Ευρώπη: Ποιοί είναι οι δημοφιλείς τρόποι μετακίνησης των πολιτών, ανά πόλη;
Ποια μέσα μεταφοράς χρησιμοποιείτε συχνότερα; Οδηγείτε ως επί το πλείστον, βασίζεστε στα μέσα μαζικής μεταφοράς ή προτιμάτε το ποδήλατο;
Οι προτιμήσεις των πολιτών για τη χρήση των μέσων μεταφοράς διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των ευρωπαϊκών πρωτευουσών και πόλεων. Κατά μέσο όρο, η οδήγηση είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος μετακινήσεων σε 83 ευρωπαϊκές πόλεις, και ακολουθούν στενά τα αστικά μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως λεωφορεία, τραμ ή μετρό.
Το περπάτημα είναι επίσης πιο δημοφιλές από το ποδήλατο σε όλες σχεδόν τις πόλεις, σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2023 σχετικά με την ποιότητα ζωής στις ευρωπαϊκές πόλεις.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ρωτήθηκαν: "Σε μια τυπική ημέρα, ποιο(α) μέσο(α) μεταφοράς χρησιμοποιείτε πιο συχνά;". Μπορούσαν να επιλέξουν έως και δύο τρόπους μετακινήσεων. Ως εκ τούτου, τα αποτελέσματα δεν δείχνουν ένα μόνο "κύριο" μέσο μεταφοράς, αλλά μάλλον αντικατοπτρίζουν τη μία ή τις δύο πιο δημοφιλείς προτιμήσεις των πολιτών.
Το 2023, κατά μέσο όρο, το 48% των κατοίκων σε 83 ευρωπαϊκές πόλεις χρησιμοποιούσαν το αυτοκίνητο ως μέσο μεταφοράς σε μια τυπική ημέρα.
Μεταξύ των πρωτευουσών, συμπεριλαμβανομένων των πρωτευουσών των κρατών μελών της ΕΕ, των υποψήφιων χωρών της ΕΕ, των χωρών της Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) και του Ηνωμένου Βασιλείου, η χρήση του αυτοκινήτου κυμαινόταν από 28% στη Στοκχόλμη έως 68% στο Ρέικιαβικ.
Όταν λαμβάνονται υπόψη όλες οι πόλεις, το ποσοστό αυτό φτάνει το 70% στη Μπράγκα.
Η χρήση του αυτοκινήτου μειώνεται στις μεγαλύτερες πόλεις
Στις πόλεις με πληθυσμό κάτω των 250.000 κατοίκων, το 52% των κατοίκων αναφέρει ότι χρησιμοποιεί αυτοκίνητο σε μια τυπική ημέρα, αλλά το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 44% στις πόλεις με πληθυσμό μεταξύ 1 και 5 εκατομμυρίων κατοίκων, σύμφωνα με την "Έκθεση για την ποιότητα ζωής στις ευρωπαϊκές πόλεις, 2023".
Η χρήση του αυτοκινήτου διαφέρει επίσης σημαντικά μεταξύ των πόλεων εντός της ίδιας χώρας, με διαφορές 19 ποσοστιαίων μονάδων στη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Για παράδειγμα, το 31% των κατοίκων του Παρισιού ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν αυτοκίνητο για τις μετακινήσεις τους, σε σύγκριση με το 50% στη Λιλ.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Λονδίνο είχε τη χαμηλότερη χρήση αυτοκινήτου σε ποσοστό 41%, ενώ στο πολεοδομικό συγκρότημα Tyneside το ποσοστό ήταν 60%.
"Οι πρωτεύουσες είναι συνήθως η μεγαλύτερη πόλη της χώρας, τείνουν να έχουν καλές υπηρεσίες δημόσιων συγκοινωνιών- επίσης, η χρήση αυτοκινήτου μπορεί να είναι λιγότερο ελκυστική λόγω της συμφόρησης και του υψηλότερου κόστους στάθμευσης", σημειώνεται στην έκθεση.
