Μελέτη: Δύο επαγγέλματα που ενέχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ

Οι οδηγοί ταξί και ασθενοφόρων έχουν χαμηλότερα ποσοστά θανάτου από τη νόσο Αλτσχάιμερ από ό,τι εκατοντάδες άλλα επαγγέλματα, γεγονός που υποδεικνύει μια πιθανή σχέση μεταξύ των επαγγελμάτων με έντονη χρήση της μνήμης και του κινδύνου άνοιας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.

Οι οδηγοί αυτοί πρέπει να απομνημονεύουν ολόκληρα δίκτυα δρόμων της πόλης με γρήγορη ανάκληση, και προηγούμενη έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει ότι οι οδηγοί ταξί του Λονδίνου έχουν λειτουργικές αλλαγές στον ιππόκαμπο κατά τη διάρκεια δεκαετιών πλοήγησης στην πόλη.

Ο ιππόκαμπος χρησιμοποιείται για τη χωρική μνήμη και την πλοήγηση και είναι επίσης μία από τις πρώτες περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται από τη νόσο Αλτσχάιμερ, την πιο κοινή μορφή άνοιας.

Για τη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο The BMJ, οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ ανέλυσαν τα ποσοστά θανάτου από τη νόσο Αλτσχάιμερ για σχεδόν 9 εκατομμύρια ανθρώπους που πέθαναν στις ΗΠΑ μεταξύ 2020 και 2022.

Συμπεριέλαβαν 443 επαγγέλματα, αλλά επικεντρώθηκαν ειδικά στους οδηγούς λεωφορείων, τους πιλότους αεροπλάνων και τους καπετάνιους πλοίων, προκειμένου να συγκρίνουν τους οδηγούς ταξί και ασθενοφόρων με άλλες θέσεις εργασίας στις μεταφορές που δεν απαιτούν τον ίδιο βαθμό δεξιοτήτων πλοήγησης έντασης μνήμης.

Τα καθήκοντα πλοήγησης μπορεί να προσφέρουν προστασία

Στον γενικό πληθυσμό, το 1,69% όλων των θανάτων συνδέθηκε με τη νόσο Αλτσχάιμερ, ποσοστό πολύ υψηλότερο από το 1,03% για τους οδηγούς ταξί και τους σοφέρ και το 0,91% για τους οδηγούς ασθενοφόρων.

Εν τω μεταξύ, τα ποσοστά θανάτου από Αλτσχάιμερ για άλλες θέσεις εργασίας στις μεταφορές κυμαίνονταν από 1,65% (οδηγοί λεωφορείων) έως 2,34% (πιλότοι αεροσκαφών), όταν οι ερευνητές έκαναν προσαρμογή για την ηλικία θανάτου, το φύλο, τη φυλή και την εθνικότητα και το μορφωτικό επίπεδο.

"Τα ευρήματά μας εγείρουν την πιθανότητα ότι τα συχνά καθήκοντα πλοήγησης και χωρικής επεξεργασίας, όπως εκτελούνται από τους οδηγούς ταξί και ασθενοφόρων, μπορεί να συνδέονται με κάποια προστασία έναντι της νόσου Αλτσχάιμερ", δήλωσαν οι συγγραφείς της μελέτης.

Ο Dr Anupam B Jena, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και κύριος συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε στο Euronews Health ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα συστήματα GPS κατά την οδήγηση ως έναν τρόπο τόνωσης του εγκεφάλου τους.

Η χρήση αυτού του τμήματος του εγκεφάλου στους οδηγούς ταξί συμβαίνει επί δεκαετίες και με έναν πολύ ιδιαίτερο και έντονο τρόπο - λεπτό προς λεπτό, δήλωσε ο Jena.

Οι ερευνητές προειδοποίησαν επίσης ότι η μελέτη δεν αποδεικνύει την αιτιώδη συνάφεια. Είναι επίσης πιθανό ότι οι άνθρωποι που είναι καλύτεροι στην πλοήγηση και την επεξεργασία γεωγραφικών πληροφοριών είναι πιο πιθανό να γίνουν οδηγοί ταξί και ασθενοφόρων, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ ανεξάρτητα από τη δουλειά τους.

Η Angela Bradshaw, διευθύντρια έρευνας στο Alzheimer Europe, δήλωσε στο Euronews Health ότι οι ερευνητές έχουν δίκιο να είναι επιφυλακτικοί, αλλά ότι η γνωστική εκπαίδευση που απαιτείται για τη "συχνή επεξεργασία του χώρου και της πλοήγησης" θα μπορούσε να βοηθήσει στον περιορισμό του κινδύνου άνοιας.

"Υπάρχουν αρκετές μελέτες που δείχνουν ότι η γνωστική διέγερση μπορεί να είναι ευεργετική", δήλωσε η Bradshaw, επισημαίνοντας μια μελέτη του 2023 στην Αυστραλία, η οποία διαπίστωσε ότι η συμμετοχή σε δραστηριότητες που διεγείρουν τον εγκέφαλο, όπως η παρακολούθηση μαθημάτων, η συγγραφή γραμμάτων ή η λύση σταυρόλεξων, σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας σε διάστημα 10 ετών.

Περιορισμοί της μελέτης

Ωστόσο, σημείωσε ότι άλλοι παράγοντες καθιστούν δύσκολο να "τραβήξουμε μια άμεση γραμμή μεταξύ του επαγγέλματος, των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την εκτέλεση μιας συγκεκριμένης εργασίας, και του κινδύνου θανάτου από τη νόσο Αλτσχάιμερ".

Οι ανεξάρτητοι ερευνητές επεσήμαναν μερικούς από αυτούς τους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι οι οδηγοί ταξί και ασθενοφόρων που συμμετείχαν στη μελέτη πέθαναν κατά μέσο όρο γύρω στις ηλικίες 64 έως 67 ετών, ενώ η έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ είναι συνήθως μετά την ηλικία των 65 ετών.

Επιπλέον, λίγοι από τους οδηγούς ήταν γυναίκες, οι οποίες έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ από ό,τι οι άνδρες, και η ανάλυση δεν έλαβε υπόψη τη γενετική ούτε συμπεριέλαβε σαρώσεις που θα μπορούσαν να δείξουν τυχόν αλλαγές στον εγκέφαλο ως αποτέλεσμα της εργασίας τους.

Θα χρειαστούν περισσότερες έρευνες για να διαπιστωθεί αν ο πνευματικός φόρτος που συνδέεται με την οδήγηση ταξί και ασθενοφόρων μπορεί πράγματι να προστατεύσει από την άνοια, δήλωσαν οι συγγραφείς της μελέτης.

Ακόμη και με τους περιορισμούς, ωστόσο, τα ευρήματα "υπογραμμίζουν την ανάγκη για πιο θεμελιώδη έρευνα σχετικά με το πώς να προστατεύσουμε τον εγκέφαλό μας από τη νόσο Αλτσχάιμερ", δήλωσε η Tara Spires-Jones, ερευνήτρια άνοιας και πρόεδρος της Βρετανικής Ένωσης Νευροεπιστημών.

Σχεδόν 8 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρωπαϊκή Ένωση πάσχουν από άνοια, με τη νόσο Αλτσχάιμερ να αντιπροσωπεύει πιθανότατα περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις, σύμφωνα με την Alzheimer Europe.