Οι κατασκευαστές αντλιών θερμότητας ζητούν βοήθεια από τις Βρυξέλλες

Οι εκθέσεις που δημοσιεύτηκαν αυτή την εβδομάδα δείχνουν ότι οι κυβερνήσεις και η ΕΕ κάνουν πολύ λίγα για να προωθήσουν την αντικατάσταση των συστημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα με αντλίες θερμότητας, με προγράμματα στήριξης μεταβλητής ποιότητας και με τις τιμές του φυσικού αερίου τεχνητά χαμηλές σε σύγκριση με την ηλεκτρική ενέργεια.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση Αντλιών Θερμότητας (EHPA), οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 47% το πρώτο εξάμηνο του έτους σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2023, με μόνο τη Σκανδιναβία - όπου η τεχνολογία είναι ήδη κυρίαρχη - να αντιστρατεύεται την τάση.

Μετά από ανάλυση της σχετικής τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, το λόμπι της βιομηχανίας με έδρα τις Βρυξέλλες διαπίστωσε ότι το ρεκόρ πωλήσεων όλων των εποχών το 2022 συνέπεσε με μια περίοδο κατά την οποία στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης το μοναδιαίο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας ήταν λιγότερο από 2,5 φορές μεγαλύτερο από αυτό του φυσικού αερίου.

Η EHPA σημείωσε ότι οι αντλίες θερμότητας - οι οποίες λειτουργούν σαν ψυγεία αντίστροφα, αντλώντας ενέργεια από τον αέρα ή το έδαφος και μεταφέροντάς την στα θερμαντικά σώματα του σπιτιού - είναι συνολικά φθηνότερες από τη θέρμανση με φυσικό αέριο ακόμη και όταν η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι περίπου διπλάσια από εκείνη του φυσικού αερίου.

Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν πέσει από τότε που η ΕΕ βρήκε εναλλακτικές πηγές έναντι της Ρωσίας, και ο συνδυασμός χαμηλών τιμών χονδρικής και διαφορετικών φορολογικών συντελεστών σημαίνει ότι το φυσικό αέριο είναι τώρα στο ένα τρίτο ή λιγότερο της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης.

Η μεταρρύθμιση, την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τον Ιούλιο του 2021 για να ενθαρρύνει τη μετάβαση σε καθαρότερη ενέργεια, έχει κολλήσει στο Συμβούλιο, με τη φορολογία να είναι ένας από τους λίγους τομείς πολιτικής στους οποίους η νομοθεσία της ΕΕ απαιτεί ομοφωνία μεταξύ των 27 μελών.

Ένας άλλος δυνητικός μοχλός υιοθέτησης είναι τα εθνικά συστήματα στήριξης - αλλά και εδώ η πολιτική δεν είναι συχνά κατάλληλη για το σκοπό της.

Οι κυβερνήσεις έχουν επικριθεί στο παρελθόν για την προσφορά οικονομικών κινήτρων για την εγκατάσταση πιο σύγχρονων λεβήτων αερίου, οι οποίοι, παρά τη βραχυπρόθεσμη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, δεσμεύουν την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα για 15 χρόνια ή και περισσότερο.

Το Ινστιτούτο Μεταρρυθμίσεων με έδρα τη Βαρσοβία προσδιόρισε αυτή την εβδομάδα επτά "θανάσιμες αμαρτίες" που συναντώνται συχνά στις πολιτικές στήριξης, οι οποίες διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από χώρα σε χώρα, με τη σχετικά υψηλή τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας να συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών.

Η δεξαμενή σκέψης επισήμανε επίσης την αποτυχία σύνδεσης των επιδοτήσεων με το εισόδημα, ευνοώντας έτσι τα πιο εύπορα νοικοκυριά, την πολυπλοκότητα και τις καθυστερήσεις που συνδέονται με τα συστήματα επιδοτήσεων και την έλλειψη εξειδικευμένων δανείων για την κάλυψη μέρους του υψηλού αρχικού κόστους εγκατάστασης μιας αντλίας θερμότητας.

Δεδομένου ότι τα κτίρια, και ιδίως η θέρμανση, αντιπροσωπεύουν το 40% της ενεργειακής χρήσης της ΕΕ και περίπου το ένα τρίτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, εκτιμάται ότι θα πρέπει να αναπτυχθούν 60 εκατ. αντλίες θερμότητας σε όλο το μπλοκ έως το 2030 για να επιτευχθεί η επιδιωκόμενη μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 55% σε σύγκριση με το 1990.

Όμως, τα στοιχεία των πωλήσεων δείχνουν ότι πρόκειται να υπολείπονται κατά περίπου 15 εκατομμύρια, αριθμός που το Ινστιτούτο Μεταρρύθμισης ισοδυναμεί με μια χαμένη ευκαιρία να μειωθούν οι εισαγωγές φυσικού αερίου κατά 23 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. "Αυτό που διακυβεύεται είναι η αποφυγή της εκπομπής περίπου 45 εκατομμυρίων τόνων CO2 ετησίως", δήλωσε ο διευθυντής και συν-συγγραφέας της έκθεσης Aleksander Śniegocki.

Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ ζήτησε τον διπλασιασμό του ρυθμού ανάπτυξης αντλιών θερμότητας στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά έθεσε το σχέδιο στο αρχείο μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης τον Αύγουστο του 2023. Μια σαφής ένδειξη για το τι να περιμένουμε από το επόμενο εκτελεστικό όργανο της ΕΕ θα έρθει στις 5 Νοεμβρίου, όταν ο υποψήφιος επίτροπος για την ενέργεια και τη στέγαση Dan Jorgensen θα βρεθεί ενώπιον ακρόασης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.