Ρουάντα: Πώς ένας μικρός κατασκευαστής εμβολίων βοήθησε να ελεγχθεί η επιδημία Μάρμπουργκ

Η Έιμι Φίναν, επικεφαλής του Ινστιτούτου Εμβολίων Sabin με έδρα τις ΗΠΑ, βρισκόταν σε οικογενειακές διακοπές κοντά στο Γκραν Κάνιον τον Σεπτέμβριο, όταν έλαβε ένα τηλεφώνημα έκπληξη από έναν αριθμό της Ρουάντα.

Είχε ακούσει φήμες ότι οι άνθρωποι εκεί μπορεί να αρρώσταιναν από τον ιό Μάρμπουργκ, μια θανατηφόρα ασθένεια που μοιάζει με τον Έμπολα και για την οποία δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο ή αντιική θεραπεία - αλλά τίποτα δεν είχε επιβεβαιωθεί.

Έτσι, βγήκε από το αυτοκίνητό της για να σηκώσει το τηλέφωνο στην άκρη ενός αυτοκινητόδρομου και, ενώ τεράστια φορτηγά έτρεχαν με ταχύτητα, συζήτησε την αυξανόμενη κρίση υγείας με το γραφείο του προέδρου της Ρουάντα Πολ Καγκάμε.

Ήταν η πρώτη από τις καθημερινές κλήσεις που ακολούθησαν, με έναν στόχο: "να περιορίσουμε μια θανατηφόρα επιδημία και να αποτρέψουμε περαιτέρω απώλειες ζωών", δήλωσε η Φίναν στο Euronews Health.

Δέκα ημέρες αφότου η Ρουάντα δημοσιοποίησε το ξέσπασμα της επιδημίας Μάρμπουργκ στις 26 Σεπτεμβρίου, δεκάδες εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή της υγείας εμβολιάστηκαν με το πειραματικό εμβόλιο του Sabin, το οποίο έχει δείξει ελπιδοφόρα αποτελέσματα σε πρώτες μελέτες, αλλά δεν έχει ακόμη λάβει το πράσινο φως από καμία κυβέρνηση.

"Κινηθήκαμε με αστραπιαία ταχύτητα για να προετοιμάσουμε τις αποστολές, να οριστικοποιήσουμε τα πρωτόκολλα και να εξασφαλίσουμε τις απαραίτητες ρυθμιστικές, επιχειρηματικές και νομικές εγκρίσεις", δήλωσε η Φίναν.

Η μη κερδοσκοπική εταιρεία ανάπτυξης εμβολίων έχει πλέον στείλει περίπου 1.700 εμβόλια στη Ρουάντα, όπου τα κρούσματα Μάρμπουργκ έχουν εκδηλωθεί κυρίως σε εργαζόμενους στον τομέα της υγείας που κόλλησαν τον ιό κατά τη θεραπεία ασθενών.

Πώς η Ρουάντα περιόρισε τον Μάρμπουργκ

Μέχρι τις 24 Οκτωβρίου είχαν εντοπιστεί 64 κρούσματα και 15 άνθρωποι έχουν πεθάνει, καθιστώντας την επιδημία Μάρμπουργκ μία από τις μεγαλύτερες επιδημίες από τότε που ο ιός εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία το 1967.

Ο πρώτος ασθενής στη Ρουάντα πιστεύεται ότι είναι ένας 27χρονος άνδρας που ήρθε σε επαφή με νυχτερίδες σε μια σπηλιά.

Παρά το μέγεθος, πρόκειται επίσης για μία από τις λιγότερο θανατηφόρες επιδημίες στην ιστορία, δεδομένου ότι τα ποσοστά θνησιμότητας των κρουσμάτων σε προηγούμενα κύματα κυμαίνονταν από 24% έως 88%.

Τώρα, με μειωμένο αριθμό μολύνσεων που αναφέρθηκαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής δηλώνουν ότι η επιδημία έχει «ελεγχθεί».

