Ο σύγχρονος πόλεμος των υποθαλάσσιων καλωδίων και η ευαλωτότητα της Μεσογείου

Αν και οι περισσότεροι νομίζουμε ότι οι τηλεπικοινωνίες βασίζονται στους δορυφόρους, η αλήθεια είναι ότι πάνω από το 90% της λειτουργίας του διαδικτύου και της μεταφοράς δεδομένων πραγματοποιείται μέσα από υποθαλάσσια καλώδια.

Τα υποθαλάσσια καλώδια αποτελούν την ραχοκοκαλιά των διεθνών τηλεπικοινωνιών και γίνονται πλέον όλο και πιο σημαντικά και για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις μεταξύ χωρών, κυρίως στην Ευρώπη.

Τέτοια καλώδια έγιναν πρόσφατα στόχοι σαμποτάζ στη Βαλτική Θάλασσα. Οι αρχές των χωρών που επλήγησαν υποψιάζονται δολοφθιορές που υποκινήθηκαν από τη Μόσχα και το Πεκίνο.

Πρόκειται για μία μορφή του σύγχρονου υβριδικού πολέμου, όπως εξηγεί στο euronews ο Christian Bueger, καθηγητής διεθνών σχέσεων και θαλάσσιας ασφάλειας.

Στόχος αυτού του πολέμου δεν αποκλείεται στο μέλλον να γίνει και η Μεσόγειος όπου οι υποθαλάσσιες διασυνδέσεις αναπτύσσονται συνεχώς και όπου η Ελλάδα επιδιώκει διεθνή στρατηγικό ρόλο.

Ο Christian Bueger τονίζει την ανάγκη η διεθνής κοινότητα να κινητοποιηθεί για να προστατεύσει τις κρίσιμες αυτές υποδομές.

Πόσο σημαντικά είναι τα υποθαλάσσια καλώδια για τις τηλεπικοινωνίες και τις ενεργειακές διασυνδέσεις στην Ευρώπη;

«Όλο το διαδίκτυο μας βασίζεται σε υποθαλάσσια καλώδια δεδομένων. Κάθε φορά που στέλνουμε ένα email στο εξωτερικό ή θέλουμε να δούμε μια ταινία, τότε χρειαζόμαστε τα καλώδια του διαδικτύου.

Επίσης, πολλή ενέργεια στις μέρες μας είναι διασυνδεδεμένη στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας, και πολύ συχνά η ενέργεια ταξιδεύει σε αυτά τα υποβρύχια καλώδια.

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, ένα αιολικό πάρκο που διασυνδέεται ή την ηλεκτρική ενέργεια που μεταφέρεται μέσω της θάλασσας. »

Είναι εύκολο να προστατευτούν αυτά τα καλώδια;

«Τα καλώδια βασικά έχουν ένα ορισμένο επίπεδο προστασίας αλλά μπορούν, παρόλα αυτά, σχετικά εύκολα να καταστραφούν. Σκεφτείτε τα σαν εγκαταστάσεις που μοιάζουν με  σωλήνες κήπου. Είναι προφανές ότι κόβονται τακτικά, για παράδειγμα, από  άγκυρες πλοίων.

Μπορούμε να τα προστατεύσουμε, κάνοντας περιπολίες για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα καταστραφούν ή στοχοποιηθούν;

«Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορούν να γίνουν γι' αυτό. Το πρώτο επίπεδο είναι συνήθως η επιτήρηση. Το να γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει έξω στη θάλασσα, πού βρίσκονται τα πλοία μας κλπ. Στη συνέχεια, το δεύτερο, να είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε πού έσπασε ένα καλώδιο όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να στείλουμε ένα επισκευαστικό σκάφος.

Φυσικά, αν υπάρχει καλή επιτήρηση και καλή και έγκαιρη αντίδραση, μπορούμε να εντοπίσουμε αν υπήρξε εσκεμμένη ζημιά ή όχι. Όσο πιο εύκολο και πιο εξελιγμένο είναι αυτό το σύστημα, τόσο λιγότερο θα θέλει κάποιος να καταστρέψει σκόπιμα ένα καλώδιο .

Αυτό είναι βασικά το είδος της αντίδρασης που τόσο το ΝΑΤΟ, όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια. »

Υποθαλάσσια καλώδια έχουν υποστεί ζημιές στη Βαλτική Θάλασσα. Συμμερίζεστε την πεποίθηση ότι ήταν πράξεις δολιοφθοράς; Γιατί στοχοποιήθηκε αυτή η περιοχή ;

«Υπάρχει ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνεχιζόμενες εντάσεις στη Βαλτική Θάλασσα συνολικά. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ρωσία είναι ένας περιφερειακός γείτονας της Βαλτικής Θάλασσας μέσω του Καλίνινγκραντ. Αυτό έχει οδηγήσει όλα αυτά τα χρόνια σε μια σειρά μυστηριωδών περιστατικών. Και τώρα γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι, πιθανότατα, όλα αυτά δεν είναι ατυχήματα, αλλά σκόπιμες πράξεις δολιοφθοράς. Αυτό σημαίνει ότι έχουν ως κύριο σκοπό να είναι πράξεις πρόκλησης και να προκαλέσουν ένα αίσθημα αβεβαιότητας και ευπάθειας στους Ευρωπαίους πολίτες.»

Μπορούν τέτοιες πράξεις να συμβούν και σε άλλες περιοχές όπως η Μεσόγειος, για παράδειγμα;

«Απολύτως. Η περιοχή της Μεσογείου είναι εξίσου ευάλωτη, και με πολλούς τρόπους κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Μέχρι στιγμής, οι μεσογειακές χώρες ήταν τυχερές. Αλλά είναι πολύ σημαντικό η Ελλάδα, η Ιταλία και οι άλλες χώρες μέλη της Ε. Ένωσης, μαζί με τους εταίρους από τη Βόρεια Αφρική, να διερευνήσουν στενά αυτά τα τρωτά σημεία και στη συνέχεια να αρχίσουν να συνεργάζονται για την ανάπτυξη ενός καλύτερου καθεστώτος  προστασίας.

Ας μην ξεχνάμε ότι η Μεσόγειος είναι μια σούπερ λεωφόρος δεδομένων, και υπάρχουν όλο και περισσότερα καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας από τη Βόρεια Αφρική προς την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, και πρέπει να παρακολουθούμε στενά αυτό το πρόβλημα. »

Η Ελλάδα, ειδικότερα, φιλοδοξεί να γίνει ένας διεθνής στρατηγικός κόμβος για υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών και ενέργειας. Ποια μέτρα θα πρέπει να λάβει για να είναι αυτά  τα καλώδια  ασφαλή;

«Η προστασία των καλωδίων σε πρώτη φάση είναι ένα διακρατικό έργο. Πρέπει να γίνει σε περιφερειακό επίπεδο. Είναι πολύ,σημαντικό να συνεργαστεί η Ελλάδα με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανάπτυξη μιας ευρύτερης περιφερειακής στρατηγικής.  Με πολλούς τρόπους, αυτό συμβαίνει ήδη, στο πλαίσιο της συνδεσιμότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι πολύ, πολύ σημαντικό να συνεργάζονται οι ευρωπαϊκές χώρες με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής στενά σε αυτό το θέμα. Ας να μην ξεχνάμε, ότι αυτές οι κρίσιμες υποδομές είναι σημαντικές για όλους μας. Οπότε υπάρχει κοινό συμφέρον όλων των χωρών στην περιοχή να συνεργαστούν στενά μαζί για την καλύτερη προστασία των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών. »