Η πολιτική κρίση στη Γαλλία και τη Γερμανία αποδυναμώνει και την ΕΕ;

Ανατροπή της κυβέρνησης Μπαρνιέ με πρόταση μομφής, πρόωρες βουλευτικές εκλογές τον Φεβρουάριο στη Γερμανία...

Βυθισμένες σε εγχώριες πολιτικές κρίσεις, Γαλλία και Γερμανία θα μπορούσαν να χάσουν την επιρροή τους στην ευρωπαϊκή σκηνή.

Θα μπορούσε η βλάβη του γαλλογερμανικού κινητήρα να αποδυναμώσει με τη σειρά της την Ευρωπαϊκή Ένωση;

«Υπάρχει έλλειψη πολιτικής σταθερότητας σε πολλές χώρες, όχι μόνο στη Γαλλία. Και στη Γερμανία, για παράδειγμα, ή στη Ρουμανία. Γνωρίζουμε ότι και στο Βέλγιο υπήρξαν φάσεις που δεν υπήρχε κυβέρνηση. Το πρόβλημα με τη Γαλλία και τη Γερμανία είναι ότι χωρίς αυτές τις δύο χώρες, η ευρωπαϊκή πολιτική γίνεται πολύ περίπλοκη αφού παραμένουν δημογραφικά οι ισχυρότερες και οικονομικά και οι πιο σημαντικές χώρες. Επομένως, το να μην έχουμε κυβέρνηση στη Γερμανία μέχρι τον Ιούνιο του 2025 περίπου και να έχουμε μια πολύ περίπλοκη κατάσταση στη Γαλλία, αυτό σημαίνει ότι θα είναι πιο περίπλοκο για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να έχει φιλόδοξες πρωτοβουλίες», δήλωσε η Σοφί Πορνσέγκελ, αναπληρώτρια διευθύντρια του ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ στις Βρυξέλλες.

Η πολιτική αστάθεια και στις δύο πλευρές του Ρήνου έρχεται σε μια κακή στιγμή, τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζει την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, απειλεί να αυξήσει τους τελωνειακούς δασμούς και αμφισβητεί την υποστήριξή του στην Ουκρανία.

Η νέα Επιτροπή που μόλις ανέλαβε καθήκοντα πρέπει επίσης να λάβει επείγουσες αποφάσεις για την ανταγωνιστικότητα και την άμυνα.

«Είναι σαφές ότι για να προωθήσουμε την αμυντική πολιτική σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρειαζόμαστε ένα πραγματικά ισχυρό ντουέτο, διότι αυτές οι δύο χώρες έχουν ήδη ξεκινήσει έργα μεγάλης κλίμακας μεταξύ εταιρειών όπως η Airbus και η Dassault στο πλαίσιο έργων βιομηχανικής συνεργασίας όπως το SCAF, αλλά και κοινών δεξαμενών όπως το MGCS», εξήγησε η Ζανέτ Σουζ, Ερευνήτρια στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων

Αντιμέτωπες με την παρακμή της γαλλογερμανικής ηγεσίας, άλλες χώρες όπως η Πολωνία του Ντόναλντ Τουσκ ή το Ηνωμένο Βασίλειο, αν και έχει αποχωρήσει από την ΕΕ, θα μπορούσαν να τα πάνε καλά, ιδίως σε ζητήματα άμυνας και ασφάλειας.

Ωστόσο, η τράπουλα απέχει πολύ από το να ξαναμοιραστεί. Η Γερμανία και η Γαλλία μαζί αντιπροσωπεύουν σχεδόν το μισό του ΑΕΠ της ευρωζώνης, σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της και περίπου το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της.

Πολιτική κρίση στις δύο κινητήριες δυνάμεις της ΕΕ

Το πολιτικό κενό στη Γαλλία και τη Γερμανία, τους δύο μεγαλύτερους και πιο ισχυρούς παράγοντες της ΕΕ, δημιουργεί προβλήματα στην ήδη προβληματική ευρωπαϊκή οικονομία.

Χθες το γαλλικό κοινοβούλιο έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στον πρωθυπουργό, καθιστώντας τον Μισέλ Μπαρνιέ τον επικεφαλής της κυβέρνησης με τη μικρότερη θητεία επί της Πέμπτης Δημοκρατίας.

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα δεχθεί τώρα πιέσεις να διορίσει αντικαταστάτη - και αντιμετωπίζει ακόμη και εκκλήσεις να παραιτηθεί ο ίδιος.

Η πολιτική διαμάχη που έριξε τον Μπαρνιέ στο χείλος του γκρεμού, σχετικά με τον ετήσιο προϋπολογισμό του 2025, υποδηλώνει ότι τώρα θα είναι ακόμη πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν τα οικονομικά προβλήματα της χώρας. Με έλλειμμα 6,2% του ΑΕΠ, η Γαλλία έχει ήδη τη χειρότερη δημοσιονομική ανισορροπία στην ευρωζώνη.

Το σχέδιο του Μπαρνιέ προσπάθησε να αντιμετωπίσει αυτό το μακροχρόνιο έλλειμμα - χρησιμοποιώντας το μέγιστο, επταετές χρονοδιάγραμμα που επιτρέπουν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ.