Η Ρουάντα διαθέτει ένα από τα ισχυρότερα συστήματα υγείας στην περιοχή, και γρήγορα ενίσχυσε τις εγκαταστάσεις εντατικής θεραπείας της και εφάρμοσε μέτρα ελέγχου των λοιμώξεων για να σταματήσει την εξάπλωση του ιού, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει πυρετό, ρίγη, πονοκέφαλο, εμετό, διάρροια, εξάνθημα και άλλα συμπτώματα που εμφανίζονται δύο έως 21 ημέρες μετά την έκθεση.

Τι μπορεί να μας πει η ευρεία ανάπτυξη του εμβολίου

Το Ινστιτούτο Sabin, που διαθέτει ερευνητικό προσωπικό περίπου 15 ατόμων, έβαλε επίσης το χεράκι του στην ταχεία αντίδραση της χώρας - αλλά πρόκειται για μια ασυνήθιστη μελέτη περίπτωσης που μπορεί να μην είναι ακριβώς αναπαραγώγιμη σε άλλες επιδημίες λοιμωδών νόσων.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η κυβέρνηση της Ρουάντα επέλεξε να χορηγήσει το πειραματικό εμβόλιο σε όλους τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας υψηλού κινδύνου και σε άτομα που ήρθαν σε επαφή με επιβεβαιωμένα κρούσματα, αντί για το τυπικό πρωτόκολλο, σύμφωνα με το οποίο σε ορισμένους ανθρώπους χορηγείται το εμβόλιο και σε άλλους εικονικό εμβόλιο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ρουάντα ξεκίνησε νωρίτερα αυτό το μήνα την πρώτη κλινική δοκιμή θεραπειών για τον Μάρμπουργκ, το είδος της τυποποιημένης προσέγγισης που αποφάσισε να μην εφαρμόσει για το εμβόλιο Sabin.

Η απόφαση να προσφερθούν ευρέως τα εμβόλια σημαίνει ότι οι ερευνητές δεν θα γνωρίζουν στην πραγματικότητα αν προστατεύει τους ανθρώπους από τη μόλυνση ή όχι. Αντ' αυτού, θα δοκιμάσουν την ασφάλεια του εμβολίου και κατά πόσον προκαλεί ανοσολογική απόκριση, δήλωσε η Φίναν.

Μέχρι στιγμής δεν έχουν υπάρξει ανησυχίες για την ασφάλεια στις τρέχουσες δοκιμές του δεύτερου σταδίου στην Ουγκάντα και την Κένυα, με τα ενδιάμεσα αποτελέσματα να αναμένονται το επόμενο έτος, και η Φίναν δήλωσε ότι το Ινστιτούτο Sabin θα ξεκινήσει επίσης μια άλλη μελέτη στις ΗΠΑ το 2025.

"Μένει να δούμε" αν το Sabin θα στείλει περισσότερα εμβόλια στη Ρουάντα, δήλωσε η Έιμι Φίναν, και "θα συνεργαστούμε για να αποφασίσουμε τα επόμενα βήματα ανάλογα με την περίπτωση".

Η ταχεία κινητοποίηση κατέστη δυνατή λόγω των υφιστάμενων συνεργασιών με τις υγειονομικές αρχές και τις εταιρείες, τόνισε ακόμα, και επειδή τα εμβόλια που ήταν άμεσα διαθέσιμα προς αποστολή και τα υπάρχοντα δεδομένα των δοκιμών υποστήριζαν το σχέδιο ανοσοποίησης της χώρας.

Πάνω απ' όλα, είπε ότι η ανταπόκριση υπογραμμίζει ότι οι μικρές οργανώσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον περιορισμό μιας θανατηφόρας επιδημίας μολυσματικών ασθενειών.

"Στο τέλος της ημέρας, όλα εξαρτώνται από τους ανθρώπους, αν δηλαδή ακούνε τους ηγέτες της χώρας, και την εμπιστοσύνη μεταξύ των εταίρων", δήλωσε η Έιμι Φίναν.