Οι μεγαλύτερες πόλεις έχουν περισσότερους χρήστες δημόσιων μέσων μεταφοράς
Κατά μέσο όρο, το 40% των Ευρωπαίων πολιτών ανέφερε ότι χρησιμοποιεί τις αστικές δημόσιες συγκοινωνίες (λεωφορείο, τραμ ή μετρό) σε μια τυπική ημέρα, ενώ το 4% δήλωσε ότι χρησιμοποιεί τρένα. Ωστόσο, το σύνολο δεν είναι απαραίτητα 44%, καθώς ορισμένοι ερωτηθέντες μπορεί να χρησιμοποιούν και τα δύο μέσα μεταφοράς (στην πραγματικότητα, η έκθεση αποκάλυψε ότι το συνδυασμένο σύνολο ήταν 43%).
Σε αντίθεση με τη χρήση του αυτοκινήτου, οι πόλεις με μεγαλύτερο πληθυσμό έχουν περισσότερους χρήστες δημόσιων μέσων μεταφοράς. Ενώ περίπου το 35 τοις εκατό των κατοίκων δήλωσε ότι χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς σε μια τυπική ημέρα σε πόλεις με λιγότερους από 250.000 κατοίκους, το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 47 τοις εκατό σε πόλεις με πληθυσμό μεταξύ 1 και 5 εκατομμυρίων κατοίκων.
Η χρήση των αστικών δημόσιων συγκοινωνιών διέφερε σημαντικά μεταξύ των πόλεων που συμμετείχαν στην έρευνα, κυμαινόμενη από 15% στη Λευκωσία έως 69% στην Πράγα.
Οι πόλεις της Ανατολικής και Βόρειας Ευρώπης παρουσιάζουν γενικά υψηλότερα ποσοστά χρήσης των δημόσιων μεταφορών.
Σημαντικές διαφορές υπάρχουν μεταξύ των πόλεων εντός της ίδιας χώρας όσον αφορά τη χρήση των δημόσιων μεταφορών. Στις περισσότερες χώρες, το υψηλότερο ποσοστό χρήσης των δημόσιων μεταφορών εντοπίζεται στις πρωτεύουσες. Στην έκθεση σημειώνεται ότι αυτό οφείλεται εν μέρει "στο γεγονός ότι οι πόλεις αυτές τείνουν να διαθέτουν εκτεταμένο δίκτυο δημόσιων μεταφορών με συχνές υπηρεσίες".
Το περπάτημα είναι ο τρίτος πιο δημοφιλής τρόπος μεταφοράς με το Παρίσι να κατέχει την πρώτη θέση
Μετά τα αυτοκίνητα και τις αστικές δημόσιες συγκοινωνίες, το "περπάτημα" είναι ο τρίτος πιο δημοφιλής τρόπος μετακίνησης σε 83 ευρωπαϊκές πόλεις κατά μέσο όρο.
Στην πραγματικότητα, το 27% των κατοίκων ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν το περπάτημα ως μέσο μεταφοράς σε μια τυπική ημέρα, με ποσοστό που κυμαίνεται από 16% στην Άγκυρα έως 41% στο Παρίσι. Στο Βερολίνο και τη Ρώμη, το ποσοστό αυτό είναι σχεδόν το μισό από αυτό του Παρισιού, με μόλις το 21% των κατοίκων να περπατούν.
Οι τουρκικές πόλεις κυριαρχούν στις τελευταίες θέσεις της λίστας με τα πόδια. Η Κωνσταντινούπολη, η Άγκυρα (και οι δύο στο 16%) και η Αττάλεια (18%) ανέφεραν τα χαμηλότερα ποσοστά περιπάτου μεταξύ όλων των 83 πόλεων. Το Ντιγιάρμπακιρ κατέλαβε επίσης την έκτη θέση από το τέλος με 19 τοις εκατό.
