Τι είναι το Pantsir-S1, το πυραυλικό σύστημα που φέρεται ότι κατέρριψε το αεροσκάφος 8243 του Αζερμπαϊτζάν;

Πηγές προσκείμενες στην έρευνα για τη συντριβή της πτήσης 8243 της Azerbaijan Airlines στις 25 Δεκεμβρίου πιστεύουν ότι καταρρίφθηκε από ρωσικό σύστημα αεράμυνας Pantsir-S1 που είχε μεταφερθεί από τη Συρία.

Ένας πύραυλος εκτοξεύθηκε κατά της πτήσης 8243 ενώ υπήρχε δραστηριότητα μη επανδρωμένων αεροσκαφών πάνω από την πόλη Γκρόζνι στην Τσετσενία, εξερράγη δίπλα στο αεροσκάφος στη μέση της πτήσης και έστειλε θραύσματα να διαπεράσουν την καμπίνα χτυπώντας τους επιβάτες και το πλήρωμα.

Εκείνη την εποχή, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ κατηγόρησε τη Ρωσία για την κατάρριψη του αεροσκάφους, αν και παραδέχθηκε ότι μπορεί να μην έγινε σκόπιμα.

Τα νέα από την έρευνα μετέδωσε αποκλειστικά στην Ευρώπη το Euronews την Παρασκευή. Υπό το φως των ισχυρισμών, το Euronews αναλύει τι γνωρίζουμε για το πυραυλικό σύστημα Pantsir-S1.

Τι είναι το πυραυλικό σύστημα Pantsir;

Το πυραυλικό σύστημα Pantsir - ή το SA-22 Greyhound όπως είναι γνωστό από το ΝΑΤΟ - είναι μια οικογένεια αυτοκινούμενων πυραυλικών συστημάτων εδάφους-αέρος μεσαίου βεληνεκούς.

Το πυραυλικό σύστημα σχεδιάστηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1990 από το Γραφείο Σχεδιασμού Οργάνων στην Τούλα της Ρωσίας και αποτελεί την "τέλεια προστασία για οποιοδήποτε αντικείμενο", σύμφωνα με τη Ρωσική Υπηρεσία Εξαγωγών Άμυνας (ROE), την κρατική υπηρεσία που είναι υπεύθυνη για τις εξαγωγές ρωσικών όπλων.

Το σύστημα συνδυάζει πυραυλικά και πυροβόλα όπλα με την "ικανότητα ενός οχήματος μάχης" να "εμπλέκει μια ευρεία κατηγορία όπλων αεροπορικής επίθεσης", όπως αεροσκάφη, πυραύλους και όπλα υψηλής ακρίβειας, ενώ βρίσκονται ακόμη σε κίνηση.

Η ROE αναφέρει ότι το πυραυλικό σύστημα έχει βεληνεκές έως και 20 χιλιόμετρα και μπορεί να βάλλει κατά στόχων με ύψος έως και 15.000 μέτρα, ενώ τα πυροβόλα του έχουν βεληνεκές έως και 4.000 μέτρα και μπορούν να φτάσουν σε ύψος έως και 3.000 μέτρα (περίπου 9.800 πόδια).

Η καλύτερη χρήση του όπλου είναι σε μικρές στρατιωτικές, διοικητικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, υποστηρίζει η ROE. Το σύστημα έχει επίσης σχεδιαστεί για την ενίσχυση των μονάδων αεράμυνας της Ρωσίας έναντι "μαζικών αεροπορικών επιθέσεων".

Υπάρχει μια κινητή έκδοση του Pantsir S-1 που περιλαμβάνει ένα όχημα μάχης με έως και έξι οχήματα σε μια πυροβολαρχία, πυροβόλα που μπορούν να βάλουν βλήματα των 30 mm και ένα όχημα μεταφοράς-φόρτωσης.

Πώς έχει αλλάξει το όπλο με την πάροδο του χρόνου;

Οι Ρώσοι ισχυρίζονται ότι ο πύραυλος Pantsir χρησιμοποιείται συχνά για την κατάρριψη ουκρανικών πυραύλων και μαχητικών αεροσκαφών.

Ειδικότερα, τα πυραυλικά συστήματα χρησιμοποιήθηκαν εναντίον ουκρανικών πυραύλων ATACMS που εκτοξεύτηκαν σε απόπειρα επίθεσης στην περιοχή Μπέλγκοροντ στη Ρωσία στις 3 Ιανουαρίου, σύμφωνα με το κρατικό ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.

Οι Ρώσοι έχουν τροποποιήσει πολλές φορές το σύστημα πυροβολικού για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους στην εισβολή στην Ουκρανία.

Η τελευταία τροποποίηση, την οποία παρουσίασαν οι Ρώσοι στο Διεθνές Στρατιωτικό και Τεχνικό Φόρουμ Army 2024 τον Αύγουστο, είναι εξοπλισμένη με μίνι πυραύλους για να νικήσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικό κατά τη διάρκεια εναέριων επιδρομών, σύμφωνα με το TASS.

Το Pantsyr-SM-SV, μια άλλη έκδοση του συστήματος, είναι τοποθετημένο σε ερπυστριοφόρο πλαίσιο, το οποίο επιτρέπει στο σύστημα να θωρακίζει τα ρωσικά στρατεύματα ξηράς καθώς βαδίζουν στο χιόνι και σε ανώμαλο έδαφος, ανέφερε το TASS.

Ένας πιο συμπαγής πύραυλος για αυτό το σύστημα αεράμυνας που θα επιτίθεται ειδικά σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη δοκιμάζεται επίσης, σύμφωνα με τη ρωσική κατασκευάστρια εταιρεία Rostec.

Οι Ρώσοι ενημέρωσαν επίσης προηγουμένως το λογισμικό του συστήματος Pantsir ώστε να είναι πιο αποτελεσματικό στην κατάρριψη των αμερικανικών πυραύλων HIMARS και των βρετανικών πυραύλων κρουζ Storm Shadow.

Τότε, αυτό περιελάμβανε τον εξοπλισμό του συστήματος πυροβολικού με 12 πυραύλους επιφανείας-αέρος και δύο αντιαεροπορικά πυροβόλα που εκτοξεύουν περίπου 5.000 βολές ανά λεπτό.

Το σύστημα Pantsir διαθέτει επίσης θερμική απεικόνιση ώστε οι πυροβολητές να μπορούν να δουν αν υπάρχουν εκρηκτικά προσαρτημένα σε οποιοδήποτε ιπτάμενο σκάφος που προσπαθεί να πλήξει, σύμφωνα με αναφορές του TASS.

Η Ρωσία δεν είναι η μόνη χώρα που χρησιμοποιεί το Pantsir ως μέρος της στρατιωτικής της αντίδρασης. Η Αλγερία, η Αιθιοπία, το Ιράκ, η Λιβύη, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σερβία το χρησιμοποιούν επίσης, σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών.