή επειδή τα είδη έχουν διαφορές στα μικροσκοπικά σημεία πρόσδεσης που χρειάζονται οι ιοί της γρίπης για να ριζώσουν και να πολλαπλασιαστούν στα κύτταρα, λένε οι ειδικοί.

Αυτό όμως που κρατάει τους επιστήμονες ξύπνιους τη νύχτα είναι αν αυτή η κατάσταση θα αλλάξει.

"Υπάρχουν πολλά που δεν καταλαβαίνουμε", δήλωσε ο δρ. Τομ Φρίντεν, πρώην διευθυντής του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), ο οποίος σήμερα ηγείται του Resolve to Save Lives, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που εργάζεται για την πρόληψη επιδημιών.

"Νομίζω ότι πρέπει να ξεπεράσουμε την προσέγγιση "ελπίζουμε για το καλύτερο και βάζουμε το κεφάλι μας στην άμμο". Γιατί θα μπορούσε να είναι πραγματικά άσχημα".

Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι ιοί της γρίπης που προέρχονται από πτηνά ήταν οι πρόδρομοι των πανδημιών του 1918 και του 1957,. Αρκετοί ειδικοί θεωρούν απίθανο ο ιός αυτός να γίνει μια θανατηφόρα παγκόσμια μόλυνση, με βάση τα σημερινά στοιχεία.

Αλλά αυτό δεν είναι σίγουρο.

Οι αξιωματούχοι προετοιμάζονται για παν ενδεχόμενο, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ιός εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων.

Επιδημία H5N1

Η γρίπη που εξαπλώνεται σήμερα, γνωστή ως H5N1, εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε πτηνά το 1959. Δεν άρχισε να ανησυχεί πραγματικά τους αξιωματούχους υγείας μέχρι το 1997, όταν ξέσπασε μια επιδημία στο Χονγκ Κονγκ, η οποία περιλάμβανε σοβαρές ανθρώπινες ασθένειες και θανάτους.

Έχει προκαλέσει εκατοντάδες θανάτους σε όλο τον κόσμο, στη συντριπτική τους πλειονότητα με άμεση επαφή μεταξύ ανθρώπων και μολυσμένων πτηνών.

Όταν υπήρξε εμφανής εξάπλωση μεταξύ των ανθρώπων, αφορούσε πολύ στενή και εκτεταμένη επαφή εντός των νοικοκυριών.

Ωστόσο, όπως και άλλοι ιοί, ο ιός H5N1 έχει μεταλλαχθεί με την πάροδο του χρόνου. Τα τελευταία χρόνια, ένα συγκεκριμένο στέλεχος εξαπλώθηκε ανησυχητικά γρήγορα και ευρέως.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν αναφερθεί κρούσματα σε ζώα σε δεκάδες φάρμες γαλακτοπαραγωγών αγελάδων και σε περισσότερα από 1.000 κοπάδια πουλερικών, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ.

Τέσσερις ανθρώπινες μολύνσεις έχουν αναφερθεί μεταξύ των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που εργάζονται σε αμερικανικές πτηνοτροφικές και γαλακτοκομικές μονάδες, αν και αυτό μπορεί να είναι υποεκτίμηση.

Παγκοσμίως, οι γιατροί έχουν εντοπίσει 15 ανθρώπινες λοιμώξεις που προκλήθηκαν από το ευρέως κυκλοφορούν στέλεχος της γρίπης των πτηνών.

Η καταμέτρηση περιλαμβάνει έναν θάνατο, μια 38χρονη γυναίκα στη νότια Κίνα το 2022, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είχαν συμπτώματα ή είχαν μόνο ήπια συμπτώματα, σύμφωνα με το CDC.

Λοιμώξεις ζώων

Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πόσα ζώα έχουν μολυνθεί, αλλά ορισμένα πλάσματα φαίνεται να παθαίνουν πιο σοβαρές ασθένειες.

Οι ιοί της γρίπης μπορούν να προσβάλουν και να πολλαπλασιαστούν και σε άλλα μέρη του σώματος εκτός από τους πνεύμονες. Στις γάτες, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι ο ιός επιτίθεται στον εγκέφαλο, καταστρέφοντας και θρομβώνοντας τα αιμοφόρα αγγεία και προκαλώντας επιληπτικές κρίσεις και θάνατο.

Παρόμοιοι φρικτοί θάνατοι έχουν αναφερθεί και σε άλλα ζώα, συμπεριλαμβανομένων αλεπούδων που έφαγαν νεκρά, μολυσμένα πτηνά.

Η ικανότητα του στελέχους της γρίπης να κατακάθεται στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα είναι ένας πιθανός λόγος για το "υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας σε ορισμένα είδη", δήλωσε η Έιμι Μπέικερ, επιστήμονας του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ με έδρα την Αϊόβα, η οποία μελετά τη γρίπη των πτηνών στα ζώα.

Αλλά οι επιστήμονες "απλώς δεν γνωρίζουν ποιες είναι οι ιδιότητες του ιού ή οι ιδιότητες του ξενιστή που οδηγούν σε αυτές τις διαφορές", δήλωσε η Μπέικερ.

Σε αντίθεση με τις γάτες, οι αγελάδες έχουν γλιτώσει σε μεγάλο βαθμό, με όσες εμφάνισαν συμπτώματα να παρουσιάζουν πυρετό, λήθαργο, μειωμένη όρεξη και αυξημένες αναπνευστικές εκκρίσεις.

Ερυθρότητα των ματιών στον άνθρωπο

Οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί από το σημερινό στέλεχος της γρίπης των πτηνών είχαν ως κοινό σύμπτωμα την ερυθρότητα των ματιών.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα διαπίστωσε ότι κουνάβια που μολύνθηκαν στα μάτια κατέληξαν να πεθαίνουν, καθώς οι ερευνητές απέδειξαν ότι ο ιός μπορεί να είναι εξίσου θανατηφόρος εισερχόμενος μέσω των ματιών όσο και μέσω της αναπνευστικής οδού.

Γιατί δεν συνέβη το ίδιο στους εργάτες γης των ΗΠΑ;

Ορισμένοι ειδικοί αναρωτιούνται αν οι άνθρωποι έχουν κάποιο επίπεδο ανοσίας, λόγω προηγούμενης έκθεσης σε άλλες μορφές γρίπης ή λόγω εμβολιασμών.

Αλλά μια μελέτη όπου δείγματα ανθρώπινου αίματος εκτέθηκαν στον ιό έδειξε ότι υπάρχει ελάχιστη έως καθόλου υπάρχουσα ανοσία σε αυτή την εκδοχή του.

Ορισμένοι ανησυχούν επίσης ότι θα μπορούσε να μεταλλαχθεί και να γίνει πιο θανατηφόρος ή να εξαπλωθεί πιο γρήγορα.

Ο Φρίντεν, της Resolve to Save Lives, σημείωσε ότι οι ειδικοί της δημόσιας υγείας ανησυχούν εδώ και πολύ καιρό για μια θανατηφόρα πανδημία νέας γρίπης.

"Το μόνο πράγμα που μπορεί να προβλεφθεί για τη γρίπη είναι ότι είναι απρόβλεπτη", είπε.