Όποιος κι αν σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση θα έχει πλέον μεγάλη δυσκολία να περάσει προτάσεις για φόρους και δαπάνες. Δεν μπορούν να γίνουν νέες εκλογές μέχρι τα μέσα του επόμενου έτους και κανένα από τα τρία μπλοκ στη γαλλική Εθνοσυνέλευση δεν μπορεί να συγκεντρώσει πλειοψηφία.

Πολλοί από την αριστερά έχουν ζητήσει να ακυρωθούν οι ευρύτερες μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού συστήματος, οι οποίες αποτελούσαν κεντρικό στοιχείο της φιλελεύθερης ατζέντας του Μακρόν- στο άμεσο μέλλον, η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν ζητούσε την δαπανηρή πολιτική της αναπροσαρμογής των συντάξεων σύμφωνα με τον πληθωρισμό.

Ακόμα χειρότερα, η κρίση στο Παρίσι έρχεται παράλληλα με μια κακοδαιμονία στην άλλη οικονομική και πολιτική δύναμη της ΕΕ - τη Γερμανία.

Το μεγαλύτερο μέλος του μπλοκ θα έχει το επόμενο έτος και τις χειρότερες οικονομικές επιδόσεις: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι η Γερμανία θα αναπτυχθεί κατά 0,7% το επόμενο έτος, αφού συρρικνωθεί το 2024.

Και το Βερολίνο αντιμετωπίζει τα δικά του πολιτικά προβλήματα. Ο κυβερνών τρικομματικός συνασπισμός κατέρρευσε τον Νοέμβριο, μετά από διαφωνίες για τη δημοσιονομική πολιτική μεταξύ του σοσιαλιστή ηγέτη Όλαφ Σολτς και του φιλελεύθερου υπουργού Οικονομικών του Κρίστιαν Λίντνερ.

Ο Σολτς προκήρυξε πρόωρες εκλογές για τον Φεβρουάριο. Κατά τη διάρκεια του κυβερνητικού χάους που μεσολάβησε, το Βερολίνο δεν έστειλε στην ΕΕ κανένα σχέδιο για το πώς θα αντιμετωπίσει το έλλειμμά του τα επόμενα χρόνια - παρά το γεγονός ότι ηγήθηκε της πολιτικής έκκλησης προς τις Βρυξέλλες να έχουν αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες.

Η ζοφερή οικονομική εικόνα της Ευρώπης δεν είναι πιθανό να γίνει πιο ρόδινη.

Υπάρχουν ολοένα και πιο ψυχρές σχέσεις με τον σημαντικό εμπορικό εταίρο Κίνα, καθώς η ΕΕ επιδιώκει να "απεγκλωβιστεί" από έναν αυξανόμενο γεωπολιτικό εχθρό.

Η προεκλογική υπόσχεση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει δασμούς 10% στα ευρωπαϊκά προϊόντα θα αποτελέσει έναν επιπλέον πονοκέφαλο - επιβάλλοντας τόσο άμεσο οικονομικό κόστος στους εξαγωγείς της ΕΕ, όσο και μια δύσκολη επιλογή για τους εθνικούς ηγέτες ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα προβούν σε αντίποινα.

Η απειλή της ρωσικής επιθετικότητας και η πιθανή απομάκρυνση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ θα σημάνει επίσης ότι η Ευρώπη θα πρέπει να βάλει το χέρι στην τσέπη για να επενδύσει στον στρατό.

Και το πολιτικό κενό απειλεί να εμποδίσει τις ευρύτερες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της υποτονικής ευρωπαϊκής οικονομίας.

Τους τελευταίους μήνες, δύο πρώην Ιταλοί πρωθυπουργοί, ο Ντράγκι και ο Λέτα, εξέδωσαν δυσοίωνες προειδοποιήσεις για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, η οποία έχει ξεπεραστεί κατά πολύ από τις ΗΠΑ.

Αλλά με ελάχιστη καθοδήγηση από το Παρίσι και το Βερολίνο, τις δύο πρωτεύουσες που θεωρούνται οι κινητήριες δυνάμεις του ευρωπαϊκού σχεδίου, δεν είναι σαφές αν οι προτεινόμενες λύσεις τους θα εισακουστούν.

Ο Ντράγκι και ο Λέτα πρότειναν ορισμένες πολιτικά δύσκολες ιδέες: κοινός δανεισμός μέσω ευρωομολόγων, δημιουργία κεφαλαιαγορών ή ένα νέο πανευρωπαϊκό επενδυτικό ταμείο, αντίστοιχο με τις τεράστιες επιδοτήσεις πράσινης τεχνολογίας των ΗΠΑ.

Στην πράξη αυτές οι ιδέες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον επιμερισμό των κινδύνων με άλλες κυβερνήσεις, αυξημένες οικονομικές συνεισφορές στις Βρυξέλλες, περαιτέρω μεταρρύθμιση των συνταξιοδοτικών συστημάτων ή σάρωση των εθνικών οικονομικών εποπτικών αρχών. Αυτό είναι ένα τοξικό πολιτικό μείγμα για να το υποστηρίξει οποιαδήποτε εθνική κυβέρνηση, πόσο μάλλον μια θανάσιμα αποδυναμωμένη κυβέρνηση.