Η έκθεση διαπίστωσε ότι το περπάτημα παρουσιάζει λιγότερες αποκλίσεις μεταξύ των πόλεων που βρίσκονται στην κορυφή και την τελευταία θέση σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέσο κινητικότητας.
Ποιοι παράγοντες συνδέονται με τα ποσοστά περπατήματος;
Διάφοροι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τα ποσοστά περπατήματος, συμπεριλαμβανομένων των βελτιωμένων υποδομών για πεζούς και του αστικού σχεδιασμού. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Transport Geography, η οποία ανέλυσε 59 κέντρα πόλεων σε 26 ευρωπαϊκές χώρες, διαπίστωσε ότι:
- Τα οδοστρώματα των πόλεων της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης είναι λιγότερο ανεπτυγμένα
- Οι πλουσιότερες πόλεις με υψηλότερα επίπεδα υποκειμενικής ευημερίας είναι πιο περιπατητικές
"Τα πιο φιλικά προς τους πεζούς κέντρα σε όλη την Ευρώπη μπορούν να επηρεάσουν τις βιώσιμες συνήθειες μετακίνησης εντός της πόλης, ενισχύοντας τη σημασία της ποιότητας του δημόσιου χώρου και των εγκαταστάσεων για τους πεζούς για τους τοπικούς πληθυσμούς", πρότεινε ο Αλέξανδρος Μπαρτζώκας-Τσιόμπρας, ερευνητής αστικού και συγκοινωνιακού σχεδιασμού στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Ποιες πόλεις έχουν το υψηλότερο ποσοστό ποδηλατών;
Από όσους συμμετείχαν στην έρευνα, το 14% των Ευρωπαίων κατοίκων χρησιμοποιούν το ποδήλατο ως μέσο μεταφοράς. Η Ολλανδία και η Δανία ξεχωρίζουν ως ακραίες χώρες όσον αφορά τα ποσοστά των ποδηλατών.
Μεταξύ των 83 πόλεων, μόνο τρεις έχουν πολύ υψηλό ποσοστό καθημερινών ποδηλατών - πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού. Οι πόλεις αυτές είναι το Groningen (46%) και το Άμστερνταμ (39%) στις Κάτω Χώρες και η Κοπεγχάγη (35%) στη Δανία.
Η Ρώμη, το Βελιγράδι και το Βίλνιους έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά χρήσης του ποδηλάτου, με 6% ή λιγότερο των κατοίκων να χρησιμοποιούν ποδήλατο μια τυπική ημέρα.
Οι μοτοσικλέτες είναι δημοφιλείς στις πόλεις της Νότιας Ευρώπης και της Μεσογείου
Οι πόλεις της Νότιας Ευρώπης, όπως η Νάπολη και η Μάλαγα (και οι δύο με 13%) και η Ρώμη (12%), έχουν τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης μοτοσικλετών.
Ομοίως, πόλεις γύρω από τη Μεσόγειο, όπως η Αθήνα και η Μασσαλία (11%), καθώς και η Αττάλεια και η Λευκωσία (10%), παρουσιάζουν επίσης σχετικά υψηλή χρήση.
Το κλίμα της περιοχής παίζει πιθανότατα σημαντικό ρόλο σε αυτά τα ποσοστά. Εξαίρεση αποτελεί η Γενεύη με 12 τοις εκατό χρήση μοτοσικλετών. Ο μέσος όρος χρήσης μοτοσικλετών στις 83 πόλεις είναι 7 τοις εκατό.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τάσσεται υπέρ της καθαρότερης, πιο πράσινης και πιο βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Οι δημόσιες συγκοινωνίες, το περπάτημα και η ποδηλασία διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην επίτευξη αυτού του οράματος.
Η "Έρευνα για την ποιότητα ζωής στις ευρωπαϊκές πόλεις" συγκέντρωσε απαντήσεις από πάνω από 71.000 άτομα σε 83 πόλεις της Ευρώπης. Στην έρευνα συμμετείχαν τουλάχιστον 839 κάτοικοι σε κάθε πόλη.